Ile pali samolot pasażerski? Jakie jest średnie spalanie samolotu wojskowego? Dlaczego paliwo lotnicze występuje w dwóch rodzajach? Oto odpowiedzi na pytania, które stawiać może sobie ogromna ilość osób.
Alkany, areny, alkeny, cykloalkany – oto najważniejsze związki, jakie wchodzą w skład paliwa lotniczego, które jest tak odmienne od tego, które dedykowane jest dla samochodów. Produkcja paliwa samolotowego, które podzielone jest na to, jakie wykorzystuje się przy silnikach tłokowych lub turbinowych pochłania ogromną ilość pieniędzy. Aktualnie do dyspozycji ma się paliwo nisko ołowiowe, ołowiowe i bezołowiowe, które to napędzają statki powietrzne.
Spalanie samolotu – jak jest mierzone?
Airbus A380 to największy samolot pasażerski, który znany jest na świecie. Zatankowanie tej maszyny to koszt rzędu miliona złotych. Przykład ten pokazuje, że za tak wysokie ceny biletów poniekąd odpowiedzialne jest paliwo, które potrzebne jest na wykonanie przelotu.
Spalanie samolotu uzależnione jest od wielu czynników. Wśród nich wymienić można trasę, która jest do pokonania oraz pułap na jaki maszyna musi się wznieść.
Sprawdź też: Na jakiej wysokości latają samoloty? Od czego to zależy?
Pilot, który odpowiedzialny za obliczenie paliwa, jakie potrzebne jest na pokonanie danej trasy, bierze pod uwagę także liczbę pasażerów, masę bagażu i przewożonych ładunków.
Przyjmuje się, że średnie spalanie paliwa dla mniejszych samolotów (na przykład Boeing 737) wynosi od 2 do trzech ton na godzinę. Większe samoloty (na przykład Airbus A380) w ciągu godziny są w stanie spalić nawet do ośmiu ton.
Rodzaje paliwa używane w samolotach
Do samolotów, których konstrukcja opiera się na tradycyjnych silnikach tłokowych, używa się benzynę lotniczą lub samochodową.
Lotnicza nazywana jest także Avgas. Najpopularniejsza aktualnie jest Avgas 100LL, którą zalicza się do średnio ołowiowych. Dostępna jest ona w kolorze niebieskim. Warter Aviation odpowiada w głównej mierze za produkcję tego paliwa. Co ciekawe, ich zakład produkcyjny można znaleźć w Płocku. Inne paliwa, które używane są przy silnikach tłokowych to także Avgas 80, która występuje w kolorze czerwonym i zaliczana jest do nisko ołowiowych. Avgas 100 to wysoko ołowiowe paliwo, które ma kolor zielony.
-75%
Istnieje możliwość zakupienia bezołowiowej benzyny samochodowej Pb 95 lub Pb98, która przeznaczona jest dla statków powietrznych tłokowych, których moc utrzymuje się na poziomie mocy ~ 90-120 km.
Do silników turbinowych (odrzutowych) dedykowana jest nafta lotnicza. Bazuje się na niej między innymi w lotnictwie cywilnym (JetA-1, Jet A i Jet B) oraz w lotnictwie wojskowym według kodów NATO i STANAG 3747.
Ciekawostką są pewne samoloty, jakie należą do General Aviation. To właśnie je można wznieść w powietrze dzięki popularnym olejom napędowym.
Lubisz latanie? Postaw na drona z kamerą!
Spalanie podczas różnych faz lotu – start, wznoszenie, przelot, lądowanie
Spalanie paliwa uzależnione jest od kilku czynników, między innymi od tego, ile dokładnie wynosi masa całej maszyny łącznie z osobami, które przebywają na pokładzie. Wpływ mają na to także poszczególne fazy lotu oraz długość trasy. Można jednak podać przykład, który pomoże zobrazować sytuację spalania paliwa w trakcie różnych faz lotu.
Można przyjąć, że dwa punkty – A i B – oddalone są od siebie o 5 godzin drogi.
Faza startu, czyli wznoszenie na pułap na wysokość ~ 3000 stóp nad ziemią, wynosić będzie trzydzieści minut.
Faza przelotu, czyli utrzymania na tym samym poziomie – cztery godziny.
Lądowanie, czyli obniżanie poziomu i posadzenie samolotu na płycie lotniska to kolejnych trzydzieści minut.
Na samo wznoszenie zużywa się ~ 19% posiadanego paliwa. Lot to ~ 79% posiadanego paliwa. Lądowanie na biegu jałowym to ~ 2% paliwa, które znajduje się w baku.
Wpływ masy i obciążenia na ilość zużywanego paliwa
Swego czasu mówiło się o tym, że linie lotnicze będą chciały ważyć pasażerów przed ich wejściem na pokład. Taki proces miałby sprawić, że w przyszłości będzie można zmniejszyć koszta związane z zakupem paliwa. Pomysł okazał się kontrowersyjny i żadna linia lotnicza nie zdecydowała się jeszcze na jego wprowadzenie.
