Rachunki za ogrzewanie domu to jeden z największych wydatków, jakie musimy ponosić. Przed inwestycją warto pomyśleć, która metoda będzie najbardziej opłacalna, a jednocześnie wystarczająco wydajna. Sprawdź nasze rady i dowiedz się, czym ogrzewać dom.
Ogrzewanie domu – najpopularniejsze rodzaje ogrzewania domu
O tym, jakie ogrzewanie do domu wybrać, należy zadecydować już na etapie projektowania lub zakupu budynku. Decyzja musi być przemyślana, gdyż zmiany w tym zakresie potrafią być kosztowne i często trudne do wykonania. Przykładowo, wykonanie ogrzewania podłogowego po kilku latach od zakończenia inwestycji będzie wielokrotnie bardziej kosztowne, niż zaplanowanie wykorzystania podłogówki już na etapie projektowania nowego domu.
W starych domach zwykle spotkamy piece węglowe lub piece na inne paliwa stałe. Jest to stosunkowo tania opcja, dlatego korzystają z niej osoby poszukujące oszczędności. Z drugiej strony to rozwiązanie często mało ekologiczne i coraz mniej popularne. Sporym zainteresowaniem nadal cieszą się piece gazowe. Ich zastosowanie wymaga przejścia przez biurokrację, za to inwestycja szybko się zwraca. Rosnące ceny prądu sprawiły, że ważnym graczem na rynku stało się również ogrzewanie poprzez pompy ciepła wsparte panelami fotowoltaicznymi. Tutaj jednak źle dobrana fotowoltaika może zwrócić się po ponad dekadzie. Jak wybrać optymalne rozwiązanie i czym się kierować?
Czym ogrzewać dom? Zalety i wady
Wszystkie sposoby na ogrzanie domu mają swoje zalety i wady i na próżno szukać tu złotego środka, który sprawdzi się u każdego. Przed wyborem należy więc dogłębnie zastanowić się, na czym nam zależy i jakie kompromisy są akceptowalne. Bezwzględnie inny rodzaj ogrzewania sprawdzi się w niewielkiej, pasywnej parterówce na podmiejskim osiedlu, a inne w 100-letnim domu na wsi. Dla wszystkich wspólnymi czynnikami generującymi koszty będą:
- koszt instalacji; jej budowy lub przebudowy,
- stałe koszty eksploatacji, w tym zmiany w cenie ewentualnego paliwa, serwis, awaryjność,
- wygoda użytkowania (jeśli 30 minut dziennie poświęcisz na załadowywanie pieca węglem, to ten czas także jest kosztem!),
- czas eksploatacji, czyli ile całość inwestycji będzie kosztować za 10-20 lat oraz jak po tym czasie będzie wyglądać wydajność systemu,
- ekologia i ogólny wpływ na środowisko.
Znaczenie mają też takie elementy jak np. wolna przestrzeń w domu. Niektóre sposoby na ogrzewanie wymagają rozbudowanej kotłowni z wielkim buforem na wodę, inne nie zajmują miejsca wewnątrz budynku. Niektóre rozwiązania mogą być tanie w montażu, ale drogie w eksploatacji. Jeszcze inne są podatne na zmiany cen paliwa, chociażby piece gazowe.
Sprawdź też: Jaka temperatura na piecu powinna być ustawiona domyślnie? Praktyczne porady dotyczące prawidłowego ogrzewania
W pierwszej kolejności należy obliczyć, jakie jest nasze zapotrzebowanie na energię oraz jakie mamy długofalowe cele związane z ogrzewaniem. Jeśli za 5 lat planujesz przeprowadzkę do nowego domu, to inwestycja kilkudziesięciu tysięcy złotych w panele fotowoltaiczne jest bez sensu. Im więcej danych, tym lepiej, ponieważ dzięki temu będziesz w stanie oszacować, które opcje będą korzystne w długofalowej perspektywie.
Wiele zależy tu od materiałów użytych do budowy domu, metrażu oraz wymagań mieszkańców. Możemy przyjąć, że w starych, nieocieplonych budynkach będziemy potrzebować ok. 170-200 kWh/m2, zaś w mieszkaniach powstałych w nowym budownictwie – ok. 80-120 kWh/m2. Zapotrzebowanie energetyczne budynku jest podstawą do wyboru optymalnego sposobu ogrzewania. Czym ogrzewać dom lub mieszkanie?
