Bia\u0142y karze\u0142, czyli czym zostaje gwiazda po \u015bmierci?<\/a><\/em><\/strong><\/p>\n\n\n\nObecn\u0105 nazw\u0119 gwiazda UY Scuti zawdzi\u0119cza zasadom nazewnictwa obiekt\u00f3w zmiennych (kt\u00f3rych jasno\u015b\u0107 ulega znacznym fluktuacjom). Litery UY oznaczaj\u0105 wed\u0142ug tego kodu 34. odkryte tego typu cia\u0142o niebieskie w konstelacji \u2013 w tym przypadku Tarczy Sobieskiego. Jej \u0142aci\u0144ska nazwa to Scutum<\/em>, a dope\u0142niacz Scuti<\/em>. Co ciekawe, mimo ogromnych rozmiar\u00f3w gwiazda nie jest klasyfikowana jako hiperolbrzym. Jest ona jedynie nadolbrzymem. Oznacza to wzgl\u0119dn\u0105 stabilno\u015b\u0107 i ma zwi\u0105zek z bardzo nisk\u0105 g\u0119sto\u015bci\u0105 oraz niewielk\u0105 zawarto\u015bci\u0105 ci\u0119\u017ckich pierwiastk\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n<\/span>Jak du\u017c\u0105 gwiazd\u0105 jest UY Scuti?<\/span><\/h2>\n\n\n\nRozmiary najwi\u0119kszych gwiazd mog\u0105 by\u0107 trudne do wyobra\u017cenia i dok\u0142adnie tak samo jest w przypadku UY Scuti. \u015arednica nadolbrzyma wed\u0142ug bada\u0144 przeprowadzonych w 2012 roku przy pomocy VLT jest a\u017c 1708 \u00b1 192 razy wi\u0119ksza ni\u017c S\u0142o\u0144ca<\/strong> (jej promie\u0144 wynosi 1708 \u00b1 192 R\u2609<\/sub> \u2013 promieni S\u0142o\u0144ca). Oznacza to, \u017ce gdyby nasz\u0105 najbli\u017csz\u0105 gwiazd\u0119 zast\u0105pi\u0107 tym nadolbrzymem, si\u0119gn\u0105\u0142by on niemal orbity Saturna.<\/p>\n\n\n\nPor\u00f3wnanie czerwonego nadolbrzyma do Ziemi | \u0179r\u00f3d\u0142o: myfootballmanager.pl<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\nWprost przek\u0142ada si\u0119 to na inne, r\u00f3wnie imponuj\u0105ce liczby dotycz\u0105ce UY Scuti. Obw\u00f3d gwiazdy to niemal 7,5 miliarda kilometr\u00f3w. Dla por\u00f3wnania d\u0142ugo\u015b\u0107 ziemskiej orbity wynosi nieca\u0142y miliard kilometr\u00f3w, a dla Saturna ta warto\u015b\u0107 to oko\u0142o 9 miliard\u00f3w km. Tak wielkie wymiary mog\u0142yby instynktownie wskazywa\u0107 na ogromny ci\u0119\u017car UY Scuti. Masa gwiazdy szacowana jest jednak na zaledwie pomi\u0119dzy 7 a 10 mas S\u0142o\u0144ca, co przek\u0142ada si\u0119 na jej niezwykle nisk\u0105 g\u0119sto\u015b\u0107 wynosz\u0105c\u0105 zaledwie 0,000007 kg\/m\u00b3 (W przypadku S\u0142o\u0144ca jest to 1410 kg\/m\u00b3).<\/p>\n\n\n\n
<\/span>Jaki los czeka UY Scuti?<\/span><\/h2>\n\n\n\nObecnie stosowane modele ewolucji nie rysuj\u0105 zbyt d\u0142ugiej przysz\u0142o\u015bci przed UY Scuti<\/strong>. Gwiazda rozpocz\u0119\u0142a ju\u017c w swoim j\u0105drze fuzj\u0119 helu, podczas gdy w jej zewn\u0119trznych warstwach wci\u0105\u017c nast\u0119puje \u0142\u0105czenie j\u0105der wodoru. Dalsza droga jest typowa dla rozwoju podobnych obiekt\u00f3w. W pobli\u017cu wn\u0119trza gwiazdy stopniowo nast\u0119puje fuzja coraz ci\u0119\u017cszych pierwiastk\u00f3w \u2013 kolejno litu, w\u0119gla, tlenu, neonu i krzemu. Wszystkie one s\u0105 reakcjami egzoenergetycznymi (czyli nast\u0119puje w nich emisja energii).<\/p>\n\n\n\nUY Scuti i por\u00f3wnanie z innymi planetami | \u0179r\u00f3d\u0142o: doodland-encyclopedia.fandom.com<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\nNast\u0119puj\u0105ce po krzemie \u017celazo jest najl\u017cejszym pierwiastkiem z fuzj\u0105 endoenergetyczn\u0105 (poch\u0142aniaj\u0105c\u0105 energi\u0119). Od momentu rozpocz\u0119cia \u0142\u0105czenia jego j\u0105der do \u015bmierci gwiazdy mija maksymalnie kilka dni. Zaburzenie r\u00f3wnowagi energetycznej skutkuje zapadni\u0119ciem si\u0119 j\u0105dra i wybuchem supernowej. W przypadku UY Scuti pozosta\u0142o\u015bci\u0105 po tym zdarzeniu najprawdopodobniej b\u0119dzie szybko rotuj\u0105ca gwiazda neutronowa. Reszta materii zostanie za\u015b wyrzucona w przestrze\u0144 kosmiczn\u0105 w efektownym rozb\u0142ysku.<\/p>\n\n\n\n
