Co to jest kosmos? To niezgłębiona przestrzeń, w której znajdują się wszystkie znane nam galaktyki, gromady gwiazd, planety i inne ciała niebieskie. Dziś przyjrzymy się je bliżej!
Wszechświat to wszystko to, co nas otacza, a nawet my sami. Nic więc dziwnego, że patrząc w nocne niebo zastanawiamy się nad tym, co tak właściwie znajduje się „tam w górze”. Choć odkrywamy coraz więcej zagadek, bez wątpienia Wszechświat nadal jest dla nas niezbadaną tajemnicą. Czym jednak jest kosmos i co możemy o nim teraz powiedzieć? Zabieramy was dzisiaj w podróż w nieznane zakątki świata, w jakim przyszło nam żyć.
Co to jest kosmos? Wprowadzenie do wszechświata
Co to jest kosmos? W teorii odpowiedź jest prosta – wszystkim, co nas otacza. To nie tylko przestrzeń kosmiczna – my sami również poniekąd jesteśmy kosmosem, tak samo, jak i Ziemia. Brzmi to jednak dość filozoficznie, więc przejdźmy może do bardziej przyziemnych informacji.
Według najnowszych założeń Wszechświat, jaki znamy powstał ponad 13 miliardów lat temu w wyniku Wielkiego Wybuchu i rozszerza się on aż po dziś dzień. Jakim cudem znamy wiek Wszechświata? Cóż, nie jesteśmy niego aż tak pewni, dlatego daty (choć trudno w przypadku rozstrzału rzędu setek milionów lat mówić o datach) są dość umowne, a w najlepszym wypadku – szacunkowe.
Sprawdź też: Jak wygląda kosmos? Niezwykłe widoki i niesamowite zjawiska
Wszechświat składa się z miliardów galaktyk, a jedną z nich jest ta, w której się znajdujemy – Droga Mleczna. Na jej peryferiach leży Układ Słoneczny i co za tym idzie Ziemia, jedna z ośmiu planet tego systemu gwiezdnego.
Historia poznawania kosmosu: od starożytności do współczesności
Ludzkość interesuje się kosmosem od zarania dziejów i z zainteresowaniem obserwowała niebo. To właśnie stąd wziął się pierwszy model naszego układu, a więc teoria geocentryczna. Według niej w środku znajdowała się Ziemia, zaś wokół niej krążyły inne ciała niebieskie: Księżyc (nie był wtedy uznawany za ziemskiego satelitę, a planetę), Merkury, Wenus, Mars, Jowisz oraz Saturn, a także Słońce. Dopiero Mikołaj Kopernik jako pierwszy publicznie wygłosił tezę, że centrum Układu Słonecznego jest nasza gwiazda.
-75%
Wymienione wyżej ciała niebieskie odkryto jeszcze w starożytności. Dopiero w XVII wieku zaś zdołano odkryć pierwsze księżyce Jowisza i Saturna, zaś już w XVIII wieku, dokładniej w 1781 roku – Urana. Następnie w 1846 roku do tego grona dołączył Neptun, zaś w 1930 roku – Pluton, który w 2006 roku został zdegradowany do statusu planety karłowatej.
Obecnie technologia pozwala nam zajrzeć o wiele dalej. Poznajemy nowe galaktyki, mgławice, ale również oddalone o setki lub tysiące lat świetlnych gwiazdy czy planety. To naprawdę imponujące mając na uwadze fakt, gdzie byliśmy mniej niż sto lat temu!
Przestrzeń kosmiczna i jej skład
Większość osób uważa, że przestrzeń kosmiczna jest tak naprawdę pustką. Okazuje się jednak, że nie jest to do końca prawda. Owszem, próżnia w rozumieniu ludzkim tam występuje, lecz w każdym miejscu Wszechświata jesteśmy w stanie znaleźć cząstki, które ją wypałniają – czy to promieniowanie, czy to cząsteczki unoszące się bezwładnie w kosmosie.
Zjawiska kosmiczne: supernowe, czarne dziury i inne tajemnice wszechświata
Kosmos to coś znacznie więcej niż planety i gwiazdy. Niektórych zjawisk nie jesteśmy w stanie na razie zrozumieć, mimo że ich widzimy, inne zaś nadal są dla nas zjawiskami hipotetycznymi, choć istnieje ogrom dowodów na ich istnienie.