Ogrzewanie gazowe
Największą zaletą, popularnych zwłaszcza w miastach i mniejszych miejscowościach, pieców gazowych jest stosunkowo niska cena zakupu urządzenia oraz niska bezwładność. W oparciu o czujniki oraz temperaturę zadaną piec reguluje temperaturę w domu. Piece dwufunkcyjne podgrzewają także wodę użytkową. Sprzęt wymaga niewielkiej powierzchni, jest łatwy w obsłudze i raczej nie należy do skomplikowanych w serwisie.
Co może zniechęcać do tego sposobu? Przede wszystkim ilość formalności. Podłączenie do sieci gazowej wymaga uzyskania stosownych zezwoleń. Dodatkowo cena gazu ulega ciągłym zmianom i jest uzależniona od takich czynników, jak sytuacja polityczna. Obecnie sytuacja nie wygląda najlepiej. Niskie rachunki w lecie będą zrównoważone wysokimi zimą, więc koszty ogrzewania gazowego należy rozliczać minimum w rocznym okresie. Poza standardowymi kosztami związanymi z instalacją dodatkowo w przypadku gazu należy doliczyć m.in.:
- projekt techniczny instalacji gazowej – 1000-1500 zł;
- mapę geodezyjną – 1000-1800 zł;
- montaż przyłącza gazowego – ok. 1700-2200 zł, w przypadku dłuższych przyłączy – ok. 80 zł za metr.
Koszt założenia ogrzewania gazowego będzie zależny od ceny i mocy kotła, wielkości instalacji. Można przyjąć, że całościowo w przypadku nowego budynku należy liczyć się z wydatkiem na poziomie minimum 10-15 tys. złotych. Pamiętaj jednak, że w związku z rosnącymi w ostatnim czasie cenami gazu – takie rozwiązanie może się zupełnie nie opłacać.
Plusy ogrzewania gazowego:
- bezobsługowe i popularne rozwiązanie;
- ogromny wybór kotłów na rynku.
Minusy ogrzewania gazowego:
- formalności związane z uzyskaniem odpowiednich zgód;
- Wahające się ceny gazu.
Ogrzewanie olejowe
Nowoczesne kotły na olej opałowy (w tym także kotły dwufunkcyjne i kotły kondensacyjne) to alternatywa dla kotła na gaz ziemny, ale już na wstępie trzeba brać pod uwagę, że będzie to rozwiązanie droższe. Sam zakup pieca to minimum kilka tysięcy złotych więcej, a zautomatyzowane, nowoczesne olejowe kondensaty kosztują ponad 20 000 zł. Plusem rozwiązania jest fakt, że w określonych warunkach sprawność takiego rozwiązania może sięgać 94-98%, a w miejscach bez dostępu do gazu ziemnego piec na olej opałowy pozwala na sporą niezależność. Kolejnym plus to możliwość zainstalowania kotła w standardowej instalacji.
Plusy ogrzewania olejem opałowym:
- komfortowa i bezobsługowa praca;
- wysoka sprawność;
- alternatywa dla pieców gazowych w miejscach bez dostępu do gazu z sieci.
Minusy ogrzewania olejem opałowym:
- konieczność odpowiedniego przechowywania paliwa oraz planowania zakupu;
- ceny paliwa uzależnione od zewnętrznych czynników;
- dobrej jakości piece potrafią być dużo droższe niż gazowe odpowiedniki.
Ogrzewanie elektryczne
Jeśli stawiamy na tanie w zakupie rozwiązania, kocioł elektryczny może wydać się dobrym pomysłem. Zachęca do niego przede wszystkim niewielki koszt instalacji i koszt zakupu samego kotła, brak konieczności wybudowania osobnej kotłowni, przechowywania paliwa, zrezygnowanie z konieczności budowy komina. Można zapomnieć też o częstych przeglądach, znikają problemy związane z przyłączeniem się do sieci, które występują np. przy opcji gazowej (chociaż trzeba pamiętać o tym, że należy zwiększyć przydział mocy).
Ogrzewanie domu prądem gwarantuje komfort użytkowania i zapewnia spokój ducha. Wszystkie te plusy mają jednak swoją cenę – koszty eksploatacji mogą być nawet kilkukrotnie większe niż przy innych sposobach rozwiązaniach. Przy obecnych podwyżkach prądu sytuacja wygląda dość nieciekawie. W domach o powierzchni 150 m2 roczna opłata za prąd może wynieść około 5000-8000 zł, wszystko zależy od zastosowania różnego rodzaju rozwiązań – czy jest to dom pasywny, energooszczędny czy tradycyjny.
