Czy istnieje możliwość powszechnie ustandaryzowanego i zrozumiałego opisania danych za pomocą pewnych informacji? Tak, a służą do tego metadane, z których pomocą możemy przygotować opis wielu zbiorów danych. Wyjaśniamy jak dokładnie działają metadane!
Czym są tak naprawdę dane?
Czym tak naprawdę są metadane? To – definiując pokrótce – dane o danych. Są bardzo ważnym elementem, który opisuje zebrane przez nas informacje. W praktyce metadane wykorzystuje się w różnych dziedzinach ścisłych takich jak matematyka, informatyka i programowanie, ale też wszędzie tam, gdzie konieczne jest opisanie zbiorów – np. dzieł sztuki, książek, prac dyplomowych. W praktyce metadanych używa się również w pozycjonowaniu. Norma techniczna tworzenia metadanych to ISO 19115, natomiast specyfikacja to ISO/CD TS 19139.
Jeżeli mówimy o metadanych, warto na wstępie zdefiniować wartości samych danych. Czym są tego typu informacje, kiedy mówimy o ich realizacji i jakiego dostępu wymagają? Według definicji dane to zbiory informacji tekstowych i liczbowych, przetwarzane za pomocą określonych czynności. Możemy wymienić różne typy danych, ale największy podział to dane informatyczne i dziedziny pozostałe.
Dane informatyczne
W ujęciu informatycznym dane możemy podzielić na kilka podzbiorów. Znajdziemy wśród nich:
- Dane binarne
- Dane masowe
- Dane statyczne
- Dane alfanumeryczne
- Dane tekstowe
Przetwarzają je urządzenia komputerowe za pomocą określonych aplikacji. W praktyce do wyszukiwania tych danych najczęściej wykorzystywane są metadane, pozwalające wprowadzić porządek w zbiorach.
Dane z różnych dziedzin
Tego typu dane dotyczą informacji z naszego życia codziennego. Wśród nich są między innymi dane przestrzenne, statystyczne, niejawne czy wrażliwe. Mniej bazują na metadanych, choć w dobie cyfrowego przetwarzania informacji – również do ich katalogowania i wyszukiwania stosuje się określone dane opisowe.
Metadane, czyli dane o danych
Przed wskazaniem konkretnych celów wykorzystywania metadanych w różnych dziedzinach, wskażmy, jakie są typy i jak można posługiwać się metadanymi. Otóż dzielimy je na trzy główne grupy – metadane opisowe, strukturalne i administracyjne.
Do czego wykorzystujemy każde z nich?
- Opisowe metadane – to informacje, które pozwolą odszukać konkretne informacje w zbiorze. Jednym z ich głównych celów jest pomoc w odnalezieniu się np. w dużych bazach informacji. Stosując metadane opisowe możemy za pomocą określonych słów kluczowych odszukać interesujące nas kwestie. Bazują na konkretnych frazach, definiowanych przez twórcę bazy.
- Administracyjne metadane – są przykładem danych, które pomagają w zarządzeniu określonych zasobów. Są bardziej ogólne niż metadane opisowe. Zawierają informacje o dacie utworzenia zbioru, plikach, które się w nich znajdują, przydzielonym dostępie czy sposobie, w jaki powstał dany schemat. Dzielą się jeszcze na metadane dotyczące praw intelektualnych oraz metadane niezbędne do archiwizacji zasobów.
- Strukturalne metadane – służą do opisu relacji i zależności pomiędzy zbiorami, ułatwiają nawigację w zakresie baz danych.
Metadane mogą odnosić się do wielu różnych uwag, takich jak autor, język, wersja, format pliku, typ czy licencja. Wszystkie znajdziemy w informacjach umieszczonych zbiorach. Opisują one najważniejsze kwestie, które pozwalają nam łatwiej wyszukać pożądane przez nas pliki lub rzeczywiste przedmioty (obrazy, książki etc.). Wykorzystała to między innymi Unia Europejska, która stworzyła plan na dyrektywę INSPIRE do uporządkowania danych samorządowych (dotyczących między innymi gruntów).
Czym jest dyrektywa INSPIRE?
Do zapisywania metadanych w formie przeznaczonej dla jednostek terytorialnych, przyjęto ogólną dyrektywę INSPIRE, odnoszącą się do krajów członkowskich Unii Europejskiej. Nazwa dyrektywy to INfrastructure forSPatial InfoRmation in Europe.
Cała dyrektywa bazuje na systemach ochrony infrastruktury danych państw członkowskich wspólnoty. Zdeterminowała m.in. do stworzenia geoportali, katalogującej informacje przestrzenne w formie baz danych, wykorzystującej m.in. funkcje metadanych. Łączy w sobie zespół zasad prawnych, czy technicznych przy dostępie do danych przestrzennych na terenie całej Unii Europejskiej.
Co jeszcze można opisywać za pomocą metadanych?
Przede wszystkim metadane stosowane są do opisywania różnego rodzaju zbiorów w tym zbioru dokumentów przechowywanych w formacie elektronicznym. W tym zakresie możemy wyróżnić jednostki przekazywane przez sieci komputerowe w postaci witryn internetowych (WWW) czy obiekty gromadzone przez biblioteki cyfrowe.
Co ciekawe, do zarządzania metadanymi można wykorzystać również zewnętrzne nośniki danych (np. dyski zewnętrzne, pendrive, serwery czy inne urządzenia, które mają możliwość fizycznego przetransportowania).