Co jednak dowodzi temu, że masa i dodatkowe obciążenia są w stanie doprowadzić do większego zużycia paliwa w trakcie lotu. Im większy będzie ładunek, tym zużycie paliwa w trakcie lotu będzie większe. Piloci dokonują starannych obliczeń, między innymi na podstawie określonych standardów przyjętych przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lotniczego. Jednak duża część samolotów i tak wykorzystuje ~ 1% więcej paliwa niż to zawsze jest zaplanowane. Nigdy bowiem nie da się trafnie określić masy całej maszyny, która będzie posiadała komplet pasażerów z ich bagażami.
Wpływ warunków atmosferycznych na zużycie paliwa
Temperatura oraz duży poziom wilgotności mają ogromny wpływ na to, ile paliwa się zużywa w samolocie. Na samym początku należy przypomnieć o tym, że gęstość atmosfery ma znaczący wpływ na samoloty, które poruszają się w powietrzu. Ważne jest ich wzniesienie na określony poziom między innymi z tego względu, że im mniejsza gęstość powietrza, tym większa siła aerodynamiczna, która ma wpływ na prędkość lotu. Wysokie ciśnienie ma wpływ na duży ciąg samolotu. Jednak takie rzeczy uważane są za normę.
Niekiedy jednak nawet tak wysoko można mieć do czynienia z wysokim poziomem wilgotności, co powoduje obniżenie ciśnienia – co niekorzystnie wpływa na osiągi samolotu. W ten sposób dochodzi do większego zużycia paliwa. Wpływ na pojawienie się pary wodnej, która odpowiedzialna jest za wysoką wilgotność, ma rosnąca temperatura.
Warunki atmosferyczne są istotnym elementem, który ma wpływ nie tylko na zużycie paliwa, ale także uszkodzenie samolotu.
Spalanie różnych typów samolotów
Tankowanie samolotu pochłania ogromne ilości pieniędzy. Jednak nie można z niego zrezygnować, ponieważ bez tego statki powietrzne nie będą mogły wzbić się do góry. W samolocie musi znaleźć się także rezerwa paliwa, która będzie uwzględniać nieprzewidziane sytuacje, na przykład krążenie nad lotniskiem, które może być spowodowane brakiem możliwości wylądowania z powodu złych warunków pogodowych.
Pasażerskie
Ilość spalonego paliwa przez samolot pasażerski, jak również inne modele, po części uzależnione jest też od tego, z jaką dokładnie maszyną ma się do czynienia. Boeing 747 to jeden z najczęściej używanych samolotów, który obsługuje różne loty. Producent informuje o tym, że jest to maszyna, która w ciągu jednej sekundy spala aż cztery litry paliwa. W ciągu dziesięciu godzin lotu zużywa on tym samym 150 000 litrów paliwa. Producent Boeingów przyznaje, że jego maszyny spalają 2000 litrów paliwa na 100 km. Duża ilość paliwa spowodowała, że te maszyny zostały już wycofane z produkcji. Bardziej ekonomiczny jest Airbus A350-1000, który podczas dziesięciu godzin lotu zużywa jedynie ~ 110 000 litrów paliwa. Oto przykłady innych samolotów i ich zużycie paliwa:
- Airbus A320 – ok. 420 l/100 km;
- Beechcraft King Air B100 – ok. 72 l/100 km;
- Cessna 172R – ok. 16 l/100 km.
Towarowe
W samolotach towarowych na ogół przewozi się ładunki o tej samej masie. Wpływa to na zużycie paliwa, które w tym przypadku nie jest tak mocno zróżnicowane jak w przypadku samolotów pasażerskich. Współcześni producenci maszyn lotniczych stosują między innymi lżejsze materiały konstrukcyjne, aby obniżyć samą masę samolotu, dzięki czemu wpłynie to na mniejsze zużycie paliwa.
Wojskowe
Wśród najpopularniejszych maszyn wymienia się F-16, których spalanie może się nieco różnić. Jednym z czynników, który wpływa na zużycie paliwa przez te samoloty jest ich wersja. Do tego można wymienić tryb lotu, prędkość, a nawet wysokość lotu. Przyjmuje się jednak, że średnio tego typu maszyny na godzinę lotu zużywają 3630 kilogramów paliwa. Im jednak wyżej te maszyny będą latać, tym zużycie paliwa będzie większe.
Prywatne
Pipistrel Virus 912 to lekka maszyna, którą można wykorzystywać do lotów prywatnych. Jej zasięg wynosi ponad 2000km. Prędkość przelotowa wynosi 225km/h. Taki samolot spala niecałe 10 litrów benzyny samochodowej PB95 w trakcie jednej godziny lotu.