Plusy ogrzewania prądem:
- bezpieczne i ekologiczne rozwiązanie;
- niska cena kotła;
- możliwość wykorzystania w standardowej instalacji;
- rozwiązanie bezobsługowe.
Minusy ogrzewania prądem:
- wysokie lub bardzo wysokie koszty;
- należy brać pod uwagę długofalowe trendy w cenach prądu.
Ogrzewanie na paliwa stałe
W budynkach pozbawionych dostępu do sieci gazowej mieszkańcy często decydują się na ogrzewanie domu paliwem stałym. Popularnością cieszy się nie tylko węgiel, ale także ekogroszek, pellet, biomasa i inne rozwiązanie. Kotły na paliwo stałe są relatywnie tanie, ich cena może wynosić od 3 do 7 tys. zł. Jak w większości przypadków, należy doliczyć do tego montaż urządzenia w kotłowni i zakup grzejników, położenie instalacji, ewentualny bufor, miejsce na przechowywanie paliwa.
Sprawdź też: Dodatek węglowy 2022 – dla kogo? Czy tylko na zakup węgla?
Wzrost świadomości społeczeństwa sprawił, że mieszkańcy coraz rzadziej decydują się na palenie paliwami stałymi, zwłaszcza węglem. Efekty nieprawidłowego spalania zanieczyszczają środowisko i pogarszają jakość powietrza. Piece wymagają też regularnej kontroli i obsługi, dlatego nie nadają się dla osób spędzających większość dnia poza domem. Jedynym z bardziej praktycznych rozwiązań wydaje się być nowoczesny piec na paliwo stałe z podajnikiem (np. na pellet), jednak im sprawniejszy i lepszy piec, tym wyższa cena. Ta może być nawet trzykrotnie wyższa niż w przypadku podstawowych modeli.
Plusy ogrzewania paliwem stałym:
- niezależne rozwiązanie;
- niski koszt zakupu kotła;
- nowoczesne kotłownie na paliwa stałe potrafią być wydajne i (wbrew pozorom) relatywnie ekologiczne.
Minusy ogrzewania paliwem stałym:
- jest to drogie rozwiązanie;
- wymaga regularnej obsługi.
Pompy ciepła
Pompa ciepła, jak sama nazwa wskazuje, przepompowuje ciepło ze źródła dolnego, np. gruntu lub powietrza. Sama pompa nie wytwarza ciepła, można o niej myśleć jak o „odwróconej lodówce”. W idealnych warunkach prąd wykorzystywany jest do działania pracy pompy, nie do podgrzewania wody. Niestety, warunki uzależnione są od rodzaju pompy, jej jakości, położenia geograficznego i standardu energetycznego domu.
Sprawdź też:Koza w domu – czy piec koza to rozwiązanie dla Ciebie?
Przeszkodą może być też sam zakup pompy. Nawet jeśli ceny zaczynają się od 30 000 zł za pompy powietrzne (mało popularne w naszym klimacie), to za dobrą pompę należy zapłacić nawet 80 000 zł. Do tego dochodzą koszty instalacji oraz zmienne koszty odwiertów, pompa wymaga także niskotemperaturowych grzejników,. Warto zawczasu dokładnie obliczyć, czy taka inwestycja będzie dla nas opłacalna w długofalowej perspektywie.
Plusy ogrzewania pompą ciepła:
- bardzo ekologiczne rozwiązanie, które nie wytwarza spalin;
- bezobsługowa;
- niski pobór energii elektrycznej (pod warunkiem, że grzałka nie musi dogrzewać wody).
Minusy ogrzewania pompą ciepła:
- tanie pompy powietrzne słyną z awaryjności
- bardzo wysoki koszt zakupu i instalacji.
