Kiedy jest śmigus-dyngus w Polsce? W który dzień wypada popularny zwyczaj polewania się wodą? Kiedy i w jakich okolicznościach powstał śmigus-dyngus i jak obchodzi się go obecnie w różnych częściach Polski? Zebraliśmy najważniejsze informacje!
Święta Wielkanocne dla wielu osób – zwłaszcza dzieci – kojarzą się w dużej mierze ze śmigusem-dyngusem (pamiętaj, że forma śmingus-dyngus, choć rozpowszechniona, jest błędna). Obyczaj ten polega na polewaniu się wodą, nie może więc dziwić fakt jego dużej popularności wśród najmłodszych. Ale czy wiesz, od kiedy obchodzi się ten zwyczaj i jak początkowo wyglądał? Wyjaśniamy! Na początku jednak przypominamy, kiedy jest śmigus-dyngus 2022.
Śmigus-dyngus 2022 – data. Kiedy jest śmigus-dyngus w Polsce?
Lany poniedziałek (śmigus-dyngus) wypada zawsze – zgodnie z nazewnictwem – w Poniedziałek Wielkanocny. Ta informacja nie powinna Cię oczywiście dziwić. Mimo że wiesz dobrze, w który dzień tygodnia wypada ten obyczaj (a więc zawsze w poniedziałek), to konkretna jego data jest ruchoma. To bowiem od terminu Świąt Wielkanocnych zależy, kiedy możesz symbolicznie polewać się wodą z najbliższymi.
Zatem kiedy jest śmigus-dyngus 2022? W tym roku lany poniedziałek wypada 18 kwietnia. Można powiedzieć, że Święta Wielkanocne odbywają się tym razem wyjątkowo późno. Ma to jednak swoje plusy. Jakie? Pogoda w drugiej połowie kwietnia może pozwolić na wiele rozrywki związanej ze śmigusem-dyngusem! Wyższe temperatury w tym okresie są o wiele bardziej prawdopodobne!
Sprawdź też: Ozdoby wielkanocne ręcznie robione. 12 prostych ozdób DIY
Wiesz już zatem, kiedy jest śmigus-dyngus 2022 w Polsce, ale czy znasz historię powstania tego obrzędu? Opisaliśmy krótko w kolejnej części artykułu, skąd wywodzi się ten obrzęd odbywający się zawsze w lany poniedziałek.
Śmigus-dyngus – krótka historia obrzędu
Jaki jest początek śmigusa-dyngusa w naszym kraju? Skąd się wziął ten obyczaj? Dokładnej daty nie znamy, choć pierwsze wzmianki sięgają już XV wieku. Śmigus-dyngus ma więc swoje długie lata, a nawet… wieki. Obrzęd wywodzi się natomiast z tradycji słowiańskiej. Mężczyźni (kawalerowie) polewali wodą swoje wybranki (panny) na znak, że te im się podobały.
Znaczenie śmigusa
Zwyczaj już wyjaśniliśmy, ale skąd nazwa? Ta bowiem jest złożona z dwóch słów – śmigusa i dyngusa. Śmigus oznaczał obrzęd bicia brzozową czy wierzbową rózgą po nogach kobiety – często w celu osuszenia mokrej skóry. Nie był on oczywiście kojarzony wyłącznie z chłostą. Śmigus był też związany z wodą, a dokładnie z deszczem. Młode kobiety wychodziły w jego trakcie na zewnątrz, by ten mógł wpłynąć na ich płodność. Teoria ta jest uzasadniona, ponieważ nasi przodkowie w dawnych wiekach darzyli wodę niezwykłą czcią. Była ona dla nich jednym z najważniejszych symboli życia, co wiąże się z jej wpływem m.in. na płodność.
Znaczenie dyngusa
Dyngus z kolei był zwyczajem odwiedzania bliskich w ich domach w okresie świątecznym. Celem tych wizyt było zbieranie żywności, najczęściej jajek wielkanocnych. Ponieważ odwiedziny te były dalekie od synonimu powagi, oznaczały harce, więc to w konsekwencji coraz częściej pokrywało się z klimatem śmigusa, zaczęto łączyć dwa słowa i tak powstał dzisiejszy śmigus-dyngus.
