Serwer NAS nie jest straszny! Poradnik dla opornych 

Serwer NAS dla wielu brzmi jak technologia NASA, a nie powinno tak być! Jeśli chcesz przekonać się do tych dysków sieciowych, to nie pozostaje mi nic innego, jak zaprosić Cię do lektury! 

Lata temu z własnej winy straciłem dysk z wieloma ważnymi dla mnie danymi. Właśnie wtedy zainteresowałem się serwerami NAS, dzięki którym obecnie nie muszę się martwić o takie przypadki, jak tamten. Jednakże odnoszę wrażenie, że dla wielu technologia ta wydaje się, jakby była z kosmosu. Nic bardziej mylnego! 

Jeśli zależy Ci na bezpiecznym przechowywaniu plików i bezproblemowym dostępie do nich, to na co czekasz? Dyski sieciowe NAS to w takim przypadku „must-have”. Ja natomiast postaram się wręcz łopatologicznie wytłumaczyć zasadę działania i konfigurację tychże serwerów. Miłej lektury! 

Serwer NAS – co to jest?

Serwer NAS (ang. Network Attached Storage) to rodzaj urządzenia do przechowywania danych, które jest podłączone do sieci domowej lub firmowej. Można sobie wyobrazić NAS jako specjalny dysk twardy z własnym systemem operacyjnym, który pozwala wielu użytkownikom i urządzeniom na łatwy dostęp do plików z różnych miejsc – tak jakby wszyscy mieli dostęp do tego samego dysku zewnętrznego. Jakie są jego główne funkcje? 

1. Przechowywanie plików – można na nim zapisywać zdjęcia, filmy, dokumenty i inne pliki.
2. Udostępnianie plików – umożliwia łatwe udostępnianie plików między różnymi komputerami i urządzeniami w sieci.
3. Kopie zapasowe – serwer NAS często wykorzystywany jest do robienia automatycznych kopii zapasowych ważnych danych z różnych urządzeń, co zapewnia dodatkowe bezpieczeństwo.

Serwery NAS są bardzo praktyczne w biurach, gdzie wiele osób musi współdzielić dokumenty, ale też świetnie sprawdzają się w domach, na przykład do przechowywania i strumieniowania kolekcji filmów lub muzyki.

Dlaczego warto mieć w domu serwer NAS?

Skoro już wiesz czym mniej więcej jest serwer NAS (a przynajmniej mam taką nadzieję!), to pewnie chcesz poznać więcej powodów, czemu warto się nim zainteresować? Tych zdecydowanie nie brakuje. Mając go w domu lub biurze, otwierasz sobie drzwi do szeregu praktycznych korzyści, które ułatwiają zarządzanie danymi i codzienną pracę z plikami. Oto kilka najważniejszych zalet tego rozwiązania: 

1. Jedno miejsce na wszystkie dane  – NAS służy jako takie centrum danych, gdzie możesz przechowywać wszystkie swoje pliki. Dzięki temu łatwiej jest je organizować, znajdować i udostępniać innym użytkownikom sieci.
2. Łatwy dostęp  – bez znaczenia, czy używasz PC, telefonu czy tabletu. Z każdego urządzenia możesz łatwo uzyskać dostęp do plików zapisanych na serwerach NAS. Jest to bez wątpienia przydatna funkcja w domach, gdzie każdy korzysta ze swojego sprzętu, lub właśnie w biurach.  
3. Bezpieczeństwo danych – NAS oferuje możliwości tworzenia kopii zapasowych, co jest kluczowe do ochrony danych przed utratą. Możesz ustawić automatyczne tworzenie kopii zapasowych komputerów w sieci, dzięki czemu nawet w przypadku awarii jednego z urządzeń, dane pozostają bezpieczne.
4. Udostępnianie plików – Jeśli często pracujesz nad wspólnymi projektami, NAS umożliwia łatwe i szybkie udostępnianie plików między użytkownikami. To eliminuje potrzebę wysyłania dużych załączników e-mailowych lub korzystania z zewnętrznych usług przechowywania danych.
5. Strumieniowanie multimediów – W domach NAS może służyć jako centrum multimedialne, z którego strumieniować można filmy, muzykę czy zdjęcia na różne urządzenia, takie jak telewizory, głośniki czy komputery. To świetny sposób na utrzymanie porządku w swoich zbiorach cyfrowych i łatwe ich udostępnianie.
6. Łatwa rozbudowa – W miarę jak rośnie liczba danych, NAS można łatwo rozbudować o dodatkowe dyski twarde, co pozwala na zwiększenie przestrzeni do przechowywania bez konieczności kupowania nowego urządzenia.

