Choroby roślin doniczkowych to problem, z którym prędzej czy później prawdopodobnie spotka się każdy hodowca kwiatów. Podpowiadamy jak je rozpoznać i w jaki sposób sobie z nimi radzić!
Skąd biorą się choroby roślin doniczkowych?
Choroby roślin doniczkowych mogą mieć przeróżne pochodzenie. Od przelania i niewłaściwego transportu w trakcie dystrybucji, poprzez nasze zaniedbanie, aż do złapania szkodników.
Kwiaty doniczkowe są niezwykle wrażliwe na temperatury, a w szczególności, gdy są transportowane zimą do nas lub do sklepów nieodpowiednio zabezpieczone. Obsługa marketów nie jest szkolona pod kątem podlewania i dbania o różne gatunki roślin, ba nawet samo ustawienie regałów może źle wpłynąć na stan kwiatu. Wystarczy, że wystawa roślinna jest przy samym wejściu i już to może mieć niebagatelny wpływ na zmarznięcie roślin lub dostania się do nich szkodników z zewnątrz.
Tak samo może być w przypadku uchylonego okna lub balkonu – szkodniki potrafią dostać się nawet na wyższe piętra, aby móc w spokoju żerować na Twoich roślinach.
Sprawdź też: Mrówki w domu – jak pozbyć się mrówek? Różne sposoby na mrówki
Jeśli wszystko było z Twoimi roślinami w porządku, aż do momentu, gdy przyniosłeś nowy egzemplarz z marketu – prawdopodobnie on jest winowajcą. Jeśli kwiat miał na sobie szkodniki lub chorobę grzybową rozniosła się ona w tempie ekspresowym na resztę Twojej kolekcji.
Inny powód to przesuszenie lub przelanie rośliny. Wszystko zależy od ilości wody, którą wlewasz, wielkości doniczki, rodzaju ziemi w niej się znajdującej, pory roku oraz temperatury, wentylacji i wilgotności powietrza w mieszkaniu.
Jakie choroby roślin doniczkowych są najczęściej spotykane?
Najczęściej pojawiającymi się zmianami na roślinach są plamy na liściach, zarówno brązowe, jak i czarne – z żółtą obwódką lub bez. Zwykle dzieje się tak w przypadku przesuszenia, przelania lub zmarznięcia rośliny. Czasem możemy nie zwrócić na to uwagi, lecz zdarza się, że już w sklepie zauważalne są pierwsze oznaki choroby rośliny. Jak odratować takiego pacjenta? Po czym rozpoznać konkretne choroby? Prezentujemy najczęstsze choroby roślin doniczkowych.
Choroby grzybowe roślin
Choroby grzybowe roślin to jeden z najczęściej pojawiających się kłopotów w związku z kwiatami doniczkowymi.
Plamistość liści możemy stwierdzić wtedy, gdy zauważalne są brązowe okrągłe plamy z jaśniejszą obwódką na liściach powiększające się do momentu, aż nie zajmą całego liścia. Następnie zainfekowane części rośliny zamierają. W międzyczasie można zaobserwować w tych miejscach czarną barwę z zarodnikami lub owocnikami grzybów. Po wysuszeniu zwykle dochodzi do całkowitego wykruszenia zainfekowanego liścia. Plamistość liści dotyka zarówno roślin ogrodowych, jak i domowych.
Szara pleśń na roślinie jest łatwa do rozpoznania. W bardzo krótkim czasie możemy zauważyć na niej rozrost szarego nalotu. Oprócz tego, na zainfekowanych częściach rośliny możemy zaobserwować pylące, sino–zielone plamy. Ten rodzaj grzyba atakuje głównie rośliny ogrodowe i zajmuje zarówno liście, łodygi, jak i kwiaty oraz owoce.
Inną, bardzo często pojawiającą się chorobą grzybową jest Antraknoza. Poznasz ją bez problemu, jeśli zauważysz, że końce Twojej rośliny schną, a wokół brązowego, suchego nalotu pojawia się intensywnie żółta obwódka. Choroba ta dotyka wielu roślin domowych z ozdobnymi liśćmi.
Pleśń na ziemi w doniczce – czy jest niebezpieczna?
Czasem, głównie zimą, możemy odkryć biały nalot na ziemi w doniczce. Czy jest się czym przejmować? Owszem – jeśli odpowiednio szybko nie zareagujemy na biały puch pojawiający się pod rośliną, może już być za późno. Ten rodzaj grzyba powstaje nie tylko na samej powierzchni – znajduje się on w całej doniczce. Aby mu zapobiegać, należy:
- unikać sadzenia roślin w doniczkach bez odpływu;
- rzadko podlewać roślinę, która nie ma dostępu do odpowiedniej wentylacji i wystarczającej ilości światła;
- nie używać zbyt ciężkich mieszanek ziemi.
