Żółw błotny, czyli jedyny żółw polski!

Czy żółw błotny żyje w Polsce? Tak! Gady te możemy znaleźć jedynie w kilku miejscach na mapie naszego kraju, a możliwość ich spotkania jest bardzo niewielka. Jak wygląda żółw błotny? Co je? Jak i kiedy się rozmnaża? Poznaj tego niezwykłego gada!

Jak wygląda żółw błotny?

Jeżeli kiedykolwiek zastanawiałeś się, jaki żółw żyje na terenie Polski – spieszymy z odpowiedzią! Przedstawicielem żółwi żyjących w Polsce jest żółw błotny (Emys orbicularis). To gad czy płaz? Oczywiście, że gad!

Żółw błotny ma charakterystyczny wygląd. Jego ciało jest koloru brunatnego – wyróżniają się jedynie odnóża i głowa, na których możemy zauważyć żółte plamy. Na głowie osadzona jest para oczu z okrągłymi źrenicami i tęczówkami w kolorze żółtym (samice) lub czerwonym (samce). Kończyny oprócz charakterystycznych plam, wyróżniają się pięcioma pazurami oraz błonami pławnymi, które umożliwiają żółwiom tryb wodno-lądowy. 

Skorupa zwana też karapaksem czy pancerzem jest barwy oliwkowej lub oliwkowobrązowej. Żółwie błotne nie są zbyt duże – ich karapaks dorasta maksymalnie do 20 centymetrów w przypadku samic, samce mają je nieco mniejsze. Podobnie jest z ich wagą – samice ważą średnio 0,8-1 kg, a samce 0,4-0,7 kg.  

Jakie miejsca zamieszkuje żółw błotny w Polsce? Mapa występowania tych gadów dokładnie wskazuje na tereny nizinne, w których nie może zabraknąć płytkich jezior, bagien czy starorzeczy.

Co je żółw błotny?

Jeżeli kiedykolwiek zastanawiałeś się, co jedzą żółwie – mają one bardzo podobną dietę do innych gadów. W ich menu znajdziemy takie pozycje jak:

• owady,
• ślimaki,
• małże,
• małe ryby,
• padlina.

Sprawdź też: Węże w Polsce – poznaj jadowite i niejadowite gady!

A czy jest coś niezwykłego w tym, jak swój posiłek spożywa żółw błotny? Ciekawostki uwzględniają fakt, że te gady nie mają zębów, a jedynie listwy rogowe. Dzięki nim nie gryzą, a rozdrabniają wszelki pokarm poprzez rozrywanie go.

Ile żyją żółwie błotne?

Jeżeli zastanawiasz się, ile żyją żółwie błotne – zwykle długość ich życia wynosi około 100 lat w środowisku naturalnym. Rekordowy wiek to 120 lat, jednak w naszym kraju ta średnia wynosi około kilkudziesięciu lat.

Wiek żółwia można określić po prążkach, które znajdziemy na jego pancerzu. Miejsca ich przecięcia wskazują, w jakim wieku może być dany gad. Każda z linii to jeden rok życia, jednak w przypadku bardzo starych osobników prążki rozmywają się, a skorupa może stać się całkowicie gładka.

Do zdrowego funkcjonowania żółw błotny potrzebuje zimowania. By ono się powiodło, gad zagrzebuje się w mule na dnie zbiornika wodnego i przebywa tam około 5 miesięcy. Zwykle wybudza się w okresie godowym, czyli na przełomie maja i czerwca.  

Występowanie i rozmnażanie żółwi błotnych

W naturalnym środowisku możemy spotkać żółwie błotne aż od północnej Afryki, przez południową i środkową Europę, aż do Morza Kaspijskiego. To dość duży obszar, którego granicę w naszej sąsiedniej okolicy wyznaczają Niemcy i Łotwa.

