Pszczoła – jak wygląda? Ile żyje? Podstawowe informacje!

Pszczoła to owad, który jest bardzo potrzebny w naszym ekosystemie! Pszczoła a osa – czym się różnią? Sprawdź, jak dokładnie wygląda ten owad oraz dlaczego jest pożyteczny! Zdradzamy również, jak wygląda użądlenie pszczoły i w jaki sposób sobie z nim poradzić.

Jak wygląda pszczoła miodna?

Pszczoła miodna (Apis mellifera) to owad, którego zalety są naprawdę unikalne. Nie jest w tym nic dziwnego, że pszczelarzy jest coraz więcej! Warto wiedzieć, co znajduje się w ulu, a zaręczamy, że każda mieszkająca tam pszczoła ma swoje zadanie.

Wyróżniamy 3 typy pszczół miodnych:

• Królowa pszczół (matka pszczela) – w każdym roju pszczół jest tylko jedna. Prowadzi ona ul poprzez znoszenie jaj oraz produkowanie enzymów, dzięki którym może kierować zachowaniem wszystkich poddanych. Posiada ona żądło, jednak używa go jedynie do walk z innymi królowymi. Kiedy umrze, młoda larwa pszczoły zostaje wybrana przez rój. Następnie karmią ją tzw. mleczkiem pszczelim. Owad wykarmiony w ten sposób staje się płodną królową;
• Robotnice – występują najliczniej, to one mają najwięcej obowiązków. Każda z nich to samica, a do ich zadań należy budowa, oporządzanie i ochrona ula oraz poszukiwanie pożywienia.
• Trutnie – to męskie osobniki, których celem jest zapładnianie królowej. Są one obecne w ulu jedynie wiosną i latem – zimą natomiast wszystkie zostają z niego usunięte.

Sprawdź też: Pszczelarstwo od A do Z!

Pszczoła osiąga wielkość od 7 do 18 milimetrów. Jej ciało może być koloru czarnego, ciemnobrązowego, żółtego lub czerwono-pomarańczowego. Pokryte ono jest drobnymi włoskami, z których każdy ma swoje zastosowanie. Ile nóg ma pszczoła? Sześć – każda z nich służy do zbierania pyłku (ostatnia para do jego magazynowania), a także utrzymywania higieny. Do tułowia przyłączone są dwie pary przezroczystych skrzydeł. Na głowie osadzona jest para bardzo spostrzegawczych oczu, aparat gębowy, a oprócz tego czułki, które są doskonałym narządem wyczuwającym zapachy i kształty. Odwłok pszczoły zakończony jest schowanym żądłem.

Pszczoła a osa – czym się różnią?

Najbliższym wizualnie pszczołom owadem jest osa. Mimo tego można w łatwy sposób je rozróżnić. Gdy dobrze się im przyjrzymy oraz będziemy obserwować zachowanie obydwu tych owadów – zauważymy naprawdę wiele rzeczy, które je dzielą.

Osy mają zupełnie gładkie ciało, w charakterystyczne intensywnie żółto-czarne paski. Są one znacznie większe od pszczół – mogą dorosnąć nawet do 25 milimetrów. Cechą rzucającą się w oczy jest również ich budowa – określenie „talia osy” pochodzi właśnie od kształtu tych owadów.

Jeśli chodzi o zachowanie, osy potrafią być bardzo agresywne. Pszczoły są o wiele bardziej wyrozumiałe i spokojne, a nawet wolą unikać kontaktu z człowiekiem. Różnica jest również w przypadku użądlenia – osy mogą robić to wielokrotnie, natomiast pszczoła po jednorazowym ukąszeniu ssaka traci swoje żądło i umiera. 

Jakie są rasy pszczół?

Jeżeli interesuje nas hodowla pszczół – zainteresować nas powinny szczególnie trzy odmiany pszczół:

• pszczoła kraińska,
• pszczoła środkowoeuropejska,
• pszczoła kaukaska.

Dokładniej możesz je poznać w artykule Jak założyć pasiekę krok po kroku! Wskazaliśmy tam, która rasa jest najlepsza dla początkujących i dlaczego. Oprócz tej trójki warto wspomnieć o kilku innych pszczołach.

Pszczoła afrykańska, mimo że raczej nie spotkamy jej na naszym kontynencie, to nieudany eksperyment z połowy XX wieku. Można by rzec, że powiedzenie „zły jak osa” doskonale pasuje do tej rasy pszczół. Są to najbardziej ofensywne owady z tej rodziny, które mogą gonić swoją ofiarę przez 500 metrów, a śmierć z powodu ich ukąszeń poniosło około 1000 osób.