<\/span>Jaka jest odleg\u0142o\u015b\u0107 UY Scuti od Ziemi \u2013 czy odczujemy skutki wybuchu?<\/span><\/h2>\n\n\n\nOdleg\u0142o\u015b\u0107 UY Scuti od Ziemi to 5100 lat \u015bwietlnych (1,55 kiloparseka)<\/strong>. To mniej wi\u0119cej cztery razy bli\u017cej ni\u017c ulokowana by\u0142a ostatnia znana supernowa w naszej galaktyce \u2013 SN 1604, od nazwiska odkrywcy nazywana te\u017c Gwiazd\u0105 Keplera. Niestety nie s\u0105 znane parametry cia\u0142a niebieskiego, kt\u00f3re istnia\u0142o w tym miejscu wcze\u015bniej, tote\u017c por\u00f3wnanie z przysz\u0142ym losem opisywanej gwiazdy nie jest \u0142atwe. W pewnych granicach b\u0142\u0119du mo\u017cna jednak spodziewa\u0107 si\u0119 zbli\u017conego efektu.<\/p>\n\n\n\n\u015alad po wybuchu Gwiazdy Keplera pozostawa\u0142 na niebie przez oko\u0142o 18 miesi\u0119cy, maj\u0105c pocz\u0105tkowo posta\u0107 wyj\u0105tkowo jasnego punktu (jedynie Wenus pozostawa\u0142a na nocnym niebie ja\u015bniejsza), kt\u00f3ry stopniowo r\u00f3s\u0142, jednocze\u015bnie trac\u0105c na jasno\u015bci. Dzi\u015b mo\u017cliwa do zaobserwowania jest jedynie niewielka mg\u0142awica odkryta w 1941 roku. Praktycznie nie \u015bwieci ona w spektrum widzialnym, pozostaje jednak bardzo silnym radio\u017ar\u00f3d\u0142em.<\/p>\n\n\n\nOdleg\u0142o\u015b\u0107 nadolbrzyma od Ziemi | \u0179r\u00f3d\u0142o: mlodytechnik.pl<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\nW przypadku rozb\u0142ysku UY Scuti d\u0142ugo\u015b\u0107 trwania ob\u0142oku na niebie powinna by\u0107 zbli\u017cona, jednak ze wzgl\u0119du na znacznie mniejsz\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 gwiazdy od Ziemi przez pewien czas mo\u017ce on by\u0107 najja\u015bniejszym punktem na niebie, z czasem jednak bledn\u0105c i zanikaj\u0105c. Cho\u0107 supernowe s\u0105 wymieniane jako zjawiska potencjalnie zagra\u017caj\u0105ce Ziemi, w przypadku UY Scuti szanse na to s\u0105 niewielkie. Przez pewien czas pozostanie ona tylko efektown\u0105 ozdob\u0105 nieba. Niestety, ten niezwyk\u0142y widok ziemianie ujrz\u0105 dopiero za oko\u0142o milion lat<\/strong>.<\/p>\n\n\n\n<\/span>UY Scuti a S\u0142o\u0144ce \u2013 por\u00f3wnanie<\/span><\/h2>\n\n\n\nUY Scuti w pewnym stopniu pokazuje, jaki los czeka S\u0142o\u0144ce u schy\u0142ku jego istnienia. Ze wzgl\u0119du na sporo mniejsz\u0105 mas\u0119 nie wejdzie ono jednak w faz\u0119 czerwonego nadolbrzyma, a jedynie czerwonego olbrzyma, kt\u00f3ry w miar\u0119 wzrostu poch\u0142onie Ziemi\u0119, by\u0107 mo\u017ce si\u0119gaj\u0105c orbity Marsa. Oznacza to, \u017ce nawet w szczytowym momencie S\u0142o\u0144ce nie osi\u0105gnie rozmiar\u00f3w tak wielkich jak ta gwiazda. W przeciwie\u0144stwie do nadolbrzyma nie zako\u0144czy te\u017c swojego \u017cycia jako supernowa, a jedynie odrzuci cz\u0119\u015b\u0107 masy w formie mg\u0142awicy planetarnej i przekszta\u0142ci si\u0119 w bia\u0142ego kar\u0142a.<\/p>\n\n\n\n
