Nazwisko Coppoli znane jest każdemu miłośnikowi kina. Jak zaczynał ten wielki reżyser? Prześledzimy dziś jego trudne dzieciństwo, niełatwe początki kariery, faza prosperity, słabsze lata twórcze. Poznaj filmografię i historię wybitnego reżysera, który odmienił oblicze Hollywood.
Francis Ford Coppola – początki przygody z kamerą
Francis Ford Coppola urodził się w 1939 roku w Detroit. Amerykanin pochodzi z włoskiej rodziny, która wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Kiedy Coppola był dzieckiem, nabawił się choroby Heinego-Medina, znanej jako polio. Dolegliwość poskutkowała tym, że sporą część dzieciństwa spędził w łóżku. Duża ilość czasu i inspiracja domowymi przedstawieniami teatru lalek sprawiły, że Francis zainteresował się sztuką.
W 1955 roku Francis Ford Coppola rozpoczął naukę w Hofstra College w Hempstead, gdzie podjął się studiów w dziedzinie sztuki dramatycznej. Rozwijał się tam artystycznie poprzez wystawianie spektakli, tworzenie warsztatów kinowych i pisanie dla studenckich magazynów literackich. Do związania się ze światem filmu Coppolę zainspirowała jego nauczycielka – reżyserka Dorothy Arzner, a także twórczość Elii Kazana. Decydujący wpływ na wkroczenie do kinowego środowiska miał również seans Października Siergieja Eisensteina.
Po uzyskaniu dyplomu ze studiów teatralnych Coppola rozpoczął naukę na wydziale filmowym UCLA w Los Angeles. Pierwsze doświadczenia z kamerą zdobywał, kręcąc krótkometrażowe horrory i komedie. Chcąc zarobić trochę pieniędzy, próbował także nagrywać erotyki. Nie zyskały one jednak zainteresowania ,chętnych. Prawdziwą pracę kinematograficzną udało mu się rozpocząć dzięki zgodzie na przerobienie istniejących już filmów Tonight for Sure oraz The Bellboy and the Playgirls.
W latach 1962-64 Francis Ford Coppola miał okazję dzierżyć posadę asystenta Rogera Cormana – niezależnego producenta i realizatora niskobudżetowych produkcji. Współpraca ta pozwoliła Coppoli zdobyć doświadczenie w roli montażysty, dźwiękowca i producenta. Pod skrzydłami Cormana, Coppola współreżyserował film Strach, a także stworzył swój kinowy debiut – Obłęd.
Dalsze lata owocowały kolejnymi produkcjami sygnowanymi jego nazwiskiem. Młody reżyser stworzył musical Tęcza Finiana oraz dwa dramaty: Jesteś już mężczyzną i Ludzie z deszczu. W 1969 postanowił założyć własne studio produkcji filmów American Zoetrope.
Lata 70. – Wzlot…
Lata 70. to najbardziej płodny okres twórczości Francisa Coppoli oraz pokolenia Movie Brats (ang. dzieci kina), do którego należał. Coppola wraz z twórcami takimi jak Scorsese, De Palma, Milius, Spielberg czy Lucas, stworzył nurt zwany Nowym Hollywood. Ruch ten odmienił oblicze filmowego świata, wprowadzając do niego nową, nieskrępowaną obyczajami poetykę. Pesymistyczne przesłanie i rozmycie między dobrem a złem stały się znakiem rozpoznawczym dzieł ówczesnych młodych artystów.
Ojciec chrzestny – gangsterski hit wszech czasów
Dobrą passę twórczą Coppoli zapoczątkował Ojciec chrzestny z 1972 roku Dramat kryminalny o gangsterskiej fabule jest ekranizacją powieści Mario Puzo. Film stanowi jedną z najznakomitszych pozycji w portfolio reżysera. Jego fabuła opowiada o włoskiej rodzinie mafijnej mieszkającej w USA. Historia rodu Corleone zyskała uznanie widzów oraz krytyków filmowych. Produkcja zrewolucjonizowała podejście do kina gangsterskiego, przez co zyskała 3 Oscary oraz 23 inne wyróżnienia. Dodatkowo ugruntowała ona pozycję Coppoli jako wybitnego i godnego uwagi filmowca.
Sprawdź też: Martin Scorsese – najpopularniejsze tytuły amerykańskiego reżysera
Rozmowa – dramat kryminalny z psychologicznym motywem
Kolejnym dziełem, które zapisało się złotymi zgłoskami w historii kina, jest Rozmowa z 1974. Dramat kryminalny Coppoli opowiada o specjaliście od inwigilacji. Praca głównego bohatera polega na podsłuchiwaniu ludzi. Kieruje się on zasadą moralną, w myśl której nie angażuje się w zasłyszane rozmowy. W trakcie jednego ze zleceń łamie jednak regułę, ponieważ zaczyna obawiać się o życie podsłuchiwanych przez niego ludzi. Psychologiczne przedstawianie postaci, umiejętnie budowane napięcie i nieoczywista fabuła sprawiły, że produkcja po dziś dzień cieszy się uwagą widzów.