Tak do niedawna było z czarnymi dziurami – obiektami, które w teorii naukowej były opisywane od dziesiątek lat i każdy z nas traktował je jako fakt. Zaskakująca może być więc wieść o tym, że pierwsze zdjęcie czarnej dziury zostało wykonane dopiero w… 2019 roku.
Bardzo intrygującym terminem jest również supernowa. Jest to nic innego jak gwałtowna śmierć gwiazdy. Kiedy bowiem kończy się jej paliwo niezbędne do przeprowadzania reakcji termojądrowych, gwiazda zaczyna zapadać się pod własnym ciężarem. Jeżeli jej masa jest dostatecznie duża, mamy do czynienia z gigantycznym wybuchem, który następnie tworzy mgławice lub może być początkiem czarnej dziury.
Warto wspomnieć również o pulsarach – wyjątkowych gwiazdach neutronowych, które obracają się z gigantyczną prędkością i emitują promieniowanie oraz światło w iście zjawiskowy sposób.
Misje kosmiczne: od pierwszego lotu człowieka w kosmos do obecnych wyzwań
Rozwój technologiczny, a także okres Zimnej Wojny to moment największego postępu w kontekście eksploracji kosmosu. Punktem zwrotnym bez wątpienia była misji Jurija Gagarina, który 12 kwietnia 1961 roku został pierwszym człowiekiem w kosmosie. To jednak nie ZSRR, a Stany Zjednoczone mogą pochwalić się jak dotąd największym sukcesem w tej materii, a więc wysłaniem ludzkości na Księżyc. Stało się to dokładnie 20 lipca 1969 roku.
Obecnie żadne misje załogowe na ciała niebieskie nie są przeprowadzane – skupienie zwrócone jest na wysyłanie ludzi na stacje kosmiczne, zaś eksploracją kosmosu zajmują się sondy oraz łaziki, które znajdują się chociażby na Marsie. Ciągle istnieją jednak plany na wysłanie ludzi na Marsa, o czym myśli się od dziesiątek lat. Kiedy to się jednak stanie? Trudno niestety to przybliżyć.
Ciekawostki o kosmosie
Kosmos kryje przed nami naprawdę wiele tajemnic, co widać na przykład po tym, ile ciekawostek jesteśmy w stanie znaleźć na jego temat. Trudno byłoby zamieścić je wszystkie w tego typu tekście. lecz warto wspomnieć o przynajmniej kilku z nich.
Wbrew popularnym mitom, człowiek nie umrze w próżni w wyniku wybuchnięcia czy zagotowania się od środka. Śmierć następuje przez nagłą zmianę ciśnienia i całkowitą utratę tlenu z organizmu, który jest z ciała de facto wyssany. Wrzeć może jednak zacząć woda w postaci potu na naszej skórze. Śmierć następuje zaś w wyniku ataku serca i niedotlenienia organizmu. Tego jednak z pewnością już nie odczujemy, powiem stracimy przytomność po około 10 sekundach pobytu w próżni.
By zrozumieć, jak ogromne są odległości w kosmosie wystarczy spojrzeć na to, jak daleko jest od nas najbliższa galaktyka niebędąca Drogą Mleczną. To Wielki Obłok Magellana, od którego dzieli nas… 170 000 lat świetlnych.
Sprawdź też: Ile kosztuje lot w kosmos? Kto może polecieć?
Czarne dziury nie wypuszczają z siebie niczego, nawet światła i pochłaniają wszystko, co na swojej drodze. Zaskakiwać może więc fakt, że w centrum Drogi Mlecznej znajduje się supermasywny obiekt tego typu. Jego masa jest równa około 4 milionom Słońc.
Perspektywy przyszłości: co nas czeka w kosmosie?
Całego Wszechświata prawdopodobnie nigdy nie będziemy w stanie ujrzeć – nie pozwala nam na to limit prędkości światła. Komos rozszerza się we wszystkich kierunkach, więc to, co widzimy, jest tylko jego urywkiem w promieniu około 13 miliardów lat świetlnych. Jak jednak wyglądają perspektywy eksploracji kosmosu? Cóż, największym wyzwaniem jest obecnie bezpieczne wysłanie ludzi na Marsa. Jakiekolwiek myśli o bazach księżycowych czy marsjańskich są jednak science-fiction. Mówi to wiele o tym, jak mali jako ludzkość jesteśmy względem ogromu kosmosu.
