Nadchodzą takie czasy, kiedy decydujemy się na wymianę komputera na nowszy model. Nie na aktualizację konkretnych podzespołów, ale na kupno zupełnie nowej platformy, która posłuży nam na przynajmniej kilka następnych lat. Taką platformą jest niewątpliwie AM5 od AMD i dziś na tapet weźmiemy jedną jej przedstawicielkę, a dokładnie płytę główną MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI. Jak sobie poradziła w teście?
Tomahawk wkroczył na rynek relatywnie niedawno, ale zaraz po debiucie zaskarbił sobie niewyobrażalną rzeszę fanów. I słusznie, ponieważ MSI zdecydowało się wypuścić naprawdę świetny i przede wszystkim dobrze wyceniony sprzęt, który bazując na chipsecie B450 zniszczył wszelką konkurencję. Czy najnowszy produkt będzie w stanie mu dorównać?
MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI to płyta główna ATX, bazująca na najnowszym chipsecie X670E (Extreme), a zatem mamy do czynienia z najwyższą półką, jeśli chodzi o podstawkę AM5. Posiada ona cztery sloty na pamięć DDR5-6600 (OC) o maksymalnej pojemności ogólnej rzędu 128 GB. Na jej laminacie znaleźć można pojedynczy slot PCIe 5.0 x16, dwa sloty PCIe 4.0 x16 (elektrycznie x4/x2) oraz jeden slot PCIe 3.0 x1. Jeśli chodzi zaś o magazyn danych są to odpowiednio 4x SATA 6 Gbps, 1x M.2 PCIe 5.0 oraz 3x M.2 PCIe 4.0.
Sprawdź też: ASRock Z790 Steel Legend WiFi – recenzja płyty głównej
Na bogato jest również przy I/O. Do dyspozycji mamy 1x USB 3.2 Gen 2×2 o przepustowości 20 Gb/s, 4x USB 3.2 Gen 2 (10 Gb/s), 8x USB 3.2 Gen 1 (5 Gb/s) oraz 4x USB 2.0. Oprócz tego znalazło się miejsce dla karty sieciowej Realtek 2.5G, Wi-Fi 6 (ax) oraz układu dźwiękowego Realtek ALC1200.
Na papierze prezentuje się zatem całkiem dobrze, ale niestety nie poznaliśmy jej oficjalnej ceny. O cenie porozmawiamy sobie jednak w podsumowaniu, bo dopiero wówczas okaże się, ile powinna takowa kosztować.
MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI – specyfikacja
- Socket: AM5
- Chipset: AMD X670E
- Pamięć: 4x DDR5-6600, maks. 128 GB
- Obraz: DisplayPort 1.4, HDMI 2.1
- Gniazda rozszerzeń: 1x PCIe 5.0 x16, 2x PCIe 4.0 x16, 1x PCIe 3.0 x1
- Magazyn danych: 4x SATA 6 Gb/s, 1x M.2 (PCIe 5.0), 3x M.2 (PCIe 4.0)
- Sieć: Realtek RTL8125BG (2,5 Gb/s), Wi-Fi 6 802.11ax
- Dźwięk: Realtek ALC1200
- Porty USB: 1 x USB 3.2 Gen 2×2 (20 Gb/s), 4 x USB 3.2 Gen 2 (10 Gb/s), 8 x USB 3.2 Gen 1 (5 Gb/s), 4 x USB 2.0
- Wymiary: ATX, 30,5 x 24,4cm
-75%
Budowa i jakość wykonania
W pudełku wraz z płytą główną znajdziemy nieco makulatury, dwa kable SATA, anteny do karty Wi-Fi 6, dodatkowe zatrzaski dla dysków M.2 oraz naklejki na przewody i obudowę. Wyposażenie jest więc bardzo standardowe i nie należy spodziewać się tu żadnego premium.
MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI to płyta w formacie ATX, a zatem nie będzie problemów z kompatybilnością z najpopularniejszymi obudowami. Są sensownie rozmieszczone, 4-pinowe złącza wentylatorów (8 sztuk), umożliwiające pracę w trybach PWM i napięciowym, a więc można stworzyć nawet system półpasywny i w tej kwestii MSI jest wzorem do naśladowania.
Wszystkie radiatory przymocowane zostały przy pomocy śrub, a nie zatrzasków, więc w razie czego w przyszłości bez problemu będziemy mogli je zdemontować. Sekcja zasilania w całości oparta została o komponenty Monolithic Power Systems. Bazuje na kontrolerze PWM MPS2241 i konfiguracji 7+2 odpowiednio dla rdzeni i SOC. Na każdą fazę przypadają dwa MOSFET-y MPS2223, będące rozwiązaniem zintegrowanym. Pojedynczy MPS2223 potrafi w trybie ciągłym dostarczyć prąd o natężeniu dochodzącym do 80 A.
Na płycie znalazło się miejsce dla czterech slotów pamięci RAM typu DDR5 o maksymalnej pojemności ogólnej rzędu 128 GB (32 GB dla każdego slotu) o maksymalnym taktowaniu w trybie OC wynoszącym 6600 MHz. Niżej widać pierwsze gniazdo M.2, które zakryte zostało stylowym radiatorem (PCIe 5.0).
Jeśli chodzi o karty rozszerzeń, widać tu trzy sloty PCIe x16 i jeden slot PCIe x1. Pierwszy i drugi x16 obsługiwane są przez procesor centralny oraz zgodne z odpowiednio PCIe 5.0 oraz PCIe 4.0, a pozostałe zostały bezpośrednio podłączone do chipsetu i są w wersji PCIe 4.0 oraz PCIe 3.0.