Ojciec chrzestny II – kontynuacja mafijnej opowieści
Ojciec chrzestny II to kontynuacja filmu otwierającego pełną sukcesów dekadę twórczości Coppoli. Film z 1974 roku opowiada o dalszych losach rodu Corleone. Losy bezkompromisowej walki o władzę zostały utrzymane w typowym dla reżysera, mafijnym klimacie. Produkcja, podobnie jak oryginał, posiadała gwiazdorską obsadę (m.in. Al Pacino, Robert De Niro czy Robert Duvall). Film również zyskał spore uznanie. Otrzymał 6 Oscarów i kilka innych, prestiżowych nagród.
Czas Apokalipsy – obraz wojny i utraty człowieczeństwa
Czas Apokalipsy to produkcja, która zamyka złoty okres twórczości reżysera. W tym dramacie wojennym Francis Ford Coppola przedstawia adaptację powieści Jądro ciemności Josepha Conrada. Fabuła przeniesiona jest do realiów wojny wietnamskiej. Wojskowa misja staje się pretekstem do przedstawienia psychologicznych zmagań jednostki zepsutej przez konflikt. Coppola podejmuje trudny temat zatracenia człowieczeństwa oraz własnych ideałów. Powstały w 1979 roku film zyskał 2 Oscary i 14 innych nagród.
Lata 80. – …i upadek
Kolejna dekada twórczości Coppoli nie była tak udana, jak lata 70. Nowe dzieła reżysera często okazywały się nieopłacalne. Niektóre z nich wypadały również słabo pod względem artystycznym. Spadkowi formy towarzyszyły osobiste dramaty. W 1986 miał miejsce wypadek, w którym zginął syn Coppoli. Gorszy okres nie był jednak całkowitą zapaścią twórczą – Francis Ford Coppola stworzył w latach 80. kilka filmów, które zasługują na miano sukcesów.
Porażki kasowe i artystyczne
Twórczą dekadę lat 80. otwiera Ten od serca, który Coppola nakręcił w 1982 roku. Pomimo ogromnego nakładu pieniężnego melodramat w formie musicalu okazał się słabym rozpoczęciem dziesięciolecia prac. Produkcji zarzucano brak oryginalności, przewidywalność scenariusza oraz niespójności w fabule.
Kolejny film – Rumble Fish, to produkcja nie tyle zła, ile niedoceniona. Ekranizacja z 1983 roku posiada dwie płaszczyzny. Dosłowna akcja i symboliczny przekaz budują uniwersalną treść o tragizmie istnienia ludzkiego. Film otrzymał jednak sporo krytyki i okazał się finansową porażką. Muzyczny dramat gangsterski Cotton Club (1984) oraz dramat wojenny Kamienne ogrody (1987) również zyskały mieszane oceny i nie odniosły zjawiskowych sukcesów w świecie kina.
Średnio udanym przedsięwzięciem okazał się również film Nowojorskie opowieści, który Francis Coppola wyreżyserował we współpracy z Woodym Allenem i Martinem Scorsese. W trójdzielnej fabule każdy z twórców stworzył własną nowelę. Część Coppoli oceniana była bardzo słabo. Uważano, że produkcja z 1989 roku jest totalną porażką artystyczną amerykańsko-włoskiego reżysera.
Sprawdź też: Mel Gibson – filmy w których zagrał i dokonania reżyserskie
Jaśniejsza strona lat 80.
Francis Ford Coppola przeżywał w latach 80. kryzys twórczy, to nie ulega wątpliwościom. Niemniej jednak, udało mu się stworzyć w tym okresie kilka dobrych filmów. Do udanych produkcji należy m.in. ekranizacja powieści S.E. Hinton, pt. Wyrzutki. Film opowiada o nastolatkach należących do skłóconych gangów. Reżyser dobrze oddaje specyfikę lat 60., w trakcie których rozgrywa się fabuła. Muzyka autorstwa ojca reżysera, Carmine’a Coppoli, również pasuje do całej filmowej otoczki. Obsada, w której znaleźli się m.in. Patrick Swayze, Matt Dillon czy Tom Cruise, zrobiła dobrą aktorską robotę.
