Testujemy komputer z procesorem Intel Core i9-13900K i kartą graficzną GeForce RTX 4090. Sprawdźmy, czy i9-13900K + RTX 4090 to najlepszy komputer, jaki można kupić.
Na początek roku do naszej redakcji trafiło całe mnóstwo nowego sprzętu do testowania. Moją uwagę w szczególności przykuło niepozorne niebieskie pudełeczko z logo Intela. Skoro już mamy możliwość sprawdzić Core i9-13900K w akcji, postanowiliśmy zbudować na tą okazję zupełnie nową platformę do testów! Na czym będziemy pracować w 2023 roku?
Pachnący nowością procesor będzie stanowił bijące serce naszego nowego komputera. Żeby zaprezentować pełnię jego możliwości potrzebujemy równie mocarnej karty graficznej, czyli GeForce RTX 4090. Nie ma przesady w stwierdzeniu, że te dwa najmocniejsze obecnie na rynku podzespoły zostały wręcz stworzone dla siebie.
Mając wybrany topowy procesor i profesjonalny układ GPU, mogliśmy zacząć prawdziwą zabawę, czyli dobieranie kolejnych części naszej platformy testowej. W tym miejscu warto wspomnieć, że jeśli nie jesteś nerdem lubującym się w planowaniu i budowaniu komputera, pewnie docenisz narzędzia takie jak Konfigurator PC. Sprawi on, że składanie komputera to będzie prawdziwa pestka.
Specyfikacja komputera i9-13900K + RTX 4090
Po kilku godzinach dyskusji, przeglądania i kombinowania, ustaliliśmy ostateczny kształt naszej platformy testowej. Zostało tylko wrzucić brakujące produkty do koszyka i czekać na kuriera. Ostatecznie na stole montażowym wylądowały podzespoły, które znajdują się na liście poniżej:
Komputer z Intel Core i9-13900K i GeForce RTX 4090 – specyfikacja:
- Procesor: Intel Core i9-13900K,
- Karta graficzna: Palit GeForce RTX 4090 GameRock,
- Pamięć: Kingston Fury Beast RGB, 32 GB DDR5, 6000MHz, CL36,
- Dysk: MSI Spatium M480 1 TB M.2 2280 PCI-E x4 Gen4 NVMe,
- Płyta główna: ASRock Z790 TAICHI,
- Obudowa: MSI MPG Velox 100R ARGB,
- Chłodzenie CPU: be quiet silent loop 2 360 mm,
- Zasilacz: be quiet dark power pro 12 1200 W.
Budowanie komputera z topowych podzespołów, kiedy nie patrzy się specjalnie na budżet, to czysta przyjemność. Nieco gorzej już jest ze składaniem takiego PC – wprawdzie większość elementów jest zaskakująco odporna na tzw. obrażenia mechaniczne, to każdy poważniejszy błąd może być bardzo kosztowny w skutkach. Jak ktoś boi to polecamy gotowe zestawy albo wykupienie usługi składania komputera – obie pozwalają oszczędzić sobie stresu.
Sprawdź też: Gotowy komputer – kupujemy zestaw komputerowy do gier
Intel Core i9-13900K to król wydajności? I nie tylko!
Skoro budowa naszej nowej platformy testowej zainspirowana została procesorem Intel Core i9-13900K, to właśnie na nim chcielibyśmy się w tym materiale skupić. Nowe procesory Intela 13. generacji, znane też jako Raptor Lake, zapowiadały się bardzo ciekawie i po paru miesiącach od premiery wiemy już na pewno, że i9-13900K godnie zastępuje procesor Core i9-12900K. Do naszej redakcji trafił najwydajniejszy przedstawiciel nowej serii. Układ w momencie pisania tego artykułu kosztuje ok. 3 tysiące złotych i jest skierowany przede wszystkim do wymagających graczy oraz twórców treści.
Intel Core i9-13900K teoretycznie nie wprowadza tak wielu rewolucyjnych zmian, jak jego poprzednik, jednak nowa mikroarchitektura rdzeni P, więcej rdzeni E i liczne drobne usprawnienia w innych kwestiach zapewniają ogromny wzrost wydajności, dzięki czemu może on śmiało rywalizować z najwydajniejszymi konkurentami. Koniecznie należy wspomnieć też na początku, że rodzina procesorów Raptor Lake bazuje na podstawce LGA 1700, a zatem wszystkie płyty główne poprzedniej generacji, stworzone z myślą o układach Alder Lake, są kompatybilne z nowymi modelami Intela.
