Kompostownik to ekologiczny sposób na organiczny nawóz, wykorzystanie odpadów i zaoszczędzenie pieniędzy! Ogrodowy czy domowy? Podpowiadamy, jak zrobić kompostownik w kilku prostych krokach. Dowiedz się, co i jak możesz kompostować i dlaczego warto!
Dlaczego warto założyć kompostownik?
Kompostownik — co to jest? Jeśli marzy Ci się urodzaj w ogrodzie i piękna zielona roślinność, pomyśl o założeniu kompostu. To naturalny nawóz, który powstaje z rozkładu organicznych odpadów domowych i ogrodowych. Substancja ta jest bogata w składniki odżywcze i mineralne, które zapewniają prawidłowy wzrost roślin. Nawożenie kompostem przywraca biologiczną równowagę glebie, poprawia jej strukturę, spulchnia i stanowi o życiu pożytecznych mikroorganizmów. Nie istnieją ograniczenia co do stosowania kompostu, ponieważ w żaden sposób nie oddziałuje niekorzystnie na rozwój roślin.
Kompostownik to miejsce, w którym składuje się biologiczne odpady pozostałe ze skoszenia trawy, pielęgnacyjnych prac w ogródku, a także resztki roślinne z gospodarstwa domowego, jak obierki po warzywach czy skorupki od jajek. Następnie pod wpływem działalności bakterii, grzybów i drobnych organizmów zachodzi proces rozkładu, nadający naturalnej substancji dobroczynne właściwości.
Prowadzenie kompostownika to sprawdzony sposób na wykorzystanie biodegradowalnych resztek z ogródka i kuchni. Taka metoda pozwala zmniejszyć ilość produkowanych odpadów, a także ograniczyć ślad węglowy związany z ich wywozem. Jeśli nie dysponujesz ogródkiem, możesz pomyśleć o kompostowniku domowym, dzięki któremu poprawisz warunki uprawy roślin doniczkowych.
Jak zrobić kompostownik?
Budowa kompostownika jest łatwa i nie wymaga dużych nakładów pracy. Jak wykonać kompostownik? Zacznij od wyznaczenia jego wielkości i postaraj się oszacować miesięczną ilość produkowanych odpadów. Wielkość pojemnika na kompost powinna zależeć od powierzchni ogrodowej. Przy zakładaniu należy uwzględnić wolną przestrzeń wewnątrz kompostownika dla powietrza, które potrzebne jest do przeprowadzenia procesu przerobu odpadów na nawóz. Za optymalne wymiary kompostownika do gospodarstwa domowego uznaje się pojemnik lub zabudowę o szerokości 150 cm i wysokości nieprzekraczającej 120 cm. Taka forma pozwala na swobodny przepływ powietrza wewnątrz i składowanie wszystkich odpadów.
Sprawdź też: Skórka od banana — jak ją przerobić na nawóz? Do jakich roślin się sprawdzi?
Do zbudowania kompostowników ogrodowych przydadzą się drewniane deski, palety, beczki oraz druciana siatka. W przypadku niewielkich działek możesz zakupić kompostownik plastikowy. Taki pojemnik wyposażony jest w specjalne szczeliny zapewniające dostęp do tlenu, dzięki którym następuje proces przerobu bio śmieci na glebę.
Jak zrobić kompostownik z palet samodzielnie? Potrzebujesz czterech palet tej samej wielkości, dwóch długich desek i około 10 desek krótszych, które posłużą Ci do wykonania pokrywy. Dodatkowo przydadzą się gwoździe – zarówno długie, jak i krótkie, a także wyrzynarka. Ustaw dwie palety równolegle do siebie na odległość długości jednego boku. Następnie przy pomocy trzeciej palety połącz je ze sobą, używając długich wkrętów do drewna lub gwoździ. Czwartą paletę z użyciem wyrzynarki przytnij na około ⅔ wysokości. Dłuższą część przymocuj do utworzonych trzech ścian kompostownika, natomiast fragment, który Ci pozostał, wykorzystaj jako dolne, przesuwne zamknięcie. Taka konstrukcja umożliwi łatwe wybieranie przerobionego kompostu.
Pokrywa nie jest niezbędna, ale możesz ją wykonać, aby zapobiec dostaniu się wody podczas opadów do środka kompostownika. W tym celu do każdej z dłuższych desek przymocuj krótsze. Powstaną dwa skrzydła, które możesz łatwo zdejmować.