Peggy Sue wyszła za mąż to dramat fantastyczny, który również okazał się drobnym sukcesem lat 80. Film z 1986 wpisał się w popularną w tamtym okresie tematykę podróży w czasie. Tytułowa bohaterka jest zmęczona życiem i cofa się do nastoletniego okresu, aby odmienić jego bieg. Zmiana historii jest jednak trudniejsza, niż mogłoby się wydawać. Reżyser podejmuje temat godzenia się z upływem czasu i utratą młodości, który ujęto w nostalgiczną opowieść.
Do sukcesów Coppoli w dekadzie lat 80. można zaliczyć także produkcję Tucker. Konstruktor marzeń. Biograficzny film przedstawia życie i działalność Prestona Tuckera – wynalazcy i konstruktora z lat 40. Fabularyzowana produkcja opowiada o pomyśle stworzenia auta, które zrewolucjonizuje rynek motoryzacyjny. Historia okraszona jest motywem walki o marzenia, więc nie brak porównań do klasycznej, hollywoodzkiej fabuły w optymistycznym tonie.
Powrót do serc widzów – 1990+
Zła passa lat 80. skończyła się wraz z końcem dekady. W latach 90. Francis Ford Coppola zaczął powracać do łask widzów. Nie zawsze wiązało się to jednak z pozytywnymi ocenami krytyków. Mimo wszystko okres najnowszych lat działalności reżysera należy zaliczyć do udanych.
Ojciec chrzestny III – podsumowanie kultowej trylogii
Słabą passę poprzedniej dekady przełamała produkcja, która skazana była na sukces. Trzecia część kultowej trylogii Ojciec chrzestny pozytywnie zaczęła kolejne dziesięciolecie pracy amerykańskiego reżysera. Fabuła filmu kontynuuje historię rodu Corleone. Przed widzem znów rozgrywają się mafijne porachunki i gangsterskie rozterki. Reżyser podejmuje też temat naznaczenia życia złem i zbrodnią, od których nie da się uwolnić utrapionej psychiki. Choć całość stanowi godne zwieńczenie trylogii, to należy przyznać, że nie wywołuje aż takiego wrażenia, jak dwie pierwsze części.
Sprawdź też: Al Capone i spółka – najlepsze filmy o mafii. Zestawienie filmów podejmujących temat świata przestępczego
Dracula – postmodernistyczny horror o najpopularniejszym wampirze
Kolejna produkcja Coppoli powstała na podstawie słynnej powieści Brama Stokera. Dracula stanowi postmodernistyczną interpretację klasyka z 1897 roku. Fabuła horroru nakręconego w 1992 opowiada historię rumuńskiego księcia-wampira. Mężczyzna rozpoznaje w pewnej dziewczynie swoją ukochaną, którą stracił przed kilkoma wiekami. Tytułowy bohater wybiera się do Londynu w celu odnalezienia kobiety.
W filmie nie brakuje mrocznej estetyki, na którą składa się przemoc, erotyka i dominujący klimat grozy. O odpowiednią atmosferę dba również świetnie dopasowana muzyka i niezwykłe, jak na tamte czasy, efekty wizualne. Produkcja może poszczycić się też znakomitą obsadą aktorską, w której skład wchodzą m.in. Gary Oldman czy Anthony Hopkins.
Jack – tragikomedia o nietypowym chłopcu
Kolejny film, jaki wyreżyserował Francis Ford Coppola, to tragikomedia o tytule Jack. Fabuła produkcji z 1996 opowiada historię dziecka chorującego na rzadką przypadłość – zespół Wernera. Schorzenie to powoduje, że chłopiec dojrzewa i starzeje się 4 razy szybciej niż w normalnych warunkach. Nastolatek boryka się z wieloma problemami – jednym z nich jest nawiązanie rówieśniczych relacji. Film jest miły dla oka, ale nie stanowi ponadprzeciętnej produkcji. Na ekranie można zobaczyć takich aktorów jak Robin Williams, Jennifer Lopez czy Bill Cosby.
Zaklinacz deszczu – ciekawa batalia sądowa z gwiazdorską obsadą
Produkcja z 1997 roku powstała na podstawie powieści Johna Grishama. Jej fabuła opowiada o batalii sądowej z udziałem wielkiego koncernu ubezpieczeniowego, młodego prawnika oraz jego klienta – mężczyzny chorego na białaczkę. Adwokat nie zgadza się na ugodę i pomimo małego doświadczenia postanawia zawalczyć o odszkodowanie dla swojego klienta. Choć film skupia się na wydarzeniach z sali sądowej, to jego fabuła jest niezwykle angażująca. O brak znudzenia widzów dba też świetna gra aktorska w wykonaniu Matta Damona, Danny’ego DeVito czy Jona Voighta.