To tylko jeden z wielu przykładów, ponieważ są do dyspozycji prywatne odrzutowce, które w trakcie jednej godziny lotu mogą spalać 50 galonów paliwa, a także 626 galonów. Wszystko tak naprawdę uzależnione jest od tego, z jakim dokładnie samolotem ma się do czynienia.
Ekologiczne aspekty lotnictwa – inicjatywy zmniejszania emisji CO2
System Handlu Uprawnieniami do Emisji (ETS) jest pierwszym krokiem Unii Europejskiej, która ma dążyć do zmniejszenia emisji spalin, jakie związane są z lotnictwem. Parlament europejski dąży również do tego, aby w lotnictwie zostały wprowadzone zrównoważone paliwa. Zmiany odnoszące się do tego oraz do wielu innych tematów zostały ogłoszone 8 czerwca 2022 roku. Przeprowadzone zostało wtedy głosowanie za zmianą systemu handlu uprawnieniami do emisji w lotnictwie.
ReFuelEU to część wchodząca w skład pakietu klimatycznego. To na jej mocy paliwa użytkowane w samolotach mają być bardziej ekologiczne. Finalnie do 2050 roku na mocy tego pakietu wszystkie lotniska mają otrzymywać aż 70% paliw zrównoważonych.
UE współpracuje z Organizacją Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, aby loty poza Europejski Obszar Gospodarczy lub przylatujące spoza niego także mogły odbywać się w sposób bardziej ekologiczny, dzięki czemu wspólnymi siłami będzie można zadbać o środowisko naturalne.
Technologie oszczędzania paliwa i zwiększenia efektywności
Udoskonalenie operacji lotniczych doprowadza do oszczędzania paliwa, dzięki czemu między innymi ceny na poszczególne loty są niższe.
Wśród dostępnych rozwiązań można wymienić platformy do zarządzania efektywnością paliwową. Pomagają one wdrożyć procedury środowiskowe, a także edukują pilotów odnośnie tego, jak należy planować zapas paliwa, który potrzebny jest do pokonania wyznaczonej trasy.
Tworzone są spersonalizowane statystyki paliwowe, dzięki czemu piloci są w stanie obserwować decyzje, które zostały przez nich podjęte.
Niektóre linie lotnicze (między innymi LOT) tworzą Komitety Efektywności Paliwowej, jakie nastawione są na osiągnięcie jeszcze lepszej efektywności paliwowej. Podejmowane są różnego rodzaju decyzje, których celem jest także określenie odpowiedniego ryzyka.
Szacuje się, że kołowanie na jednym silniku możliwe jest na przykład w takich maszynach jak Embraer i Boeing 737. Wpływa to na mniejsze zużycie paliwa. Aczkolwiek, należy wspomnieć, że kołowanie w ten sposób uzależnione jest od masy samolotu, czasu kołowania i czasu chłodzenia silnika, położenia i ukształtowania dróg kołowania.
Strategie oszczędzania paliwa dla linii lotniczych
Start-up StorkJet zaoferował liniom lotniczym algorytmy, jakie zostały opracowane przy pomocy SI. To ich zadaniem jest stworzenie strategii, dzięki czemu możliwe będzie oszczędzanie paliwa w trakcie każdego lotu. Pierwsze firmy, które zdecydowały się na wykorzystanie FuelPro zauważyły, że ilość paliwa w trakcie jednego lotu jest w stanie zmniejszyć się o kilkadziesiąt kilogramów.
Ciekawostką jest linia WizzAir, która zdecydował się na dostawy SAF, dzięki czemu mogą doprowadzić do wyprodukowania mniejszej ilości dwutlenku węgla. Do 2030 roku ilość ta ma zmniejszyć się o 25%.
Sprawdź też: Czy wiesz, jaki jest najszybszy samolot świata?
Ile kosztuje paliwo lotnicze?
Przykładowe ceny można poznać dzięki danym, jakie napływają z wrocławskiego portu lotniczego. To u nich można zakupić paliwa lotnicze w następujących cenach:
- paliwo JET-A1: 3,99 PLN za 1 litr (bez akcyzy (1.1), opłaty paliwowej (2) i podatku VAT) – cena obowiązywała na dzień 15.08. 2023 rok;
- paliwo AVGAS:9,50 PLN za 1 litr (bez akcyzy (1.2), opłaty paliwowej (2) i podatku VAT) – cena obowiązuje od 19.01.2023 do dnia ustalenia nowej ceny.
Do tej ceny należy doliczyć akcyzę, opłatę paliwową i podatek VAT.
AvGas to jedna z lepszych propozycji dla samolotów, która doceniana jest za zdolność do szybkiego zapłonu. Ten rodzaj paliwa i Jet A-1 to dwa odmienne produkty, jakie nie są w stanie wzajemnie się zastąpić. Tym bardziej że mają one odmienne właściwości. To dlatego zawsze należy zwrócić uwagę na to, jakie paliwo tankowane jest do poszczególnych statków powietrznych.
