Martwy piksel to problem występujący w niejednym urządzeniu. Choć nie jest to uszkodzenie ekranu tak poważne, jak np. zbicie matrycy, może być uciążliwe. Skąd się bierze i jak naprawić martwy piksel? Odpowiedzi znajdziesz w tym tekście.
Martwy piksel – wyjaśnienie pojęcia
Martwy piksel (ang. bad pixel) to element obrazu, który jest czarnym, miniaturowym fragmentem wyświetlacza. Może występować pojedynczo, ale również w większej liczbie. Czasem mogą być zauważalne w większych odległościach od siebie, a na innym wyświetlaczu mogą pojawiać się w bezpośrednim sąsiedztwie.
Martwy piksel na nowym monitorze, telewizorze lub smartfonie zazwyczaj jest wadą fabryczną matrycy. Zdarzyć się jednak może, że pojawia się po dłuższym czasie użytkowania urządzenia.
Jakich ekranów dotyczy to zjawisko?
Problem martwych pikseli dotyczy wyświetlaczy ciekłokrystalicznych (LCD). Aby zrozumieć, czemu defekt ten występuje, konieczne jest poznanie sposobu działania tego typu matryc.
Piksel to najmniejsza część ekranu LCD. Z tysięcy takich elementów, uszeregowanych w pionie i w poziomie, złożony jest obraz generowany przez matrycę. Pojedynczy piksel w wyświetlaczu LCD to bezbarwny kryształ zatopiony w cieczy. Przepuszczany jest on przez filtr RGB złożony z trzech lub czterech subpikseli, czyli składowych koloru. Barwami tymi są czerwony, zielony i niebieski. W wyświetlaczach RGBW jest jeszcze dodatkowy, biały subpiksel.
Za sterowanie kryształkami odpowiadają tranzystory. Obracając je za filtrem kolorów, regulują kąt padania światła na każdy z nich. Umożliwia to powstawanie różnych barw i ich odcieni, które razem składają się na finalny obraz. Odpowiednio manewrując kryształkami, tranzystor może również wygasić piksel, czyli wygenerować czerń. Jeśli ulegnie on awarii, może przestać obracać kryształem, czego skutkiem będzie powstanie martwego, czarnego piksela.
Gorący piksel – inny rodzaj uszkodzenia ekranu
Defekt ten jest przeciwieństwem martwego piksela. O ile w przypadku tego drugiego, drobny element ekranu się nie świeci, o tyle gorący piksel to punkt na ekranie, który świeci się cały czas.
Przyczyna tej usterki również związana jest ze sterowaniem bezbarwnymi kryształkami za filtrem barwnym. W tym jednak przypadku tranzystor, zamiast zablokować się na pozycji, w której kolor nie jest wyświetlany (czyli wtedy, kiedy widoczna jest czerń), tkwi w pozycji wyświetlającej którąś z pozostałych barw subpikseli.
Odszukiwanie martwego piksela na ekranie
Na pierwszy rzut oka trudno czasem jest zlokalizować martwy piksel. Zwykle odszukany zostaje przypadkowo w sprzyjających ku temu okolicznościach, czyli podczas wyświetlania obrazu o odpowiedniej kolorystyce. Istnieją jednak dwa proste sposoby, dzięki którym nie trzeba czekać na właściwy widok.
Jak rozpoznać martwy piksel? Najprostszym sposobem jest otworzenie na całej powierzchni wyświetlacza grafiki w jednolitym kolorze. Powinien być to obraz jasny, najlepiej biały, ponieważ na kontrastującym tle najlepiej widać czarny piksel.
Sprawdź też: Jak grać bez wstawania z łóżka? Łóżko gamingowe to rozwiązanie!
Do tego, by zobaczyć, jak wygląda martwy piksel, można wykorzystać również specjalny program. Działanie tego typu aplikacji polega na wyświetlaniu różnobarwnych plansz. Co więcej, nie są one statyczne, lecz się zmieniają. Niektóre aplikacje umożliwiają również sterowanie częstotliwością pojawiania się kolejnych obrazów.
W internecie znaleźć można wiele programów, które ułatwiają odszukanie martwego piksela. Przykładami takich aplikacji mogą być PixelHealer, Injured Pixels, Dead Pixel Tester, Pixel Repair i LCD Pixel Fixer.