Czarne plamy = zmarznięcie rośliny?
W większości przypadków pojawianie się czarnych plam na liściach roślin domowych oznacza zmarzniecie. Jeżeli zapewniamy odpowiednie nawodnienie, nawożenie i wentylację roślinie, lecz zapomnieliśmy o niej, gdy otworzyliśmy balkon na oścież w środku zimy – to z pewnością nie wyjdzie jej na zdrowie. Jeśli roślina jest u nas krótko i nie zapewniliśmy jej takiej atrakcji, wina może leżeć po stronie nieodpowiedniego przetransportowania jej do naszego mieszkania lub sklepu, w którym ją kupiliśmy.
Jak zapobiegać powstawaniu chorób kwiatów doniczkowych?
- Kupując nową roślinę, dokładnie przyjrzyj się jej w sklepie. Sprawdź, czy w żadnym zakamarku nie znajdują się robaki, czy liście nie mają dziwnych plam lub, czy nie są przez coś pogryzione.
- Przenosząc roślinę do domu w chłodnych miesiącach, zabezpiecz ją przed mrozem, owijając w odzież lub chowając pod kurtką.
- Odstaw nowo zakupioną roślinę z dala od Twojej kolekcji na tak zwaną kwarantannę – wystarczą na to dwa tygodnie. W tym czasie zobaczysz czy nie powstają na niej żadne podejrzane zmiany.
- Zawsze odseparuj zainfekowaną roślinę od innych egzemplarzy – choroby i szkodniki potrafią przenosić się w zastraszającym tempie.
- Dbaj o odpowiednią wentylację, temperaturę i wilgotność. Przesada w którąkolwiek stronę spowoduje, że Twój domowy ogródek nie będzie w dobrej kondycji.
- Nie spryskuj roślin, jeśli nie masz dobrej wentylacji w domu oraz gdy roślina wypuszcza nowe liście lub jest chora. Takie działanie najprawdopodobniej doprowadzi do gnicia. Jeżeli chcesz podnieść wilgotność wokół rośliny, a nie posiadasz nawilżacza – rozstaw wokół niej szklanki z wodą lub umieść pod osłonką wodę z keramzytem, tak, by nie stykała się ona z ziemią przez dziurki w doniczce.
- Nie zostawiaj roślin na parapecie, gdy wietrzysz mieszkanie w chłodne dni – mogą zmarznąć!
- Nie używaj więcej nawozu, niż jest to zalecane przez producenta.
- Używaj sprawdzonych mieszanek ziemi – przenigdy nie używaj do roślin domowych ziemi z podwórka.
- Stosuj doniczki z odpływem i keramzyt na jej dno – dzięki temu o wiele trudniej będzie Ci przelać rośliny.
- Przesadzaj rośliny po zakupie – podejmując środki zapobiegawcze możesz zapobiec pladze niechcianych lokatorów lub w porę zorientować się, że zakupiony kwiat jest przelany.
Jak reagować na choroby roślin doniczkowych?
Jakie środki ochrony roślin wybierać? Jaki preparat na choroby grzybowe roślin doniczkowych się sprawdzi? Czy da się zwalczyć zmarznięcie rośliny?
Aby zwalczać choroby grzybowe niezależnie od pory roku – należy działać. Po pierwsze odetnij wszystkie chore, porażone liście, owoce lub kwiaty. Dzięki temu unikniesz dalszego rozwoju choroby, a ryzyko zarażenia innych roślin znacznie zmaleje. Po drugie – wymień ziemię, dokładnie umyj korzenie, odetnij zgniłe i martwe części oraz dobrze odciśnij je z wody ręcznikiem papierowym. Ten krok wyeliminuje szkodliwe substancje i inne gnijące części, których nie zobaczysz na pierwszy rzut oka w nadziemnej części rośliny. Przed posadzeniem do nowej mieszanki zabezpiecz roślinę dodatkowo preparatem zwalczającym chorobę, na którą cierpi Twój zielony podopieczny.
Zmarznięte liście również należy usunąć. W przypadku takich chorób nie wolno zwlekać – nawet gdy wiąże się to ze ścięciem rośliny niemalże do zera. Pozostawienie kwiatu z rozprzestrzeniającymi się czarnymi plamami powoduje, że roślina słabnie i jest znacznie bardziej podatna na zachorowanie.