Żółw błotny w Polsce ma się całkiem nieźle – w naszym kraju znaleźć możemy około 150 lęgowisk. Zdecydowanie największe z nich jest na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Inne obszary, na których występuje ten żółw polski, to:

• Puszcza Augustowska,
• Sobiborski Park Krajobrazowy,
• Ujście rzeki Drwęcy do Wisły w okolicy Torunia,
• Kozienicki Park Krajobrazowy,
• Puszcza Rzepińska,
• Rezerwat przyrody „Borowiec”,
• Zaborski Park Krajobrazowy,
• Puszcza Zielonka,
• Rezerwat przyrody „Ostoja Żółwia Błotnego”
• Park Narodowy Bory Tucholskie,
• Drawieński Park Narodowy,
• Rezerwat przyrody Orłowo Małe.

Sprawdź też: Jaszczurki w Polsce – poznaj te gady!

Jak przebiega rozmnażanie żółwia błotnego? Samice składają jaja w ciepłych, suchych, nasłonecznionych miejscach późną wiosną – na przełomie maja i czerwca. Odległość od zbiornika wodnego może wynieść nawet 5 kilometrów, dokąd po 100-110 dniach muszą dotrzeć około trzycentymetrowe młode, które jeszcze nie wykształciły skorup. Pancerze na grzbietach tych gadów wykształcą się dopiero za 6 lat!

Jak ten okres przeżywa żółw błotny? Rozmnażanie i czas dojrzewania są bardzo niebezpieczne. Na młode osobniki czyha wiele drapieżników, przez co ich śmiertelność w pierwszych latach życia sięga nawet kilkudziesięciu procent.

Czy żółw błotny jest pod ochroną?

Żółw błotny, tak jak każdy gad występujący na terenie naszego kraju, objęty jest ochroną. W tym przypadku jest to ścisła ochrona, która została wprowadzona już w 1935 roku, jednak mimo tego wciąż uważany jest za zwierzę wysokiego ryzyka, którego wyginięcie jest wysoce prawdopodobne. Figuruje on jako jedna z pozycji w polskiej, a także europejskiej Czerwonej Księdze Zwierząt.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Z aparatem przez świat (@radek.stu)

Żółwie zamieszkujące Parki Narodowe, rezerwaty przyrody i puszcze są obserwowane, a także szczególnie chronione. Opiekunowie tych miejsc nawet zabezpieczają jaja tych gadów oraz bronią osobniki przed drapieżnikami.

A ile kosztuje żółw błotny? Cena nie jest możliwa do określenia, ponieważ handel zwierzętami znajdującymi się pod ochroną jest zabroniony! Można natomiast kupić monetę o nominale 20 złotych z serii „Zwierzęta świata: żółw błotny”. Koszt kolekcjonerskiego przedmiotu wynosi około 400 złotych. 

Co zagraża żółwiom błotnym?

Żółw błotny ma określone wymagania, by móc w spokoju funkcjonować. Potrzebuje on zarówno zbiorników wodnych, jak i terenów suchych, a przede wszystkim całkiem wysokiej temperatury poza okresem zimowania, co czasem jest niemożliwe w naszym kraju. 

Sprawdź też: Jaszczurka zwinka w Twoim ogrodzie!

Człowiek zagraża żółwiom poprzez połów ryb, niszczenie naturalnych środowisk do życia tych zwierząt czy wypuszczanie do środowiska groźnych dla nich drapieżników. Wśród nich znajdują się szop pracz czy norka amerykańska.

Na szczęście żółwie błotne objęte są ochroną – przedtem brak tego ograniczenia sprawiał, że żółwie były wykorzystywane w kulinariach. Obecnie jest to surowo karane.

Wiesz już, jaki żółw żyje na terenie Polski, jak wygląda oraz jaką ochroną jest objęty. Mamy nadzieję, że ten artykuł Ci pomógł! Czy kiedykolwiek spotkałeś żółwia błotnego? Gdzie to się zdarzyło? Podziel się swoimi doświadczeniami w sekcji komentarzy!

A jeśli chcesz poznać więcej interesujących treści – sprawdź koniecznie następujące artykuły:

• Żółw domowy – lądowy czy wodno-lądowy?
• Węże domowe, czyli niestandardowe pupile do terrarium
• Jaszczurki domowe – gatunki dla początkujących i nie tylko!
• Papuga – jaki gatunek wybrać? Ile żyją i ile kosztują papugi?