Odpowiednie warunki kompostowania
Warstwę gleby w miejscu kompostownika warto spulchnić przy pomocy grabi lub motyczki. Następnie zacznij od wysypania warstwy gałęzi. Sprawdzi się również podsypanie torfem lub przerobionym kompostem. Na tak przygotowane podłoże możesz zacząć składować biologiczne odpady.
W celu prawidłowego rozkładu wszystkich resztek roślinnych ważne jest zachowanie prawidłowego układu pryzmy kompostowej. Warto co jakiś czas urozmaicać kolejne warstwy bio odpadów poprzez zasypanie dolomitem lub zmieloną kredą w ilości 2 kg na 1 m³ kompostu. Zawartość pryzmy powinna cechować się stałą wilgotnością, a w czasie długotrwałej suszy, musisz zadbać o regularne podlewanie. W comiesięcznych odstępach warto przerzucić kompost lub przebić utworzoną konstrukcję, co poprawi cyrkulację powietrza.
Rodzaje kompostowników
Jak działa kompostownik? Głównym zadaniem jest przerób odpadów na nawóz przy pomocy sił natury. Można wyróżnić różne rodzaje kompostowników. Jeśli chcesz być w pełni eko — postaw na zabudowę drewnianą oraz wykorzystaj materiały, które masz w domu i już Ci nie służą. Jeśli zależy Ci na bardziej solidnej konstrukcji, wymuruj lub wybetonuj miejsce dla umieszczenia kompostu, jednak pamiętaj, by pozostawić niezabudowaną warstwę gruntu. W sklepach dostępne są również specjalne pojemniki plastikowe przeznaczone do kompostowania, które sprawdzą się w mniejszej przestrzeni ogrodowej.
Kompostownik drewniany
Najczęściej stosuje się kompostowniki ogrodowe drewniane, które wykonuje się przy pomocy desek lub palet. Charakterystycznymi cechami jest zabudowa wykonana z czterech ścian i brak dna. W sklepach budowlanych możesz kupić konstrukcję do swojego ogrodu, choć jej montaż jest na tyle prosty, że z łatwością wykonasz go samodzielnie. Może być niezabudowany od góry lub mieć pokrywę. Taki kompostownik należy czyścić minimum jeden raz w roku, wybierając całą zawartość i uzupełniając pryzmę od nowa.
Sprawdź też: Oszczędzanie wody – najskuteczniejsze sposoby. Jak obniżyć rachunki za wodę?
Kompostownik plastikowy
Pojemnik wykonany z tworzywa również może służyć za kompostownik, pod warunkiem, że ma prawidłowo wykonane szczeliny zapewniające cyrkulację powietrza. Kompostowniki plastikowe dostępne są w ofercie sklepów z artykułami ogrodniczymi. Cechuje je pełna zabudowa, która sprzyja utrzymaniu odpowiedniej wilgotności i temperatury wewnątrz pojemnika. Jeśli zastanawiasz się, jak zrobić kompost na niewielkiej działce, zakup takiego modelu może być najlepszą alternatywą dla drewnianej zabudowy. Dzięki konstrukcji zapewniającej idealne warunki dla rozpadu organicznych odpadów plastikowe kompostowniki nazywa się termokompostownikami. Cechuje je mniejsza pojemność, ale w szybszym czasie możesz uzyskać gotowy nawóz.
Gdzie postawić kompostownik w ogrodzie?
Miejsce to nie może być mocno nasłonecznione, ponieważ składowana zawartość będzie szybko wysychać. Powinien to być obszar odsłonięty również od wiatru, najlepiej o delikatnym zacienieniu. Ważną kwestię stanowi również zapis prawny w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 roku, który opisuje odległość umiejscowienia kompostownika od pozostałych budynków i działek.
Kompostownik o pojemności nieprzekraczającej 10 m³ musi znajdować się minimum 2 m od działki i 5 m od sąsiedniego budynku mieszkalnego. Ponadto w artykule 144. Kodeksu Cywilnego możesz odnaleźć adnotację, która pozwala zgłosić sąsiadom prowadzenie kompostownika na Twoim terenie, jeśli wydzielają się z niego nieprzyjemne zapachy, które wyczuwalne są na ich nieruchomościach. Nie powinno to jednak stanowić powodu, dla którego zrezygnujesz z kompostowania, szczególnie że dobrze przygotowany kompost nie ma zapachu. Dowiedz się, jak założyć kompostownik, gdy masz już pewne miejsce!