Fotowoltaika jako nowoczesne i ekologiczne ogrzewanie domu
Nieustannie rosnące ceny prądu sprawiły, że fotowoltaika przeżywa prawdziwy rozkwit. Panele generują energię, którą następnie możemy wykorzystać na własne potrzeby, np. do zasilania pompy ciepła lub kotła elektrycznego. Bardzo popularne stały się zestawy fotowoltaiki wraz z pompami ciepła. Warto pamiętać jednak, że jak każde rozwiązanie, fotowoltaika nie jest bez wad. Przeskalowana instalacja oznacza straty i nieodbieranie nadwyżki (właściciel paneli wysyła nadwyżkę do sieci i ma 12 miesięcy na jej wykorzystanie). Dodatkowo należy pamiętać, że panele z czasem nieznacznie tracą sprawność.
Plusem jest jednak to, że między bajki można włożyć mity o panelach, które „nie pracują w cieniu” albo o „zbyt małej ilości słońca” w Polsce. Same panele słyną z bezobsługowości i bezawaryjności. Panele to na pewno dobra inwestycja, pod warunkiem odpowiedniego dopasowania do zapotrzebowania gospodarstwa domowego i maksymalnego wykorzystania wyprodukowanego prądu.
Panele nie są instalacją ogrzewania w domu, ani alternatywą dla kotłów. To alternatywne źródło prądu, które można połączyć z wybranym źródłem ogrzewania. Stąd ciężko pisać o plusach i minusach, ponieważ te rozpatrywać należy w zależności od systemu, w jakim fotowoltaika pracuje.
Ogrzewanie podłogowe – ogrzewanie dodatkowe czy zastąpienie tradycyjnych grzejników?
Przede wszystkim, tak jak w przypadku fotowoltaiki będącej alternatywnym sposobem zasilania, tak ogrzewanie podłogowe jest alternatywą dla grzejnika. Samo oczywiście nie generuje ciepła (chyba że mówimy o elektrycznej „podłogówce”). Sama nazwa „ogrzewanie podłogowe” dotyczy kilku rozwiązań, z czego najpopularniejsze są systemy wodne lub elektryczne. Dobrze zaprojektowana podłogówka, działająca w ramach przemyślanej instalacji, spokojnie może zastąpić grzejniki.
Ogromnym plusem ogrzewania podłogowego jest komfort użytkowania. Z racji tego, że to rozwiązanie niskotemperaturowe i rozkład temperatury jest pionowy, unikamy efektu stref ciepła przy grzejnikach. Zresztą, zniknięcie grzejników z pomieszczenia uwalnia sporo miejsca. Wprawdzie trzeba pamiętać, że rozwiązanie to ogranicza nieco wybór materiałów do wykończenia podłogi, bowiem najlepiej postawić na płytki i zrezygnować z paneli, podobnie ma się sprawa z dywanami oraz wykładzinami. Podłogówka charakteryzuje się również długim czasem nagrzewania i stygnięcia. Za to ogrzewanie podłogowe można wykorzystać z każdym kotłem i w każdym typie instalacji, także np. do ogrzania jednego pomieszczenia.
Jakie systemy ogrzewania są najtańsze? Porównanie rozwiązań
To, jakie ogrzewanie domu będzie najtańsze, zależy m.in. od budowy budynku, zapotrzebowania mieszkańców i metrażu, a także perspektywy czasu, w jakim liczymy „taniość” rozwiązania. Jeśli oczekujemy głównie niskich kosztów zakupu i eksploatacji, powinniśmy wybrać piece na paliwo stałe. Węgiel, ekogroszek czy pellet ograniczą nasze wydatki, jednocześnie zabierając wiele czasu i mniej lub bardziej zanieczyszczając środowisko.
Osoby, które dysponują panelami fotowoltaicznymi, mogą pozwolić sobie na ogrzewanie elektryczne. Jeżeli dodatkowo są gotowe na dużą, jednorazową inwestycję, powinny pomyśleć o zakupie pompy ciepła. Połączenie tych dwóch rozwiązań będzie jednym z najtańszych wyborów pod względem eksploatacji, ale także najdroższym jeśli mowa o jednorazowym wydatku, a błędnie dobrane panele (przeskalowane, o czym często zapominają sprzedawcy) to wyrzucanie pieniędzy w błoto. Takie rozwiązanie zwróci się po latach.
Kompromisem pomiędzy ceną instalacji a regularnymi wydatkami może być ogrzewanie gazowe lub olejowe. Montaż urządzenia jest stosunkowo tani, podobnie jak koszt samego gazu lub oleju. Uciążliwe okażą się jedynie regularne przeglądy i uzyskanie stosownych zezwoleń (w przypadku gazu), a na koniec ceny paliw są mocno uzależnione od sytuacji politycznej i nie są to źródła odnawialne.