Czarna pszczoła, czyli zadrzechnia fioletowa, była uznana za wymarłą w naszym kraju, jednak powróciła i została objęta częściową ochroną gatunkową, Nie wolno ich zabijać, lecz należy uważać – szczególnie przed deszczem owad może zachowywać się agresywnie.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez 𝓐𝓵𝓮𝓴𝓼𝓪𝓷𝓭𝓻𝓪 (@blackola76)

Pszczoła murarka to można by rzec dzika pszczoła. Spotkanie jej w ogrodzie jest bardzo prawdopodobne, a jak już się tak stanie – warto zbudować jej domek lub zapewnić bezpieczne miejsce do życia. Powiedzenie „pracowity jak pszczoła” powinno odnosić się do tej rasy. Intensywność, z jaką zapyla rośliny, jest wybitna. Dzięki zaprzyjaźnieniu się z nią możemy być spokojni o swoje plony, nasza przyjaciółka nie odleci nigdy dalej niż na odległość około 300 metrów.

Co je pszczoła?

Dieta pszczół nie jest w ogóle skomplikowana. W jej skład wchodzą jedynie nektar i pyłek kwiatowy. Nie znaczy to jednak, że pszczoły nie mają wymagań co do konkretnych pierwiastków, czyli składników mineralnych.

Według obserwacji pszczoły mają największe zapotrzebowanie na potas, sód i cynk. Dzięki zbilansowanej diecie mogą zdrowo się rozwijać, a ich szanse na większą żywotność znacznie wzrastają. Braki tych składników mineralnych w diecie powodują, że owady osiągając dorosłość, są mniejsze i słabsze.

Sadząc w swoim ogrodzie rośliny miododajne lub krzewy owocowe, pomagasz tym małym owadom! Możesz również przygotować specjalnie dla nich poidełko. By je stworzyć, wystarczy że wypełnisz pojemnik keramzytem lub węglem drzewnym i zalejesz wodą. Każda pszczoła na pewno będzie Ci wdzięczna!

Ile żyje pszczoła?

Długość życia pszczół różni się w zależności od ich statusu. Najdłużej żyją królowe pszczół – jej wiek może wynieść aż 5 lat! Hodowla pszczół jednak zakłada wymianę królowej co dwa lata.

Robotnice i trutnie mają podobną długość życia. Odpowiednio jest to 5-6 tygodni oraz około 50 dni. Jednak matka pszczela bardzo szybko odnawia kolonię – latem znosi nawet 2500 jaj dziennie, dzięki czemu ul nigdy nie świeci pustkami.

Sprawdź też: Co to jest łąka kwietna i jak ją założyć?

Warto dowiedzieć się, dlaczego pszczoła umiera po użądleniu. Nie dzieje się to zawsze, a jedynie w przypadku żądlenia ssaków o grubej skórze. Bezkręgowiec o miękkim ciele to coś, co do woli może atakować pszczoła. Żądło jej ma jednak jeden minus, który zauważalny jest po zaatakowaniu człowieka lub innego ssaka – niewielkie haczyki. Przy próbie jego wyciągnięcia odpada ono wraz z częścią wnętrzności. Ile żyje pszczoła po ukąszeniu? W związku z taką stratą zwykle to kwestia kilku minut. 

Choroby i pasożyty pszczół

Tak jak inne stworzenia i rośliny – pszczoły również są narażone na choroby i pasożyty. Zdecydowanie najczęstszą dolegliwością jest warroza, którą wywołują roztocza Varroa. Szczególnie dokuczliwa staje się jesienią i nawet po wyleczeniu może pojawić się z powrotem bardzo szybko. Pszczoły bardzo łatwo się nią zarażają, więc jeśli zadbamy o naszą pasiekę, a sąsiednie owady będą zarażone – ten pasożyt pszczół widoczny gołym okiem do nas powróci. Zwalczać chorobę można mechanicznie i chemicznie.

Inną chorobą roztoczową jest akarapidoza, którą wywołuje mikroskopijne roztocze – świdraczek pszczeli. Żywi się on hemolimfą, przebywając w tchawicy i workach powietrznych głowy oraz odwłoka, tak samo jak roztocza Varroa. Namnażając się tam, zatykają tchawicę, doprowadzając do śmierci owada. Przed tym często można zauważyć objawy – pszczoły nie latają, pełzają, grupują się i drżą.

Inną popularną chorobą jest brauloza, którą wywołuje wszolinka pszczela. Bytowanie tego pasożyta możemy zauważyć między tułowiem a odwłokiem lub na głowie pszczół. Najłatwiej zwalczać je za pomocą częstej wymiany plastrów.

To tylko kilka z pasożytów i chorób, na które mogą cierpieć nasze pszczoły, jednak są one najczęściej spotykane. Gdy nie wiemy, z czym się zmagamy, warto zasięgnąć porady weterynarza, który zna się na pszczołach.

Czy pszczoły są pożyteczne?

Pszczoły miodne są bardzo pożyteczne. Potrafią one zapylić mnóstwo kwiatów, krzewów i drzew w stosunkowo krótkim czasie. Przenosząc pyłek na swoich nogach i latając od kwiatu do kwiatu, zapewniają owocowanie lub produkcję nasion przez rośliny.

Z tą aktywnością łączy się bardzo ciekawy fakt – czy słyszałeś kiedyś określenie „tańczące pszczoły”? Te owady, gdy odnajdą nowe źródło pożytku, potrafią tańcem sygnalizować o takim fakcie. Pszczoła może kreślić w powietrzu koła, jeśli roślina jest blisko, półksiężyce, jeżeli nieco dalej, a ósemki, gdy do przebycia jest więcej drogi.

