Ciekawostki o kosmosie to coś, co potrafi przyprawić o zawrót głowy. Przygotowaliśmy dla Was zestawienie faktów, które dotyczą Wszechświata, co do których wielu z nas może nie mieć świadomości.
Ciekawostki o kosmosie, które wprawią Cię w osłupienie
Przygotowaliśmy dla Was kilkanaście ciekawostek związanych z kosmosem – począwszy od naszego lokalnego miejsca, jak i odległych rubieży przestrzeni kosmicznej. Gotowi na jazdę bez trzymanki? Część z nich zaskakuje, część natomiast potrafi nastraszyć.
-75%
Planeta z iście zabójczą pogodą
Deszcz i śnieg dają Ci się we znaki? Uwierzcie nam na słowo, to nic w porównaniu do pogody, jaka panuje na egzoplanecie HD 189733b. Na całej powierzchni tego ciała niebieskiego wieją wiatry, których prędkość może osiągać nawet 8600 km/h. Co więcej, nie są to klasyczne ziemskie wiatry – składają się z cząsteczek krzemianu. To jednak nie koniec horroru – na planecie padają poziome deszcze z roztopionego szkła.
8 minut vs 170 tysięcy lat
Foton, pozbawiona masy cząstka elementarna, w próżni zawsze porusza się z prędkością światła. Niemniej jednak taki sam foton, który wyemitowany został w jądrze Słońca, potrzebuje aż 170 tysięcy lat, aby dotrzeć do powierzchni gwiazdy. Powodem jest gęstość Słońca i natychmiastowe pochłanianie fotonów przez protony (które odbijają je w innym kierunku). Po dotarciu do powierzchni foton potrzebuje już tylko 8 minut, aby dotrzeć do naszej planety.
Teleskopy do obserwacji nocnego nieba
Pierścienie nie są jedynie domeną planet
Każdy gazowy olbrzym w Układzie Słonecznym posiada system pierścieni, choć nie w każdym przypadku jest on tak spektakularny jak u Saturna. Co jednak ciekawe, pierścienie nie są zarezerwowane jedynie dla planet, czego dowodem jest planetoida Chariklo. Jest ona piątym obiektem Układu Słonecznego z systemem pierścieni i pierwszym mniejszym ciałem niebieskim z pierścieniami. Na dodatek, posiada ona dwa odrębne pierścienie.
Sonda Voyager 1 ma szanse „przeżyć” samą Ziemię
Los naszej planety jest już przesądzony – za kilka miliardów lat zostanie pochłonięta przez Słońce, które rozrośnie się przed swoją śmiercią do czerwonego olbrzyma. Jeżeli ludzkość do tego czasu nie opuści planety i nie skolonizuje innych rejonów kosmosu, nasza cywilizacja upadnie. Pozostałością po niej będą sondy takie jak Voyager 1, który obecnie znajduje się około 160 jednostek astronomicznych od Ziemi, przemierzając przestrzeń międzygwiezdną.
Sprawdź też: Układ Słoneczny – liczba planet, struktura, powstanie, rozmiary
Samotna supermasywna czarna dziura, która przemierza przestrzeń kosmiczną
Obiekty tego rodzaju znajdujemy najczęściej w centrach galaktyk, co oznacza, że pozostałe ciała niebieskie danej galaktyki okrążają je. Niekiedy jednak taka supermasywna czarna dziura (SMBH) może zostać wystrzelona w przestrzeń kosmiczną, czego dowodem jest SMBH z galaktyki 3C 186. Według szacunków ma ona masę miliona Słońc i przemierza przestrzeń z szybkością 7,5 milionów km/h. Z taką prędkością obiekt ten pokonałby dystans Ziemia-Księżyc w ciągu 3 minut.
Najbliższa Słońcu planeta wcale nie jest najgorętszą
Temperatura planet w Układzie Słonecznym ma tendencję spadkową wraz z oddaleniem od Słońca. Wyjątkiem jest Wenus, druga planeta od gwiazdy, która jest najgorętszą planetą całego układu. To prawdziwe piekło ze stale utrzymywaną temperaturą na poziomie 430°C. Powodem jest nie tylko sama bliskość gwiazdy, ale także gęsta atmosfera, która wywołuje najmocniejszy efekt cieplarniany spośród wszystkich planet systemu.
Sprawdź też: Mars – najważniejsze informacje: doba na Marsie, charakterystyka, pory roku
Wenus jako siostrzana planeta Ziemi
Choć celem eksploracji pozaziemskiej najpewniej będzie Mars, to właśnie Wenus stanowi siostrzaną planetę Ziemi. Nie tylko pod względem rozmiarów, ale także… podobnych warunków, jakie panują/panowały na jej powierzchni. W swojej przeszłości, według modeli klimatycznych, Wenus miała zbliżone warunki do Ziemi pod względem temperatur, obecności oceanów, występujących deszczów i śniegu a może nawet życia.
Sytuacja zmieniła się około miliard lat temu na skutek zmian klimatycznych. Potęgujący się efekt cieplarniany został napędzony aktywnym wulkanizmem, co doprowadziło do wyparowania wody. Obecnie planeta jest w diametralnie innym stanie, niż była kiedyś.
Co wydarzyło się na Księżycu, zostaje na Księżycu – na wieczność
A przynajmnmiej jeśli mowa o śladach, jakie pozostawiły podeszwy astronautów oraz opony Lunar Roving Vehicle (co ciekawe, jego głównym konstruktorem był Polak, Mieczysław Bekker). Z uwagi, że na naszym satelicie nie wieje wiatr (brak atmosfery), nie występuje ciekła woda ani nie ma żadnego życia, nie ma mowy o erozji, ślady odwiedzin pozostaną tam na zawsze. A przynajmniej tak długo, jak przetrwa sam satelita.
