Kometa C/2019 Y4 (ATLAS) miała być widoczna gołym okiem w maju 2020 roku, jednak z powodu rozpadu nie było nam dane obserwować ten niesamowity widok. Co jednak wiemy o samej komecie? Jak prezentuje się na zdjęciach NASA?
Kometa C/2019 Y4 (ATLAS) – odkrycie, orbita, podstawowe informacje
Kometa to zamarznięta kula skalno-lodowa poruszająca się w układzie planetarnym. Jej ruch jest modyfikowany przez grawitację mijanych ciał niebieskich. Ciepło pobliskich gwiazd powoduje, że wokół komety powstaje koma, czyli gazowa poświata w formie warkocza, często widoczna nawet gołym okiem.
Stąd też pochodzi nazwa tego ciała niebieskiego – łacińskie “cometes” oznacza “długowłosa”. Kometa długookresowa charakteryzuje się tym, że obiega Słońce w czasie dłuższym niż 200 lat – nie każdemu pokoleniu będzie więc dane zobaczyć konkretną kometę za życia.
Kometa C/2019 Y4 (ATLAS) jest kometą długookresową odkrytą w grudniu 2019 roku. Po raz pierwszy zaobserwowano ją z Ziemi za pomocą systemu obserwacyjnego ulokowanego w pobliżu szczytu Mauna Loa na Hawajach. W tym czasie nie była ona jeszcze widoczna gołym okiem – podejrzewano jednak, że jej jasność może się zwiększyć do wartości porównywalnej z jasnością planety Wenus.
Obserwacje wskazywały, że kometa C/2019 Y4 poruszała się po wydłużonej orbicie eliptycznej z okresem obiegu wokół Słońca szacowanym na ponad 6000 lat. Dalsze badania jej trajektorii zdawały się potwierdzić, że kometa ATLAS mogła być nawet częścią ciała niebieskiego, z którego po rozpadzie powstała Wielka Kometa z 1844 roku.
Rozpad komety Atlas
Zakładano, że Kometa C/2019 Y4 już w maju 2020 roku będzie miała widomą jasność gwiazdową 5m i będzie nadal jaśnieć. Widoma (obserwowana) jasność gwiazdowa to względna wartość jasności ciała niebieskiego, które może być widoczne z Ziemi. Oczywiście jasność gwiazdowa zależy od mocy promieniowania ciała niebieskiego w kosmosie oraz odległości od obserwatora.
Im wyższa jasność gwiazdowa, tym obiekt jest mniej widoczny z ziemi. Im niższa jasność gwiazdowa, tym obiekt jest jaśniejszy. Jasność gwiazdowa, przy której ciała niebieskie są widoczne gołym okiem to 10m – 6m. Słońce ma jasność ok. -26m, Księżyc w pełni -12m, a Wenus -4.7m.
Najlepsza oferta telewizorów w sieci
Kosmiczny Teleskop Hubble’a pozwala na uchwycenie obiektów o jasności nawet 28m. Kometa Atlas dawała więc nadzieję na niepowtarzalny spektakl światła widoczny na bezchmurnym niebie na półkuli północnej w maju 2020 roku.
Niestety już w kwietniu 2020 roku kometa zaczęła zmniejszać swą jasność, aby 11 kwietnia rozpaść się na trzy części. 14 kwietnia stwierdzono jej rozpad na cztery części, a 17 kwietnia okazało się, że jej fragmentacja jest kontynuowana.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a wspierał obserwację rozpadającej się komety – zarejestrowane zdjęcia z 23 kwietnia 2020 roku potwierdziły rozpad komety C/2019 Y4 na przynajmniej 30 elementów, każdy z kosmicznym warkoczem. Ostatecznie kometa (a raczej jej większe fragmenty) osiągnęła maksymalną jasność 4m pod koniec maja 2020 roku.
Sprawdź: Perseidy – kiedy oglądać w 2021 roku? Gdzie oglądać spadające gwiazdy na nocnym niebie?
Następna widoczna gołym okiem kometa być może już wkrótce
Wiarygodne źródła naukowe podają, że widoczna gołym okiem kometa pojawia się na niebie przynajmniej raz na dziesięć lat i historycznie rzeczywiście taką zasadę udaje się zauważyć. Pierwsza dekada XXI wieku już minęła – czy można się więc spodziewać nowej komety na niebie? Jak najbardziej tak.
Tuż po rozpadzie komety Atlas duże nadzieje rozbudziła kolejna, C/2020 F8 (SWAN), którą odkryto 10 kwietnia 2020 roku. Łabędź (ang. Swan) był kometą jednopojawieniową, czyli miała tylko raz pojawić się w pobliżu Słońca, a jej trajektoria miała kształt paraboli lub hiperboli. Tym razem na pierwszą obserwację mieli szansę mieszkańcy półkuli południowej. Pod koniec kwietnia 2020 roku osiągnęła jasność około 5m, co już powinno pozwolić na obserwację jej długiego, zielonkawego warkocza jonowego na ciemnym niebie bez Księżyca.
7 maja kometa przekroczyła równik niebieski i zaczęła być widoczna na półkuli północnej. Pod koniec maja osiągnęła jasność aż 2m i była wyraźnie widoczna w okolicach gwiazdy Kapella. Niestety jej jasność szybko zmalała i straciliśmy z nią na zawsze kontakt.
Również w 2021 roku mamy szansę na nowe obserwacje. Kometa C/2021 A1 nazwana od nazwiska jej pierwszego obserwatora, astronoma Grega Leonarda ma na razie jasność 17m (na dzień 15. czerwca 2021 roku). Już teraz kometa ciągnie za sobą efektowny warkocz.
Kometa Leonard będzie najbliżej Słońca 3. stycznia 2022 roku. Z kolei jej największe zbliżenie do Ziemi kalkulowane jest na dzień 12. grudnia 2021 roku. Szacuje się, że kometa C/2021 A1 osiągnie jasność 4m, co już powinno wystarczyć, aby zobaczyć ja gołym okiem. Wierzymy zatem, że nie spotkają ją losy komety Atlas.
Źródło obrazu głównego: express.co.uk