Inną zaletą jest produkcja miodu. Jest to wspaniała substancja, którą możemy dodawać do naparów, dań wytrawnych, sosów, deserów, a nawet trunków, by stworzyć na przykład napój alkoholowy zwany „kolana pszczoły”. Uwielbiany przez niejedną osobę miód to jednak nie wszystko, co produkują te owady. Oprócz tego pozyskać od nich można:

• wosk,
• mleczko pszczele,
• kit pszczeli,
• pierzgę,
• jad pszczeli.

Sprawdź też: Pułapka na muchy – skuteczne porady na walkę z muchami!

W związku z takimi dobroczynnymi zaletami warto wiedzieć, kiedy jest Światowy Dzień Pszczół. Przypada on co roku 20 maja. 

Jak pszczoła robi miód?

Pszczoły, tak jak inne owady zapylające, żywią się nektarem i pyłkiem. Oprócz jedzenia tych przysmaków na bieżąco robotnice magazynują te składniki w koszyczkach znajdujących się na tylnych odnóżach. Zebrać w ten sposób mogą aż 40-50 miligramów nektaru jednorazowo, co jest niezwykłym wynikiem, gdy weźmiemy pod uwagę fakt, że same ważą około 110 miligramów.

W kieszonkach, w których transportowany jest nektar, dochodzi do połączenia go z enzymami i kwasami organicznymi pochodzącymi z organizmu owada. Po dostarczeniu produktu do ula jest on przekazywany pszczołom ulowym, które umieszczają surowiec w plastrze. Następnie przychodzi czas na jego wysuszenie, dzięki czemu ciecz gęstnieje. Pszczoły przez 4-5 dni pilnie doglądają cieczy, przekładając ją z jednej komórki plastra do drugiej, a następnie zasklepiają go woskiem.

Cały ten proces wciąż kryje w sobie wiele niewiadomych, przez co sztuczna produkcja miodu nie jest możliwa. Warto również wiedzieć, że pszczoła wybiera jedynie kwiaty, które nam nie szkodzą – osowate zbierają również nektar z trujących roślin.

Po zasklepieniu 75% plastrów woskiem miód jest gotowy do zebrania. Wtedy gniazdo pszczół musi odwiedzić pszczelarz i odsklepić wytworzony produkt, który następnie trafi do odwirowania, przesączenia przez sita oraz odstania. W kolejnym kroku należy już tylko przelać go do słoików.

Użądlenie pszczoły – jak wygląda?

Dlaczego pszczoła żądli? Te z natury dość spokojne stworzenia atakują jedynie, gdy czują się zagrożone. Wkroczenie na teren bytowania i zbyt gwałtowne ruchy mogą sprowokować owada do użądlenia.

Użądlenie pszczoły – jak wygląda? W przypadku, gdy nie jesteśmy uczuleni, skóra zmienia kolor na czerwony i pojawia się obrzęk. Objawom tym towarzyszy pieczenie i swędzenie. Alergia sprawia, że sytuacja jest znacznie bardziej poważna. Wtedy mogą pojawić się duszności, ucisk w klatce piersiowej, opuchlizna, nudności, biegunka, wstrząs anafilaktyczny, zawroty głowy czy pokrzywka.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez American Honey Prod. Assoc. (@americanhoneyproducersassoc)

Co zrobić jak użądli pszczoła? W pierwszej kolejności należy usunąć z ciała żądło. Aby to zrobić, należy podważyć ciało obce igłą lub przyrządem do usuwania kleszczy i delikatnie, powoli je wyciągnąć. Zbyt intensywne próby mogą skończyć się wciśnięciem całego jadu pod naszą skórę. Następnie wystarczy przemyć podrażnione miejsce wodą z mydłem lub środkiem dezynfekującym.

Objawy, które nie są wywołane uczuleniem, można złagodzić domowymi sposobami. Niektóre z nich sprawiają, że już po kilku minutach zapomnimy o użądleniu! Wystarczy, że do rany przyłożysz:

• zimny okład,
• plaster cebuli,
• rozdrobniony czosnek,
• mieszankę sody oczyszczonej z wodą lub amoniaku z wodą.

Mamy nadzieję, że ten poradnik sprawił, iż żadna pszczoła nie kryje już przed Tobą żadnych tajemnic! Czy w jakiś sposób dbasz o te owady? Czy kiedyś użądliła Cię pszczoła? A może jakaś ciekawostka Cię zaskoczyła? Koniecznie odpowiedz na te pytania w sekcji komentarzy!

A jeśli chcesz poznać więcej interesujących treści – zapraszamy do zapoznania się z innymi poradnikami na naszym blogu! Czekają tam na Ciebie artykuły takie jak:

• Jak wygląda tojad? Co wiemy o tej trującej roślinie?
• Jak wygląda berberys? Jaka ziemia i kiedy przycinać roślinę?
• Oprysk na komary do ogrodu – jaki preparat na komary wybrać?
• Niezapominajka – uprawa, odmiany i aranżacje!