Intel zdecydował się pozostawić wsparcie dla chipsetów serii 600, a także do tego dla standardu pamięci DDR4. Co to oznacza dla nas, maluczkich? Dzięki takiemu rozwiązaniu zbudowanie platformy na Intelu jest teraz wyraźnie tańsze w porównaniu z konkurencją. Oczywiście my decydując się na budowę nowego zestawu, wzięliśmy gniazdo 1700, jednak posiadając już komputer z chipsetem 600 i pamięciami DDR4, relatywnie niskim kosztem możesz przesiąść się na najnowszą generację Intela.
Na marginesie spójrzmy jeszcze lekko w przyszłość: warto mieć świadomość, że dla obecnego gniazda 1700 nie powstaną już nowe procesory. Wiele wskazuje na to, że wraz z układami Meteor Lake zostanie wprowadzone gniazdo 1851, które nie będzie kompatybilne z obecnymi.
Nowy rok, nowa generacja. Co oferuje Raptor Lake?
Dzięki wprowadzeniu hybrydowych procesorów, Intel zaliczył odczuwalny skok wydajnościowy. Intel Core i9-13900K wyposażony został w dwa rodzaje rdzeni: 8 „dużych” rdzeni P i 16 rdzeni E, oferujących łącznie obsługę aż 32 wątków jednocześnie. Taktowanie rdzeni P-core może maksymalnie wzrosnąć do 5,7 GHz (przy czym dodatkowe 100 MHz uzyskamy w trybie Thermal Velocity Boost jeśli temperatura CPU nie przekracza 70 stopni Celsjusza), natomiast rdzenie E-core mogą zwiększać częstotliwość pracy do maksymalnie 4,3 GHz.
Wzrost wydajności względem poprzedniej generacji jest naprawdę duży, o czym jeszcze nie raz w tym tekście wspomnimy. A to wszystko udało się osiągnąć mimo zastosowania tego samego procesu technologicznego 10 nm, określanego jako Intel 7. „Niebiescy” wyspecjalizowali się już chyba w dopieszczaniu i udoskonalaniu litografii, czego efektem jest (znowu?) wzrost taktowania oraz poprawa efektywności energetycznej.
Istotną modyfikacją w porównaniu do Alder Lake jest powiększenie pamięci cache L2 i L3. Rdzenie E-core mają teraz do dyspozycji po 4 MB na klaster (wcześniej 2 MB), a P-core po 2 MB (poprzednio 1,25 MB). Core i9-13900K wyposażono w większą ilość pamięci L3: 36 MB względem 30 MB z Core i9-12900K. Natomiast kontroler DDR5 otrzymał certyfikację na 5600 MHz (starsze modele teoretycznie 4800 MHz, jednak w praktyce Alder Lake radzą sobie z większymi taktowaniami).
DDR4 czy DDR5? Jaki RAM do Raptor Lake
Kompletując nasz zestaw do testów stosunkowo mało czasu poświęciliśmy na poszukiwania odpowiedniej pamięci RAM. Uznaliśmy, że ma być po prostu dużo, szybko no i oczywiście z RGB (nie dlatego, że sami jakoś uwielbiamy światełka, ale pamięć z LEDami genialnie wychodzi na zdjęciach). Nad kwestią wyboru pamięci do nowych procesorów Intela warto jednak pochylić się trochę głębiej.
Dlaczego? Ano dlatego, że (jak już wspomnieliśmy) taki Intel Core i9-13900K kompatybilny jest zarówno w pamięciami DDR4, jak i nowszymi DDR5. Możemy go zatem umieścić na starszej płycie głównej z chipsetem 600, jak i zainwestować w nieco świeższe rozwiązania. Pozostaje właśnie kwestia tego, czy warto.
Niecały rok temu polecaliśmy DDR4 do procesorów Intel 12. generacji, pisząc wprost:
Zacznijmy może z grubej rury – pamięć DDR5 jest nieopłacalna (a przynajmniej nie dziś). Z tego też powodu w większości przypadków posiadaczom procesorów Intel Core 12. generacji polecamy rozglądać się za najpopularniejszymi modułami DDR4, a nową technologię zostawić największym entuzjastom sprzętu komputerowego.