Czy serwery NAS są bezpieczne?

Jak już wcześniej wspomniałem, jedną z zalet serwerów NAS jest ich bezpieczeństwo. Niemniej należy zaznaczyć, że ich poziom zabezpieczeń zależy od odpowiedniej konfiguracji i zarządzania. Kluczowe jest regularne aktualizowanie oprogramowania systemowego, które działa podobnie do szczepień chroniących przed wirusami, zabezpieczając urządzenie przed znanymi zagrożeniami i lukami. 

Sprawdź też: Sposoby na to, jak przyspieszyć komputer i jego pracę

Oczywiście użycie silnych i unikalnych haseł do kont na serwerze NAS znacznie utrudnia potencjalnym intruzom dostęp. Szyfrowanie danych przechowywanych na serwerze gwarantuje, że bez odpowiedniego klucza, nawet w przypadku fizycznego dostępu, dane pozostają bezużyteczne. 

Ważna jest również kontrola dostępu, która pozwala ograniczyć, kto i w jaki sposób może sięgać po zasoby na serwerze – na przykład poprzez ograniczenie dostępu tylko do pewnych urządzeń czy sieci. 

Na samym początku wspominałem o tym, że utraciłem mnóstwo danych. Od tamtej pory nie zapominam o regularnym tworzeniu kopii zapasowych i to samo powinno tyczyć się Ciebie! Takie backupy niezbędne do szybkiej odbudowy systemu po potencjalnym ataku hakerskim czy awarii sprzętowej. 

Jak zrobić własny serwer NAS?

Dobra. Sprawy techniczne omówione. Jeśli udało mi się przekonać Cię do stworzenia własnego serwera NAS, to poniżej pokażę Ci jak to zrobić samodzielnie! To całkiem proste, wystarczy, że będziesz trzymać się opisanych przeze mnie kroków: 

1. Wybór sprzętu:
   • Komputer: Możesz wykorzystać stary komputer lub zbudować nowy. Kluczowe jest, aby miał wystarczająco dużo portów SATA dla dysków twardych, które planujesz zainstalować.
   • Dyski twarde: Wybierz ilość przestrzeni, której potrzebujesz. Mogą to być nowe dyski lub te, które już posiadasz. Ważne, by były przystosowane do pracy ciągłej.
   • Pamięć RAM: Jeśli zamierzasz używać zaawansowanych funkcji, upewnij się, że masz wystarczająco dużo pamięci RAM.
2. Wybór oprogramowania:
   • Zainstaluj specjalistyczne oprogramowanie NAS jak FreeNAS, OpenMediaVault, czy XigmaNAS, które są zaprojektowane specjalnie do zarządzania serwerami NAS i oferują funkcje takie jak tworzenie kopii zapasowych czy udostępnianie plików.
3. Instalacja systemu:
   • Pobierz wybrane oprogramowanie na pendrive jako obraz startowy, a następnie podłącz pendrive do komputera, który zamierzasz użyć jako NAS. Uruchom komputer, ustawiając bootowanie z USB i postępuj zgodnie z instrukcjami instalacji.
4. Konfiguracja dysków twardych:
   • Skonfiguruj dyski twarde, ustawiając odpowiednie partycje i woluminy. Nie zapomnij o konfiguracji RAID dla dodatkowej ochrony danych (np. RAID 1).
5. Konfiguracja sieci:
   • Upewnij się, że twój NAS jest właściwie skonfigurowany w sieci domowej, aby inne urządzenia mogły z nim łatwo się łączyć.
6. Zabezpieczenia:
   • Zabezpiecz swój NAS, ustawiając silne hasła, konfigurując zaporę sieciową i regularnie aktualizując oprogramowanie.
7. Uruchomienie i testowanie:
   • Po skonfigurowaniu wszystkiego, przetestuj serwer, próbując uzyskać dostęp do plików z różnych urządzeń w domu.

Gotowe! Masz własny serwer NAS, który pozwoli Ci centralnie zarządzać danymi w domu lub małym biurze. To świetny sposób na utrzymanie porządku w plikach i upewnienie się, że wszystkie ważne informacje są bezpieczne i dostępne z każdego miejsca.