Sposoby naprawy martwego piksela
Istnieją trzy metody, dzięki którym można spróbować uruchomić martwy piksel. Naprawa jest możliwa m.in. przy pomocy wspomnianych wcześniej dedykowanych programów. Oprócz nich istnieje także wiele innych aplikacji do tego przeznaczonych, należy mieć jednak na uwadze, że nie wszystkie działają tak samo.
Dla przykładu JScreenFix to aplikacja wyświetlająca piksele w różnych kolorach. Dzięki temu można odblokować piksel. Wadą tego programu jest brak funkcji wykrywania martwego punktu na ekranie. Wykrycie uszkodzonego punktu umożliwia z kolei Pixel Doctor. Aplikacja ta wyświetla w tym celu wielokolorowe plansze testowe. Obrazy te mogą być w szybkim tempie zmieniane oraz wyświetlane zarówno w trybie pełnoekranowym, jak i tylko na uszkodzonym fragmencie ekranu.
Skorzystanie z programu do naprawy martwych pikseli nie jest jednak pozbawione ryzyka. Próba naprawy usterki nie zawsze jest skuteczna. Co więcej, skutek może być również odwrotny od zamierzonego, czyli może dojść do awarii matrycy.
Jak naprawić martwy piksel w laptopie lub telewizorze w inny sposób? Można to zrobić ręcznie poprzez naciskanie fragmentów ekranu. Celem tego zabiegu jest odblokowanie tranzystora, który przestał obracać kryształkiem. Niezwykle ważne jest odpowiednie dobranie siły nacisku. Zbyt duża siła włożona w tę czynność może doprowadzić do uszkodzenia matrycy, czyli np. jej wgniecenie.
Oba powyższe rozwiązania obarczone są pewną dozą ryzyka zepsucia ekranu. Z tego względu warto lepiej rozważyć trzecie rozwiązanie – naprawę w serwisie. Szczególnie w przypadku telewizorów objętych gwarancją narażanie urządzenia w jeden z powyższych sposobów nie ma uzasadnienia.
Czy martwy piksel może być objęty gwarancją producenta?
Tak, zarówno martwe, jak i gorące piksele są usterkami, które mogą podlegać ochronie gwarancyjnej. Istotne jest jednak to, że „mogą” nie jest równoznaczne z „zawsze podlegają”. Zależy to od dwóch czynników: interpretacji norm ISO oraz polityki producenta.
Sprawdź też: SENSE7 Sentinel – recenzja. Czy ten fotel ma sens?
Nie jest bowiem tak, że uszkodzone punkty na ekranie mogą w ogóle nie występować. Istnieją dwie normy, które określają dopuszczalną liczbę martwych pikseli, która może być martwa lub gorąca. Normy te to ISO 13406-2 i ISO 9241-307.
Dzielą one wyświetlacze na klasy, w ramach których dany produkt może mieć więcej lub mniej wadliwie działających punktów. Zgodnie z ISO 13406-2 monitor LCD klasy I nie może mieć żadnych usterek obrazu. Jeśli jednak został przypisany do klasy II, może mieć 2 gorące lub 2 martwe piksele. Może mieć też sumarycznie do 5 uszkodzonych pikseli jednocześnie.
Norma ISO 9241-307 również dzieli urządzenia na dwie klasy. Te z oznaczeniem 0 nie mogą mieć żadnego defektu. Wyświetlacze klasy 1 mogą mieć po jednym gorącym lub martwym pikselu.
Pojedynczy gorący lub martwy piksel w telefonie, telewizorze lub monitorze komputerowym może więc przez serwis zostać uznany za wadę albo nie. O podjęciu się lub odmowie naprawy decydują warunki wypisane w dokumencie gwarancyjnym.
Nie mniej ważne jest podejście producenta sprzętu do klientów. Niezależnie od norm ISO zdarza się, że przyjmują oni do naprawy urządzenie nawet z jednym tylko zepsutym pikselem. Niekiedy organizują także akcje promocyjne na naprawę sprzętu. Przykładem jest Pixel Guard, dawna czasowa oferta Samsunga na naprawy matryc monitorów komputerowych.
Martwe i gorące piksele sprawiają, że praca i rozrywka nie przynosi tyle satysfakcji, ile powinna. Na szczęście istnieje kilka sposobów radzenia sobie z tym kłopotem. Dzięki nim możliwe jest przywrócenie idealnego obrazu a samemu urządzeniu dokładnie takiej funkcjonalności, jaką przewidział jego producent.