Zobacz: Programy do odzyskiwania danych. Odzyskaj utracone dane z dysku, karty SD lub telefonu
W każdym z powyższych przypadków definiują one dane w zakresie widoków, kluczy systemowych, tabel czy rekordów. Co ważne, część z nich określa jeszcze bardziej szczegółowe informacje, pozwalając wyszukiwać zawartość samych metadanych.
Metadane – wykorzystywanie przy tworzeniu baz danych
Sieciowe bazy danych w ujęciu programistycznym bardzo często wykorzystują użyteczność metadanych do opisywania poszczególnych zbiorów i zawartych w nim obiektów. Przechowuje je baza SQL Server. Jakie dane tam znajdziemy? Pełne informacje o przechowywanych w bazie obiektach (np. loginach czy obrazach), listy użytkowników oraz podobne.
Metadane uaktywniają się w momencie, gdy użytkownik chce pobrać jakieś informacje z danej strony internetowej. Wysyłając informację o pożądanym wyniku do systemu, ten przeszukuje dostępne pliki i za pomocą metadanych stara się przedstawić precyzyjne informacje, które są dostępne.
Warto zaznaczyć, że w przypadku baz SQL, pola z danymi przedstawiane są w postaci określonych tabel, które to zaczynają się prefiksem SYS.
Wyszukiwarka i pozycjonowanie – w jaki sposób używać metadanych?
Kolejna kwestia dotyczy używania metadanych w przypadku projektowania takich obiektów jak witryny internetowe. Są to bazy informacji dostępnych przez użytkownika strony, a także tych przeznaczonych dla webdeweloperów i osób odpowiadających za usługi projektowania danych stron internetowych.
Celem stosowania metadanych na stronie internetowej jest ułatwienie wyszukiwania tejże witryny w wyszukiwarkach i poszerzenie wiedzy dla wszystkich zajmujących się np. przeprojektowaniem zasobu witryny.
Jakie dane są ważne w wyszukiwarkach?
Metadane służące do identyfikacji danej strony internetowej to tzw. meta tagi. Należy do nich zbiór informacji opisujących wszystko, co zawiera dana witryna. Jakie meta tagi znajdziemy między innymi na witrynach internetowych?
- Meta tytuł – niewidoczny tytuł opisujący witrynę. Powinien zawierać słowa kluczowe w różnej formie. Najlepiej nie przekraczać 60-70 znaków do tworzenia tytułu meta.
- Meta opis – analogicznie do meta tytułu. Meta opisu używa się do opisania witryny. Podobnie jak tytuł nie jest on widoczny na stronie, a użytkownik widzi go wyłącznie w przypadku odnalezienia witryny w wynikach wyszukiwarki. Należy przygotować go tak, aby nie przekraczał około 160 znaków i zawierał najważniejsze słowa kluczowe
- Dane autora strony i jej samej – dotyczą takich informacji jak imię i nazwisko osoby projektującej stronę, adres mailowy, datę powstania witryny, kwestię jej nazwy, datę powstania dokumentu internetowego.
- Słowa kluczowe – to jednostki, na podstawie których użytkownik będzie wyszukiwał witrynę poprzez narzędzia wyszukiwarek. Słowa te powinny być zawarte w metadanych witryny. W praktyce ich funkcjonowanie opiera się na wpisywaniu przez użytkownika wyszukiwarki konkretnych fraz i powiązaniu ich z tymi, które wbudowane są w silnik strony.
Sprawdź: Dane komórkowe – internet mobilny w każdym miejscu. Jak włączyć i wyłączyć dane komórkowe?
Możemy również nazywać kolejne i następujące po sobie informacje w pliku za pomocą formuły „meta name” (stosując zapis <meta name=”Name of element” content=”assigned index”/>). Wszystkie wymienione, powyższe narzędzia pozwalają na zwiększenie ruchu na danej witrynie i rozpoznawalności strony internetowej w sieci. Do zarządzania meta tagami warto podejść profesjonalnie. Powinny znajdować się np. w każdym pliku, do którego ma dostęp odwiedzający stronę.
Czy można używać metadanych metadane?
Istnieją systemy metadanych, które pomagają wyszukiwać określone dane w formie meta na podstawie wybranych formuł. Usługi tego typu umożliwiają dostęp do większej liczby danych meta. Udostępniane w ten sposób informacje są dużo prostsze do znalezienia, bo za pomocą wyszukania określonej formuły metadanych idzie możliwość dostępu do aplikacji kolejnych.
W praktyce tego typu dane to podzbiory istniejących już baz informacji. Podzbiór A posiada metadane w formacie podzbioru B. Ten z kolei posiada metadane oznaczone jako podzbiór C. Posiadając wyłącznie wiedzę z zakresu danych w C, możemy śmiało znaleźć dane z kolejno B i A.
Korzystanie z metadanych przynosi wymierne korzyści
Jak widzimy, dzięki korzystaniu z metadanych bazy zachowują porządek, posiadają usystematyzowaną strukturę i są łatwiejsze w zarządzaniu – niezależnie czy dotyczy to baz w bibliotekach, czy na witrynach internetowych. Warto więc przygotowywać metadane już na etapie tworzenia bazy danych, gdyż dzięki temu późniejsze jej obsługiwanie będzie prostsze i bardziej klarowne.