Wcześniej wskazaliśmy, co należy robić, by zapobiegać powstawaniu pleśni na ziemi w doniczce – ale co jeśli już ją tam mamy? Warto w tym momencie wymienić ziemię na świeżą (w tym wypadku nawet pora roku nie jest ważna), umyć i wysuszyć korzenie rośliny oraz doniczkę. Jeśli sytuacja powtarza się mimo zastosowania się do wyżej wymienionych punktów – użyj któregoś ze środków na pleśń i grzyby. Możesz wybrać opcję bezpieczną i wypróbować oprysk z wywaru z cebuli, pokrzywy lub skrzypu. Jeśli jednak możesz pozwolić sobie na kilka godzin wietrzenia w ciepłe miesiące lub bezpiecznie przeprowadzić oprysk – postaw na środki chemiczne.
Szkodniki roślin doniczkowych – jak je rozpoznać i zwalczać?
Zdarza się, że czasem, nawet utrzymując najlepszy porządek, zalęgną nam się robaki w domu. Rodzaje, które reprezentują, zaczynają się od nieszkodliwych mrówek, przez mole ubraniowe lub spożywcze, po owady żerujące na roślinach. Szkodniki znajdujące się poza doniczkami możesz odkryć w tym artykule. Dowiesz się z niego jakie pojawiające się robaki w domu od wilgoci są niebezpieczne dla domowników oraz w jaki sposób chronić swoje mieszkanie przed tymi małymi, niechcianymi gośćmi. Tu za to, poznasz owady, które z przyjemnością będą przeszkadzać Twoim kwiatom w spokojnej egzystencji i dołożą cegiełkę do powstania choroby roślin doniczkowych.
Przędziorki
Niemalże każdy miłośnik roślin, który boryka się z niezbyt wysoką wilgotnością powietrza, zetknie się z tym problemem. Pojawiające się plamki na liściach, malutkie pajęczynki znajdujące się głównie u nasad liści, pogorszenie wyglądu rośliny – diagnoza jest jedna, a są nimi przędziorki. Jak się pozbyć tych niechcianych, czerwonych pajączków?
Na przędziorki najlepiej sprawdzi się dokładne umycie rośliny, przesadzenie jej do świeżego podłoża, a następnie zapewnienie jej znacznie wyższej wilgotności w powietrzu. Jeśli jednak problem jest rozwinięty – nic nie podziała tak dobrze, jak chemia. Gwarantuje ona znacznie wyższą skuteczność i ochronę przed kolejnymi atakami.
Mało znanym, lecz równie skutecznym i znacznie bardziej ekologicznym sposobem jest kupno dobroczynka kalifornijskiego. W saszetce otrzymujemy paczkę z roztoczami, które z chęcią posilają się niechcianymi gośćmi, a przy okazji nie szkodzą ani nam, ani roślinie, a dodatkowo stoją na jej straży aż do ustania ataków przędziorków.
Mszyce
Atak mszyc jest niemożliwy do przeoczenia. Domowe rośliny doniczkowe nie są aż tak na nie narażone, jak kwiaty w ogrodzie – jednak to również się zdarza. Taką inwazję rozpoznamy po tym, że mszyce zawsze atakują w dużej grupie. Momentalnie pojawia się kilkadziesiąt lub kilkaset owadów, które zaczyna żerować na młodych liściach, łodygach oraz kwiatach. Oprócz ubytków na zajętym terytorium możemy również zauważyć klejącą substancję, która powstaje podczas ich obecności.
Sprawdź też: Domowe sposoby na mszyce. Skuteczne metody zwalczania mszyc
Droga zwalczania mszyc w warunkach domowych jest jedna – chemia. Domowe, ekologiczne sposoby są zwykle nieskuteczne na te szkodniki. Oprócz sięgnięcia po profesjonalne środki – jeśli walczysz z dorosłymi, latającymi osobnikami – sięgnij po żółte lepy. Dzięki nim łatwiej będzie je wyłapać, a tym samym walczyć z całą plagą.
Wciornastki
Wciornastki nie są już tak łatwe do rozpoznania. Jedynymi cechami, które odróżnia ich żerowanie od innych szkodników, jest duża ilość czarnych, małych odchodów, które zostawiają obok zniszczeń oraz srebrzyste plamki w wygryzionych miejscach. Oprócz tych nietypowych śladów można zaobserwować brązowe plamki, skorkowacenia oraz przebarwienia liści, łodyg i kwiatów.