Pogański zwyczaj dla chrześcijan
Jak widzisz, obrzęd lanego poniedziałku nie ma wspólnych korzeni z chrześcijaństwem. Trzeba wspomnieć, że Kościół nie mógł poradzić sobie przez wiele lat z tym pogańskim zwyczajem, więc postanowił włączyć go do okresu Świąt Wielkanocnych. Uzasadnieniem tego mogą być dwa czynniki, a więc woda, która oczyszcza (nawiązanie do chrztu), oraz biczowanie, w którym dostrzec można powiązanie z opisanym wyżej śmigusem (nawiązanie do śmierci Chrystusa).
Śmigus-dyngus dawniej i obecnie
Dowiedziałeś się, kiedy jest śmigus-dyngus 2022. Wiesz również, skąd wywodzi się zwyczaj lanego poniedziałku. Ale czy wiesz, jak był obchodzony śmigus-dyngus w różnych częściach Polski? Prędko tłumaczymy!
Sprawdź też: Prezent na zajączka – co podarować swoim bliskim? Pomysły na drobne upominki wielkanocne
Na niektórych obszarach naszego kraju nie obchodzono śmigusa-dyngusa – albo z niego rezygnowano, albo lekko modyfikowano. Za przykład można uznać Kaszuby, których ludność zamiast polewania się wodą w lany poniedziałek, kąpała się w jeziorach czy rzekach. Oczywiście obrzęd ten miał wpływać na ich zdrowie i szczęśliwy żywot.
Warto również wspomnieć o Małopolsce, a dokładnie o wsi Dobra. Tam mieszkańcy nie polewają się wodą jak w innych częściach Polski, lecz przebierają się za tzw. dziady śmigustne (zakładają na głowę pończochę oraz owijają się słomą). Maszerują po ulicach, zbierając przede wszystkim datki. Symbolicznie polewają wodą również pozostałych mieszkańców.
Śmigus-dyngus dzisiaj – jakie ma znaczenie?
Obecnie na większości obszarów naszego kraju polewamy się wodą w ten dzień bardzo chętnie. Robią to i młodzi, i dorośli. Nie ma znaczenia, czy to mężczyźni polewają wodą kobiety, czy jednak na odwrót. Mimo głębokich korzeni tego zwyczaju współcześnie wiele osób nie patrzy na upodobanie, lecz po prostu skupia się na dobrej rozrywce. Zwłaszcza dzieci mają zapewnioną frajdę w lany poniedziałek. Często można je spotkać w śmigus-dyngus z pistoletami na wodę w ręce, które widać na poniższym zdjęciu.
Powyższa historia o śmigusie-dyngusie potwierdza, że lany poniedziałek zrodził się przede wszystkim z dwóch względów – z czci do wody (jej pozytywnego wpływu na życie) oraz chęci zalotów do pięknych kobiet. Dzięki temu obrzędowi młodzi mężczyźni mogli udowodnić, jak bardzo podobają im się wybrane panny. Oczywiście im bardziej kobieta była mokra w ten dzień, tym lepiej dla niej, ponieważ to znak, że wyróżniała się wyjątkową urodą.
A Ty jak będziesz świętował lany poniedziałek 2022? Czy nadal chętnie oblewasz się wodą z bliskimi w śmigus-dyngus czy pozostawiasz tę zabawę dzieciom? Daj nam również znać, czy znałeś wcześniej historię tego obrzędu! Jesteśmy bardzo ciekawi Twojej odpowiedzi, na którą czekamy w sekcji komentarzy.
Jeśli natomiast interesują Cię inne tematy związane z Wielkanocą, sprawdź koniecznie nasze pozostałe artykuły! Mamy nadzieję, że dzięki nim spędzisz ten świąteczny czas w miłej atmosferze i oczywiście bogaty w dotąd nieznane Ci ciekawostki.
- Wielkanoc 2022 – kiedy wypada i o jakich tradycjach wielkanocnych warto pamiętać?
- Pisanki wielkanocne na 5 sposobów! Proste malowanie i ozdabianie jajek!
- Palma wielkanocna – co symbolizuje? Jak zrobić palmę wielkanocną z bibuły?
- Kartki wielkanocne – ręcznie robione małe arcydzieła, które każdy może wykonać sam!