Sprawdź też: Ile lat ma Słońce? Czy jest starą gwiazdą? Skąd znamy wiek Słońca?
Australia jest szersza niż Księżyc
Kraj kangurów i wszelkiej innej niebezpiecznej zwierzyny jest około 500 km szerszy niż nasz naturalny satelita. Rzecz jasna, nasz satelita jest kulą, zatem ma więcej przestrzeni, ale to wciąż zaskakująca ciekawostka!
Najzimniejsze miejsce w Układzie Słonecznym
Gdzie temperatura na naszym „lokalnym podwórku” jest najniższa? Na najdalszych rubieżach? Ostatniej planecie? Tu będzie sporo zaskoczenia, gdyż rekord spadku temperatury zanotowano w jednym z kraterów Księżyca. Mowa tu o kraterze Hermite, gdzie temperatura wynosi 26 kelwinów (-247°C). Stoi to w odróżnieniu od Plutona, planety karłowatej znajdującej się w odległości niemal 40 au od gwiazdy, gdzie temperatura powierzchni spada do 43 kelwinów (-229°C). Skafander w kosmosie to absolutna konieczność!
Sprawdź też: Koniec świata – naukowe podejście do końca świata. Co będzie przyczyną apokalipsy?
Planeta z diamentu
Ciekawostki o kosmosie z gatunku tych cennych. Janssen to planeta określana mianem superziemi, która orbituje wokół gwiazdy 55 Cancri. Badacze sugerują, że w głównej mierze zbudowana jest z węgla, gdzie ⅓ jego zawartości występuje w postaci czystego diamentu.
Jowisz to planeta, która miała być gwiazdą
Największa planeta Układu Słonecznego zbudowana jest w ¾ z wodoru, natomiast reszta to hel. Są to dokładnie te same pierwiastki, które każda gwiazda (w tym także Słońce) wykorzystuje do napędzenia reakcji termojądrowej. Dlaczego więc Jowisz nie jest gwiazdą? Powody są proste – nie jest odpowiednio masywny. Musiałby być o około 80 raz cięższy, aby rozpocząć reakcję generowania energii.
Ile wynosi łączna liczba osób, jaka odwiedziła kosmos?
Do listopada 2023 w przestrzeń kosmiczną poleciało łącznie 676 ludzi. Dotyczy to klasycznej definicji podróży powyżej wysokości 80 kilometrów (NASA). Jeżeli jednak za granicę uznamy linię Kármána (100 km) liczba ta zmniejszy się doi 643 ludzi.
Słońce i Księżyc mają takie same rozmiary na niebie
Bezpośrednia obserwacja Słońca bywa utrudniona z uwagi na silny blask gwiazdy – jeżeli jednak dokonamy tego z pomocą odpowiedniej przesłony, dostrzec można pewien ciekawy związek. Otóż rozmiar Słońca i Księżyca na niebie są mniej więcej takie same. To wszystko za sprawą przypadku – Słońce jest około 400 razy większe od satelity, ale znajduje się 400 razy dalej niż on. W ten sposób oba ciała niebieskie mają zbliżone rozmiary na niebie.
Rozbłyski gamma – siła zdolna do wymazania życia na planecie, jak i samej planety
Straszne ciekawostki o kosmosie potrafią zjeżyć włos na głowie – jedną z nich z pewnością będą rozbłyski gamma, znane jako GRB. Są to wysokoenergetyczne rozbłyski promieni gamma, które mają miejsce w czasie śmierci masywnej gwiazdy, w trakcie zawalenia jej jądra. Są one znacznie jaśniejsze niż eksplozje supernowych, a co więcej, przemierzają kosmos w formie wiązki. Co stanie się, jeżeli na drodze takiej wiązki pojawi się Ziemia? Wszystko zależy od dystansu.
Sprawdź też: ENIAC – pierwszy komputer na świecie? Geneza i ciekawostki
Wszystkie zarejestrowane GRB do tej pory, miały miejsce poza naszą galaktyką. Jeżeli taka eksplozja miałaby miejsce w Drodze Mlecznej, a jej emisja byłaby skierowana w Ziemię, to nawet dystans od 5000 do 8000 lat świetlnych nie byłby bezpieczny. Wiązka promieni uderzając w planetę, mogłaby zagrozić całemu ekosystemowi. Poniżej tej odległości, GRB byłoby w stanie wysterylizować Ziemię z całego życia – i to natychmiast. W przypadku wszelkich przeszkód napotkanych na dystansie poniżej 200 lat świetlnych ulegają one całkowitemu wyparowaniu.
Olympus Mons – góra, która zawstydza Mount Everest
Mount Everest, najwyższa góra Ziemi, ma wysokość 8849 metrów nad poziomem morza – rozmiary te jednak bledną w porównaniu do Olumpus Mons. Obecnie jest to najwyższa góra nie tylko w naszym układzie (zlokalizowana na Marsie), ale również kiedykolwiek odkryta. Jej szczyt osiąga wysokość 25 kilometrów, co sprawia, że jest trzy razy wyższą górą niż najwyższy szczyt Ziemi. Olympus Mons to wygasły wulkan, który poraża także zajmowanym obszarem. Na naszej planecie wulkan ten zająłby cały obszar Francji.
A jakie są Twoje ulubione fakty, które dotyczą kosmosu? Śmiało daj im wyraz w komentarzach – te najbardziej interesujące umieścimy na naszej liście.