Jak zwalczać wciornastki? Monstera, a także każda inna roślina domowa podziękuje Ci, jeśli zastosujesz specjalistyczne środki na te szkodniki. Do wyboru są płyny do oprysków, patyczki do stosowania doglebowego lub gotowe spraye.
Tarczniki i miseczniki
Jeżeli zauważysz spadek formy swojej rośliny – żółknące, opadające liście, oraz lepkość na liściach i łodygach, a po przyjrzeniu się dojrzysz niewielkie, okrągłe zgrubienia – możesz mieć pewność, że to tarczniki lub miseczniki. Aby się ich pozbyć, zastosuj specjalny środek chemiczny lub wybierz domowy sposób.
Do samodzielnego usunięcia tarczników lub miseczników będziesz potrzebować: patyczka higienicznego oraz mieszanki wody z mydłem, lub denaturatu. Wystarczy zamoczyć patyczek w wybranym roztworze, a następnie przecierać szkodniki znajdujące się na roślinie – tym samym je z niej usuwając.
Ziemiórki
Walka z ziemiórkami nie jest aż tak niebezpieczna dla rośliny – lecz na pewno najbardziej dla nas irytująca i wymagająca kompleksowego działania. Ich obecność rozpoznamy bez trudu. Nie sposób nie zauważyć plagi małych muszek, które wylatują z doniczek, latają wokół nas i chętnie topią się w pozostawionych na stole słodkich napojach w szklankach. Namnażające się w ziemi szkodniki podjadają między innymi korzenie, więc oprócz doprowadzania nas do szału, mogą zaszkodzić roślinie.
Aby zwalczyć ziemiórki, najlepiej zainwestować w 3 preparaty. Środek na owady latające, żółte lepy do doniczek oraz środek doglebowy. W ten sposób zadziałamy na wszystkie stadia rozwoju ziemiórek – od larw, przez poczwarki, aż do owadów, dorosłych osobników.
Skoczogonki
Skoczogonki nie zawsze traktowane są jako szkodniki – w ograniczonej liczbie nawet potrafią wspomagać roślinę, żywiąc się materią organiczną i przyczyniać się do powstawania pożytecznych składników w glebie. Problem pojawia się, gdy ich populacja wymknie się spod kontroli i na małym obszarze (w doniczce) namnożą się ich setki. Wtedy potrafią dobierać się nawet do zdrowych korzeni, skutecznie utrudniając pobieranie przez nie wody, a także umożliwiając rozwój choroby roślin doniczkowych. Ich obecność w takiej liczebności, oprócz wizualnych aspektów na glebie (gołym okiem widać wiele poruszających się i skaczących jasnych przecinków na ziemi) cechuje się opadaniem rośliny i brązowieniem liści.
Jak walczyć ze skoczogonkami? Najprostszym sposobem jest zamoczenie doniczki w misce z wodą na kilka godzin tak, by cała została pokryta wodą. Skoczogonki powinny samoistnie wypłynąć i znajdować się już jedynie poza doniczką. Innym skutecznym sposobem może okazać się ograniczenie podlewania, a jeśli to nie pomaga – należy wymienić ziemię z dokładnym płukaniem korzeni rośliny lub zastosować środek chemiczny.
Sprawdź też: Czym mogą być małe czerwone robaczki w domu? Jak się ich pozbyć?
Pamiętaj – używając jakichkolwiek środków ochrony roślin, stosuj się do zaleceń producenta oraz dbaj o bezpieczeństwo swoje, innych domowników oraz zwierząt!
Jakie choroby roślin doniczkowych są według Ciebie najtrudniejsze do zwalczenia? Czy rozprawiłeś się kiedyś z plagą szkodników na Twoich kwiatach? Koniecznie podziel się z nami w komentarzu tym, jakie objawy choroby roślin doniczkowych zauważyłeś podczas spadku kondycji Twoich zielonych przyjaciół!
A jeśli chcesz poznać inne domowe szkodniki, sprawdź te artykuły:
- Sposoby na mole ubraniowe – jak pozbyć się moli odzieżowych?
- Wtyk amerykański w domu – jak się go pozbyć? Czy jest groźny?
- Szkodnik żywiak chlebowiec – najważniejsze informacje i sposoby zwalczania
Komentarze 
Bardzo ciekawy artykuł szczególnie interesowały mnie informacje o przędziorkach
Nie wiedziałam ale chyba mam tarczniki i miseczniki. Lepkie liście beniaminka i małe punkciki na liściach i gałązkach.
Bardzo cenny artykuł. O niektórych szkodnikach – nawet nie wiedziałem…