Za dźwięk odpowiada układ Realtek ALC1200, który niestety nie został sparowany z żadnym wzmacniaczem słuchawkowym. Jakość dźwięku jest jednak naprawdę przyzwoita, co potwierdzają solidne rezultaty w teście RMAA.
Sprawdź też: Jaki prezent dla gracza PC? Poradnik prezentowy z MSI
Na tylnym panelu I/O znalazło się miejsce dla jednego portu DisplayPort, jednego HDMI, czterech USB 3.2 Gen 1, trzech USB 3.2 Gen 2 (w tym typu C) oraz jednego USB 3.2 Gen 2×2 typu C. Jest też RJ-45 dla LAN 2.5G, dwa złącza RP-TNC dla antent Wi-Fi oraz wejście/wyjście zintegrowanego układu dźwiękowego z dodatkowym cyfrowym S/PDIF.
Sama płyta może się zdecydowanie podobać. Jest tu przede wszystkim schludnie, a wszystko utrzymano w ciemno-szarej oraz jasno-szarej kolorystyce. Płyta będzie pasować niemal do wszystkich systemów, niezależnie od tego, czy stawiamy na światełka i krzykliwe wzory, czy minimalistyczny design.
Oprogramowanie UEFI
Jeśli chodzi o oprogramowanie sterujące, nie można się do niczego przyczepić. W dobie wszędobylskiego, graficznego UEFI, producenci mają pole do popisu, jeśli chodzi o stylistykę – nie to co w BIOS-ach z 2005 roku… – i ta może się podobać. Znajdziemy tu wszystkie potrzebne funkcje, ustawienia i możliwość dostosowania podświetlenia oraz krzywej zainstalowanych na płycie wentylatorów.
Metodologia testowa
Testy płyty głównej MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI przeprowadzono z użyciem domyślnych zegarów większości podzespołów. Jedyne modyfikacje to ustawienie RAM na DDR5-4800 CL 32.
Testy przeprowadzono na platformie składającej się z procesora AMD Ryzen 9 7900X, pamięci RAM Patriot Viper Venom 2x 16 GB DDR5-6200 CL 40 oraz Corsair Dominator Platinum RGB 2x 32 GB DDR5-5200 CL 38, karty graficznej GeForce RTX 3080 Ti w wersji KFA2 SG, dysku SSD Patriot Viper VPR100 512 GB, zasilacza SilentiumPC Supremo M1 Platinum 700W i chłodzenia wodnego MSI MEG CoreLiquid S360. Całość umieszczono w obudowie Antec Twelve Hundred V3.
Temperatura pracy
Do zmierzenia temperatury pracy poszczególnych elementów na laminacie posłużył pirometr Voltcraft ID 800-20D o zakresie pomiarowym od -50 do 800 stopni Celsjusza. Testy przeprowadzone zostały z wykorzystaniem procesora AMD Ryzen 9 7900X przetaktowanym do wartości 5,5/2,2 GHz, czemu towarzyszy napięcie równe 1,325 V. Temperaturę mierzyliśmy za pośrednictwem oprogramowania Blender i 30-minutowego renderu Barbershop.
Czas bootowania
Czas bootowania to istotny element pomiarowy. Polega na zmierzeniu czasu, który upływa od włączenia komputera do momentu rozpoczęcia wczytywania systemu operacyjnego. Nie należy go mylić z sumarycznym czasem uruchamiania maszyny, który jest odpowiednio dłuższy.
Podsumowanie
MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI bez problemu poradziła sobie z podkręcaniem rdzeni procesora do wartości 5,5 GHz i Infinity Fabric do 2,2 GHz, a pamięć RAM w naszym teście pracowała w trybie DDR5-6400. Sekcja zasilania jest mocna i bardzo dobrze chłodzona, co przekłada się na niskie temperatury VRM, która pod maksymalnym obciążeniem wynosiła zaledwie 55 st. Celsjusza, co tylko udowadnia, że faktycznie mamy do czynienia z prawdziwym Tomahawkiem, znanym z wcześniejszej podstawki AM4. Pobór prądu nie jest w tym wypadku wygórowany, zarówno pod obciążeniem, jak i w spoczynku.
Ponarzekać można jednak na rekordowy czas uruchamiania PC, który bez ruszania opcji Memory Context Restore wynosi aż 37 sekund. Na szczęście włączenie tej opcji pozwala uniknąć ponownego trenowania pamięci RAM przy każdym uruchamianiu maszyny i ostatecznie doświadczyć można czasu bootowania na poziomie 11 sekund, co swoją drogą jest bardzo dobrym wynikiem.
Jeśli chodzi o samą specyfikację ogólną, jest bardzo dobrze, pomimo tego, że jest to „niska” półka, jeśli chodzi o portfolio MSI. Pamiętajmy, że jest MAG, MPG oraz MEG, a MAG skierowane jest na rynek budżetowy – nawet pomimo najbardziej zaawansowanego chipsetu, który się znalazł w Tomahawku. Ostatecznie wytknąć omawianej płycie można jedynie drobnostki, takie jak kłopotliwe uplasowanie jednego złącza wentylatora i nieco zbyt mała liczba złączy USB na panelu I/O. Na plus zaś opcja awaryjnego wgrywania BIOS i kątowe wyprowadzenie USB 3.2 Gen 1.
A zatem polecamy? Cóż… tutaj sytuacja się nieco komplikuje, ponieważ nie znamy ceny za tę konkretną płytę główną, ale wcześniej mieliśmy już do czynienia z bardzo podobnym produktem, jakim jest ASRock X670E Steel Legend i jeśli chodzi o aspekt opłacalności, mamy nadzieję, że MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI będzie dostępna w podobnej kwocie, wynoszącej ok. 1599-1699 zł.
Sprawdź też: Cooler Master CK352 – recenzja klawiatury mechanicznej