Kompostownik powinien powstać na terenie o dobrej przepuszczalności gleby. Nie może to być beton ani mokradła, które uniemożliwią odpływ nagromadzonej wody w czasie deszczu. Możesz umiejscowić swoją zabudowę na terenie płaskim lub delikatnie zagłębionym, ale nie wykopuj dołów specjalnie pod kompost. W wybranym miejscu postaw przygotowaną konstrukcję i zajmij się przygotowaniem podłoża, które zapewni lepszą wymianę powietrza.
Kompostownik domowy
Nie zawsze ogródek lub działka jest niezbędna do tego, by założyć swój własny kompostownik. Możesz kompostować odpady w mieszkaniu — na balkonie lub w kuchni. Kompostownik kuchenny to pojemnik o pojemności minimum 50 l, który jest wykonany z plastiku lub metalu. W jego bocznych ścianach i na dnie przy pomocy wiertarki wykonuje się otwory, które zapewnią wentylację i umożliwią pozbywanie się nadmiaru wody.
Sprawdzi się podstawka, na której umieścisz swój kompostownik. Warto zamontować również dodatkowy kran, dzięki któremu możesz odprowadzać nadmiar soków powstałych z rozpadu warzyw i owoców. Pozostałe czynności wykonuje się tak jak przy kompostownikach ogrodowych. Musisz wyłożyć dno — najlepiej przy użyciu gałązek oraz tektury, a na nie następnie układać warstwę odpadów, które uzyskasz w trakcie przygotowywania posiłków. Kompost w mieszkaniu możesz prowadzić przez cały rok bez obawy o ujemne temperatury i dużą wilgoć, które hamują procesy rozkładu.
Sprawdź też: Działka rekreacyjna – co warto wiedzieć przed jej zakupem?
Co wrzucać do kompostownika?
Nie wszystkie biodegradowalne odpady nadają się na kompost, a wiele osób błędnie postrzega zamysł kompostowników, porównując je do koszy na śmieci dedykowanych temu typowi śmieci. Co wrzucać na kompostownik? Najlepiej drobne gałęzie, a także skoszoną trawę. W ostatnim przypadku ważne jest, aby nie układać jej dużymi warstwami, ponieważ niewymieszana masa może zacząć gnić, co nie służy powolnemu procesowi rozpadu. Sprawdzi się również igliwie oraz liście z wyjątkiem orzecha włoskiego, które cechują się długim okresem przerobu i wysoką zawartością tanin. Możesz do kompostownika wrzucić wyrwane chwasty, jednak zwróć uwagę, czy nie mają nasion. Obecność ich w nawozie może przyczynić się do zwiększenia ilości nowych, uporczywych roślin w Twoim ogródku!
Kompostownik to świetna metoda redukcji odpadów kuchennych. Zawartość pryzmy możesz urozmaicić obierkami oraz resztkami warzyw i owoców, fusami z kawy i herbaty, a także skorupkami jajek. Ogólna zasada rozkładu wszystkiego, co wrzucisz do kompostownika, jest prosta — im bardziej rozdrobnione, tym szybciej nastąpi przerób bez względu na to, czy to gałęzie, czy skórka banana. Do kompostownika nie powinno się wrzucać mięsa i nabiału i gotowanych pozostałości warzyw, ponieważ mogą zwabić gryzonie. Rozkładaniu nie służą owoce cytrusowe, spalony węgiel lub koks. Odchody zwierząt domowych oraz żwirek dla kota również nie są najlepszym pomysłem i należy je utylizować w inny sposób.
Co przyspiesza kompostowanie?
Rozkład kompostu możesz przyspieszyć, stosując czynniki aktywizujące. Należą do nich napary wykonane z rumianku, pokrzywy lub mniszku lekarskiego. Dobrym sposobem jest również zakupienie dżdżownic, szczególnie odmiany kalifornijskiej. To pożyteczne organizmy, które tworzą tunele w warstwach pryzmy, dzięki czemu poprawiają utlenienie i generują najlepiej rozłożony kompost. W celu przyspieszenia rozkładu sprawdzą się również gotowe preparaty, zwane starterami lub aktywatorami, które zawierają grupy bakterii odpowiadające za szybki przerób surowców organicznych.
Założenie ogrodowego czy domowego kompostownika to nie tylko ekologiczny, ale także oszczędny sposób na wykorzystanie odpadów. Znając kilka prostych zasad, kompostownik nie powinien sprawić nikomu kłopotów. Kompostować można na ogrodzie, działce, ale także w domu. A gdzie powstanie Twój następny kompostownik?