Dysk sieciowy vs chmura vs dysk zewnętrzny

Zastanawia Cię, jakie są w sumie różnice pomiędzy tradycyjnym dyskiem twardym, chmurą a serwerem NAS? Świat przechowywania danych może być trochę zagmatwany, zgadza się, ale oto najważniejsze różnice pomiędzy nimi: 

• Dysk twardy – jest to fizyczne urządzenie przechowywania danych, które można znaleźć wewnątrz komputerów lub jako zewnętrzne urządzenie podłączane przez USB. Dyski twarde przechowują wszystko, od systemu operacyjnego po twoje zdjęcia, filmy i dokumenty. Gdy mówimy o zwykłym dysku twardym, chodzi o pojedyncze urządzenie podłączone bezpośrednio do jednego komputera.
• Dysk NAS (Network Attached Storage) – To specjalny rodzaj dysku twardego lub zestawu dysków, które są podłączone do sieci. Pozwala to wielu użytkownikom i urządzeniom w tej samej sieci na dostęp do danych zapisanych na dysku NAS. Można to sobie wyobrazić jako osobistą mini-chmurę w domu lub biurze. Dyski NAS są zazwyczaj używane do przechowywania dużych ilości danych i współdzielenia ich między wieloma użytkownikami. Mogą także oferować dodatkowe funkcje jak backup danych czy strumieniowanie multimediów.
• Dysk w chmurze – Zamiast być fizycznym urządzeniem, jest to usługa oferowana przez różne firmy (takie jak Google Drive, Dropbox, czy iCloud). Twoje dane są przechowywane na serwerach w różnych miejscach na świecie. Główną zaletą przechowywania danych w chmurze jest to, że do swoich plików można dostęp uzyskać z dowolnego miejsca na świecie, o ile jest dostęp do internetu. To świetne rozwiązanie dla osób, które pracują zdalnie lub podróżują. Dodatkowo, dostawcy usług chmurowych często oferują zaawansowane zabezpieczenia i opcje backupu.

Główna różnica między tymi trzema rodzajami przechowywania danych leży w sposobie dostępu do nich i ich fizycznej lokalizacji. Zwykły dysk twardy jest ograniczony do jednego komputera. Dysk NAS umożliwia współdzielenie danych w lokalnej sieci, a dysk w chmurze zapewnia dostęp do danych z dowolnego miejsca przez internet.

Jaki serwer NAS wybrać? Polecane dyski

Jeśli poważnie myślisz o stworzeniu serwera w swoim biurze lub domu, to na pewno przydadzą Ci się do tego odpowiednie dyski NAS. Specjalnie dla Ciebie przygotowałem listę pięciu najlepszych z nich, które, moim zdaniem, powinny odpowiedzieć na Twoje potrzeby:

1. QNAP TS-233 – to kompaktowy, dwudyskowy serwer NAS z czterordzeniowym procesorem ARM Cortex-A55 2.0 GHz, idealny dla użytkowników domowych i małych biur. TS-233 oferuje łatwe w zarządzaniu interfejs użytkownika oraz wsparcie dla aplikacji multimedialnych i możliwość streamingu.
2. QNAP TS-464 – Czterodyskowy NAS z procesorem Intel Celeron, dwoma portami M.2 SSD dla szybkiego cache i dwoma portami 2.5GbE, uniwersalny dla domu i firm.
3. QNAP TS-473A – Czterodyskowy NAS z procesorem AMD Ryzen, wspierający do 64 GB RAM, doskonały dla zaawansowanych zastosowań i firm.
4. Synology DS923+ – Czterodyskowy NAS z opcją rozbudowy RAM do 32 GB i slotami SSD NVMe, przeznaczony dla zaawansowanych użytkowników.
5. WD My Cloud EX2 Ultra 4TB – Dwudyskowy, łatwy w zarządzaniu NAS z prekonfigurowanymi dyskami, idealny do przesyłania strumieniowego i backupu w domu.

Każdy z tych modeli NAS ma swoje unikalne cechy, które najlepiej sprawdzą się w różnych scenariuszach użytkowania. Od prostych domowych zastosowań po bardziej złożone potrzeby biznesowe.

Sprawdź też: Pamięć z niepamiętnych czasów — dyskietka. Podstawowe informacje i rodzaje modeli

To by było na tyle! Mam nadzieję, że artykuł ten zmotywował Cię do stworzenia własnego serwera NAS. Za jego pomocą zwiększysz nie tylko bezpieczeństwo, ale i komfort przechowywania plików. Jeśli masz jakieś pytania, to zadaj je śmiało w komentarzu! 

Źródło zdjęć: Adobe Stock