Odpowiedź o najtańsze źródło ogrzewania jest… niemożliwa. Na pewno najtańszym źródłem będzie to najbardziej przemyślane i dostosowane do budynku oraz Twoich potrzeb.
Czy wybór sposobu ogrzewania może mieć wpływ na aranżację wnętrz?
Większość sposobów na utrzymanie stałej temperatury w pomieszczeniach wymaga zamontowania grzejników. Elementy te ograniczają możliwości aranżacyjne, gdyż nie można zasłaniać ich innymi meblami. Trudności pojawiają się zwłaszcza w nowoczesnych projektach. Domy w modernistycznym stylu zwykle są wzbogacone o szerokie i długie okna, nierzadko zajmujące znaczną część ściany. Umieszczenie grzejników w takich pomieszczeniach jest problematyczne i pogarsza walory wizualne. W tej sytuacji warto pomyśleć o grzejnikach ozdobnych, grzejnikach pionowych lub zabudowie grzejnika.
Dodatkowo niektóre formy ogrzewania (np. kocioł olejowy, czy kotły na paliwo stałe) wymagają kotłowni. Najwygodniejszym rozwiązaniem będzie piec elektryczny połączony z systemem ogrzewania podłogowego, niwelującym konieczność zastosowania grzejników naściennych. Najwygodniejszym pod względem aranżacyjnym oczywiście, ale niekoniecznie najefektywniejszym czy najtańszym.
W tradycyjnych, dużych domach jednorodzinnych najlepiej wydzielić miejsce na kotłownię. Jeśli korzystamy z „czystych” rozwiązań, może ona być również pralnią i suszarnią. W kwestii pomieszczeń, w ciemno można polecić ogrzewanie podłogowe. Mity dotyczące przypalanych stóp wynikają głównie ze złej temperatury pracy instalacji montowanych kilkanaście lat temu. Obecnie firmy specjalizujące się w ogrzewaniu dokładnie wiedzą jak dobrać ogrzewanie podłogowe do pomieszczenia i kotła.
Zaplanowanie idealnego ogrzewania nie będzie łatwe i wymaga wzięcia pod uwagę wielu zmiennych. Jest jednak pewien plus – to praca, którą należy wykonać jednorazowo. Dobrze dostosowane ogrzewanie domu do potrzeb domowników to spokój ducha, racjonalne koszty i wygoda użytkowania. Rozwiązań na rynku jest bardzo dużo, a instalatorzy najczęściej bardzo doświadczeni. Posiadając podstawową wiedzę, warto skorzystać z pomocy specjalistów.
Komentarze 
Autorka artykułu raczej się nie wysiliła aby sprawdzić rzeczywiste zalety i wady wszystkich rodzajów ogrzewania.
Już choćby przy podanych zaletach zastosowania pompy ciepła widać poważne błędy i brak analizy tematu. Autorka ograniczyła się jedynie do stereotypów.
Nie jest bowiem prawdą, że używanie pompy ciepła jest ekologiczne.
Można nawet zaryzykować twierdzenie, że jest to jeden z mniej ekologicznych sposobów ogrzewania w Polsce.
Pompa ciepła aby zapewnić ogrzewanie potrzebuje bowiem prądu, a ten jak wiadomo jest u Nas wytwarzany głównie z węgla. Tak więc elektrownie muszą wyprodukować więcej energii elektrycznej i tym samym zwiększyć emisję zanieczyszczeń (m.in. CO2, NOx, SO2).
Nie zagłębiając się dalej w temat zauważyć należy, iż używanie pomp ciepła (mimo że samo urządzenie nie wytwarza spalin) powoduje pośrednio zwiększenie zanieczyszczeń. Tylko emisja NOx (tlenek azotu) silnego gazu cieplarnianego jest w związku z używaniem pomp ciepła przeszło 10 x wyższa (elektrownie węglowe) niż przy ogrzewaniu gazowym.
Nawet w przypadku pozyskania prądu do wytworzenia ciepła z nowoczesnych elektrowni gazowych emisyjność tego gazu będzie 2 x większa od ogrzewania gazowego.
Autorka chyba nie zauważyła również, że koszty energii elektrycznej tak samo jak gazu ulegają znacznym wahaniom.