Młodość stulatka – fantastyczna fabuła z bogatym przesłaniem
W 2007 roku światło dzienne ujrzała produkcja Młodość stulatka. Film łączy cechy gatunkowe fantasy, melodramatu i thrillera. Osadzona w 1938 roku fabuła opowiada o starszym mężczyźnie, który został trafiony piorunem. Zdarzenie to skutkuje magicznym odmłodzeniem oraz uzyskaniem ponadprzeciętnych zdolności intelektualnych. Nietypowym przypadkiem bohatera zaczynają interesować się naziści, prowadzący eksperymenty medyczne. Francis Ford Coppola podejmuje w filmie różne, znaczące tematy – od miłości i przemijania, przez religię oraz nadzieję, aż po śmierć.
Sprawdź też: Wes Anderson – styl rozpoznawalny na pierwszy rzut oka
Tetro – rodzinny dramat w czarno-białej konwencji
Tetro to pierwsza od 30 lat produkcja, którą Coppola wyreżyserował wg własnego scenariusza. Film z 2009 roku opowiada historię dwójki braci. Rodzinne sekrety i mglista przeszłość budują fabułę, która ukazana jest w czarno-białych ujęciach. Zdjęcia oddają doświadczenie i majstersztyk Coppoli. Filmowe sceny łączą efekt kameralności z teatralnością. Choć zagraniczni krytycy oceniali dramat raczej pozytywnie, to w Polsce zyskał on mieszane oceny.
Twixt – horror z nutą fantasy i eksperymentami technicznymi
Ostatnia z produkcji Francisa Coppoli pochodzi z 2011 roku. Twixt to film łączący w sobie cechy horroru i fantasy. Jego fabuła opowiada o pisarzu-alkoholiku, który przyjeżdża promować książkę do niewielkiej mieściny. W trakcie pobytu poznaje on historię lokalnej masakry. Tajemnicza przeszłość i nieustające, dziwaczne sny sprawiają, że mężczyzna podejmuje się napisania książki o wspomnianej tragedii. Film nie zyskał zbyt pozytywnych opinii. Krytykowano oklepaną fabułę i sztuczność, jaką wywołały wykorzystane efekty cyfrowe.
Nieukończone projekty
W ostatnich latach Coppola chętnie eksperymentował z formą swoich produkcji. Ciekawym przedsięwzięciem jest Distant Vision – nieukończony projekt w formie transmisji na żywo. Tworząc film w czasie rzeczywistym, reżyser chciał połączyć elementy kina, teatru i telewizji.
W 2019 Coppola zapowiedział również wznowienie prac nad Megalopolis. Pierwsze wzmianki nt. filmu o odbudowie Nowego Jorku po katastrofie, pochodzą z lat 80. Zdjęcia do produkcji miały się natomiast odbyć w 2001 roku Przekreślił je jednak zamach z 11 września. Teraz Coppola powraca do produkcji, której zakończenie zaplanowano na 2023 rok.
Francis Ford Coppola na planie i w życiu prywatnym
Francis Ford Coppola ma sławę dość porywistej osoby. W trakcie pracy na planie nierzadko krzyczał i przeklinał. Niejednokrotnie zdarzało mu się również zbaczać z etycznie moralnej ścieżki. Reżyser często wdawał się w romanse i podejmował decyzje o pozostawieniu żony.
Ostatecznie jednak Coppola zawsze wracał w rodzinne kręgi, które dziś stanowią sporą familię. Niemalże wszyscy jej członkowie podzielają artystyczne zainteresowania oscylujące wokół muzyki, reżyserii czy aktorstwa. W świecie filmowym zabłysnęły zarówno dzieci reżysera – syn Roman i córka Sofia, jak i żona Eleanor czy ojciec Carmine oraz siostra Talia Shire. Do znanych osobistości należą też bratankowie reżysera – Jason Schwartzman i Nicolas Cage, który ukrył rodzinne nazwisko pod przybranym pseudonimem. Cały ród Coppola ma na swoim koncie 23 oscarowe nominacje oraz 9 samych statuetek.
Francis Ford Coppola to postać ciekawa i oryginalna. Jego wieloletnia działalność artystyczna przyniosła wiele filmów – tych wybitnych i mniej udanych. Pomimo kilku słabszych produkcji nie można Coppoli odebrać talentu, który doprowadził do powstania ponadczasowych dzieł kultury.
Chcesz kupować taniej? Znamy na to kilka ciekawych sztuczek! Część z nich zebraliśmy w artykule Kody rabatowe Morele – wszystkie promocje i kody zniżkowe na Morele.net w jednym miejscu. Kody promocyjne to doskonała okazja na obniżenie cen produktów dostępnych w sklepie Morele. Dowiesz się, jak wykorzystać kod rabatowy i gdzie go w ogóle znaleźć. Prezentujemy także zasady działania Morele Outlet, grup na Facebooku oraz doradzamy, jak robić zakupy na raty w Morele.net.