Sporo się w tym temacie zmieniło, szczególnie jeśli chodzi o ceny. Moduły DDR5 potrafią teraz kosztować połowę tego, co w dniu ich rynkowego debiutu, zatem ich opłacalność wzrosła diametralnie. Jeśli komputer jest Twoim narzędziem pracy, w praktycznym zastosowaniu przy renderowaniu, kompresji, transferze zdjęć itp. przewaga DDR5 nad poprzednikami jest znacząca.
Dodajmy jeszcze, że procesory Intel Core z rodziny Raptor Lake potrafią współpracować zarówno z pamięcią DDR5, jak i DDR4, ale warto tutaj wspomnieć, że na konkretnej płycie głównej nie zamontujemy dwóch różnych pamięci jednocześnie.
Sprawdź też: Pamięć DDR5 – najważniejsze informacje
Najlepsza karta graficzna, czyli GeForce RTX 4090
Co tu dużo mówić: do prezentacji nowej platformy testowej i najmocniejszego procesora po prostu musieliśmy dopasować GeForce RTX 4090. Nic lepszego w tej chwili na rynku nie znajdziemy i coś nam się wydaje, że ten stan rzeczy nie zmieni się zbyt szybko. GeForce RTX 4090 to pierwsza karta graficzna z rodziny NVIDIA Ada Lovelace, dlatego ma tym samym stanowić wizytówkę nowej architektury i demonstrację jej mocy.
Na temat najmocniejszego przedstawiciela rodziny Ada Lovelace wylaliśmy już na Scrollu całe potoki słów, mamy też w zanadrzu recenzje kilku modeli. Czy trzeba coś dodawać? Według marketingowych zapowiedzi karty GeForce RTX 4000 miały zapewnić zupełnie nowy poziom wydajności w grach oraz renderowaniu – wszystkie testy wskazują na to, że nie była to jedynie czcza gadanina, szczególnie w przypadku RTX 4090.
Najmocniejszy GeForce wyprodukowany został w procesie technologicznym TSMC 4N, a na tle konkurencji (oraz poprzedników) wyróżnia się choćby trzeciej generacji rdzeniami RT oraz czwartej generacji rdzeniami Tensor. Nie można zapominać o technologii DLSS 3, która jest skutecznym rozwinięciem dotychczasowych rozwiązań związanych z renderowaniem grafiki.
Sprawdź też: INNO3D GeForce RTX 4090 iChill X3 – recenzja karty graficznej z 24GB GDDR6X
Płyta główna, obudowa i zasilacz
Czy podczas składania naszego potwora spotkały nas jakieś przykre niespodzianki? Na szczęście obyło się bez wypadków. Płyta główna ASRock Z790 TAICHI z socketem 1700 na nowe procesory Intela wykonana została w standardzie Extended ATX, dzięki czemu oferuje sporo miejsca na różne potencjalne eksperymenty. Wygląda przy tym po prostu obłędnie i szkoda trochę, że wyglądające ze specjalnego okienka dekorujące ją koła zębate faktycznie się nie kręcą jak w zegarku.
Aby pomieścić płytę główną e-ATX oraz GeForce RTX 4090 potrzebowaliśmy sporej obudowy. MSI MPG Velox 100R ARGB ma jednak do zaoferowania znacznie więcej niż po prostu pojemność (a ta jest naprawdę duża, bowiem zmieścimy tu nie tylko kartę graficzną o długości do 38 centymetrów, ale także dwa radiatory 360 mm, które da się zamontować na górze i za przednim panelem). Pomijamy przy tym bardzo dobrą jakość wykonania, bo to chyba oczywistość.
Z wartych wymienienia dodatków, wspomnijmy, że w komplecie z obudowami z serii MPG VELOX 100 dostępny jest wertykalny wspornik montażowy dla karty graficznej, który pozwala na jej pionową instalację w obudowie. Na potrzeby robienia efektownych fotek mamy też do dyspozycji przycisk Insta-Light Loop, umożliwiający szybkie sterowanie efektami animacji światła i kolorami podświetlenia obudowy.
Prawdziwym asem w rękawie naszej nowej obudowy są jednak uchylne na zawiasach drzwiczki z hartowanego szkła. Dają nam one bajecznie łatwy i natychmiastowy dostęp do wnętrza komputera, dzięki czemu pozwalają grzebać w środku bez konieczności przekręcenia chociażby jednej szybkośrubki.