Nieco bardziej adekwatne jest por\u00f3wnanie UY Scuti vs VY Canis Majoris (43. gwiazda zmienna w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa). Ta druga jest czerwonym hiperolbrzymem o promieniu 600-1540 razy wi\u0119kszym ni\u017c S\u0142o\u0144ce i masie oko\u0142o 30-40 mas naszej gwiazdy. Znajduje si\u0119 w odleg\u0142o\u015bci 4900 lat \u015bwietlnych od Ziemi. Z opisywan\u0105 gwiazd\u0105 \u0142\u0105czy j\u0105 fakt, \u017ce te\u017c by\u0142a przez pewien czas uznawana za najwi\u0119ksz\u0105 gwiazd\u0119 \u2013 jej promie\u0144 oceniano pocz\u0105tkowo na 1800-3230 R\u2609<\/sub><\/strong>. Swoje \u017cycie zako\u0144czy za oko\u0142o 100 000 lat, tworz\u0105c pot\u0119\u017cn\u0105 hipernow\u0105, kt\u00f3ra jednak nie zagrozi Ziemi.<\/p>\n\n\n\nUY Scuti, a S\u0142o\u0144ce | \u0179r\u00f3d\u0142o: space.com<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\nKolejnym interesuj\u0105cym obiektem jest Stephenson 2-18, kt\u00f3ry obecnie dzier\u017cy palm\u0119 pierwsze\u0144stwa na li\u015bcie najwi\u0119kszych znanych gwiazd. Czerwony supergigant, znajduj\u0105cy si\u0119 oko\u0142o 20 000 lat \u015bwietlnych od Ziemi, ma promie\u0144 wynosz\u0105cy oko\u0142o 2150 R\u2609<\/sub>. Oznacza to, \u017ce umieszczony w miejscu S\u0142o\u0144ca si\u0119gn\u0105\u0142by a\u017c poza orbit\u0119 Saturna. Podobnie jak UY Scuti, VY Canis Majoris czy inne r\u00f3wnie wielkie gwiazdy, Stephenson 2-18 nie ma przed sob\u0105 d\u0142ugiego \u017cycia, kt\u00f3re zako\u0144czy za kilka milion\u00f3w lat w pot\u0119\u017cnym rozb\u0142ysku, przekszta\u0142caj\u0105c si\u0119 w czarn\u0105 dziur\u0119.<\/p>\n\n\n\nGwiazda ta to niezwykle ciekawy obiekt. Charakterystyczn\u0105 czerwon\u0105 gwiazd\u0119 mo\u017cna obserwowa\u0107 nawet przez lornetk\u0119. Nie trzeba si\u0119 te\u017c przy tym nadmiernie spieszy\u0107 \u2013 milion lat, kt\u00f3ry pozosta\u0142 jej do wybuchu w postaci supernowej, to niewiele w skali kosmicznej, ale do\u015b\u0107 sporo dla cz\u0142owieka. Niezwykle lekka jak na swoje rozmiary gwiazda jest szczeg\u00f3lnie interesuj\u0105ca ze wzgl\u0119du na histori\u0119 bada\u0144 kosmosu<\/strong>. Przez pewien czas by\u0142a ona bowiem uznawana za najwi\u0119kszy obiekt tego typu. Dopiero najnowsze odkrycia pozbawi\u0142y j\u0105 tego zaszczytnego tytu\u0142u.<\/p>\n\n\n\n\u0179r\u00f3d\u0142o obrazka g\u0142\u00f3wnego: whatifshow.com<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"UY Scuti to ogromnych rozmiar\u00f3w czerwony nadolbrzym, kt\u00f3rego mo\u017cna dostrzec przez lornetk\u0119. Od momentu odkrycia by\u0142a uwa\u017cana za najwi\u0119ksz\u0105 znan\u0105 gwiazd\u0119, ale ostatnie badania odebra\u0142y jej ten zaszczytny tytu\u0142. Czym wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 ta gwiazda? Co to UY Scuti? Og\u00f3lna charakterystyka, podstawowe informacje UY Scuti po raz pierwszy skatalogowali w 1860 roku astronomowie z Uniwersytetu w […]<\/p>\n","protected":false},"author":7,"featured_media":15635,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_acf_changed":false,"footnotes":""},"categories":[3],"tags":[31],"class_list":["post-15628","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-poradniki","tag-nauka"],"acf":[],"yoast_head":"\n
UY Scuti \u2013 co to za gwiazda? Najwa\u017cniejsze informacje – Scroll<\/title>\n\n\n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\t\n\t\n\t\n\n\n\n\n\n\t\n\t\n\t\n