Jedyny zgrzyt pojawił się w momencie montażu i podłączania zasilacza. Co tu dużo mówić, be quiet! Dark Power Pro 12 1200W mały raczej nie jest, dlatego należało z wnętrza obudowy usunąć specjalną podstawkę na tradycyjne dyski HDD. Dzięki temu zyskaliśmy trochę miejsca na w miarę swobodne podłączanie i odłączanie okablowania zasilającego poszczególne podzespoły.
Sam zasilacz to najwyższa półka z certyfikatem 80 PLUS Titanium, co przekłada się na sprawność energetyczną do 94,7%. Mimo iż Intel Core i9-13900K w połączeniu z GeForce RTX 4090 są przerażająco prądożerne, mieliśmy całkiem spory zapas mocy (nawet w najtrudniejszych momentach nasza platforma nie zużywała więcej jak 900W). Dark Power Pro 12 1200W jest stworzony z myślą o overclockingu, Overclocking key zapewnia pełną kontrolę nad podkręcaniem, poprzez ręczne przełączanie pomiędzy domyślnym trybem sześciu linii 12V i alternatywną pracą z jedną masywną linią.
Sprawdź też: Budowa komputera: jak złożyć komputer
Chłodzenie Intel Core i9-13900K
Chłodzenie zastosowane przez nas w platformie testowej i ogólnie temperatury osiągane przez procesor Intel Core i9-13900K wymagają osobnego potraktowania. Jeden z naszych kolegów powiedział, że „nie jest procesor łatwy do schłodzenia” i chyba należałoby się z nim zgodzić. Równocześnie temperatury rzędu 100 stopni Celsjusza w testach obciążeniowych nie są czymś szczególnie nowym jeśli chodzi o sprzęt komputerowy, więc może taka jest nowa normalność…
Jakbyśmy tego faktu nie interpretowali, do procesorów Raptor Lake warto zainwestować w bardzo dobry system chłodzenia. Porządne AiO z radiatorem 360mm wydaje się tutaj być rozsądną propozycją, przy czym nie chodzi o ochronę procesora przed samospaleniem, a raczej pozwolenie i9-13900K na działanie bez ograniczeń. Do prawidłowej pracy wystarczyłoby zwyczajne chłodzenie powietrzem, ale przecież nie po to kupujemy TAKI procesor, żeby zadowolić się byle czym, prawda?
A że Intel Core i9-13900K sporo potrafi, dowodzą chociażby bite na nim rekordy w podkręcaniu. Overclockerom udało się przebić kolejną magiczną barierę, jaką bez wątpienia jest przetaktowanie na 9 GHz. Do schłodzenia takiej konstrukcji nie wystarcza ciekły azot, najlepiej kręcąca się jednostka ze wszystkich dostępnych na świecie potrzebowała w tym przypadku ciekłego helu (-250° C).
Test i9-13900K + RTX 4090
No dobrze, jak zatem ten nasz nowy komputer sprawdza się w praktyce? Zarówno nasze testy, jak i wyniki kolegów z innych redakcji jasno pokazują, że przesiadka z poprzedniej generacji na najmocniejszy model Raptor Lake jest bardzo odczuwalna. W codziennych zastosowaniach procesor Intela sprawdza się rewelacyjnie. W przypadku gier, testu responsywności stron internetowych, czy kompresji plików i9-13900K zapewnia ogromny wzrost wydajności względem Core i9-12900K. Propozycja Intela pokonuje też w większości zastosowań rozwiązania konkurencji, które z reguły są przy tym droższe.
Zastosowane przez nas połączenie Intel Core i9-13900K i GeForce RTX 4090 to rozwiązania przede wszystkim dla profesjonalistów i najbardziej wymagających graczy, chcących w końcu pograć w Cyberpunka 2077 w 4K. W zależności od zastosowania, wykorzystany przez nas przedstawiciel Raptor Lake jest od 20% do nawet 50% szybszy od i9-12900K! W grach wygląda to zresztą bardzo podobnie, bowiem w takim na przykład Shadow of the Tomb Raider możemy liczyć na prawie 25% skok wydajności!
Dlatego wszystko wskazuje na to, że 2023 będzie dla nas bardzo udanym rokiem, szczególnie jeśli chodzi o testowanie najnowszych gier!
Sprawdź też: Nie ma czegoś takiego jak dobry moment na zakup komputera
