{"id":22909,"date":"2022-03-22T15:18:22","date_gmt":"2022-03-22T14:18:22","guid":{"rendered":"https:\/\/scroll.morele.net\/?p=22909"},"modified":"2024-10-23T09:56:02","modified_gmt":"2024-10-23T07:56:02","slug":"najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/","title":{"rendered":"Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka"},"content":{"rendered":"\n<p class=\"single-post-lead\"><strong>Jak wiele szczeg\u00f3\u0142\u00f3w zawiera najwi\u0119ksza mapa kosmosu? Jak uda\u0142o si\u0119 zmapowa\u0107 tak ogromne obszary Wszech\u015bwiata? Jakie by\u0142y pocz\u0105tki kosmicznej kartografii? W tek\u015bcie postaramy si\u0119 to wszystko wyja\u015bni\u0107.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Ogrom Wszech\u015bwiata potrafi wprawi\u0107 ka\u017cdego z nas w os\u0142upienie. Badacze nie ustaj\u0105 jednak w staraniach, kt\u00f3re pozwol\u0105 nam rozezna\u0107 si\u0119 w nim troch\u0119 bardziej. Czy stworzenie mapy kosmosu jest mo\u017cliwe? Czy da si\u0119 zmapowa\u0107 ca\u0142y Wszech\u015bwiat? C\u00f3\u017c, <strong>tak karko\u0142omne zadanie jest poza zasi\u0119giem ludzko\u015bci<\/strong> (i raczej nigdy nie b\u0119dzie), nie stoi to jednak na przeszkodzie w tworzeniu map kosmosu w odrobin\u0119 mniejszej skali. Cho\u0107 w tym przypadku s\u0142owo \u201emniejszej\u201d jest nie do ko\u0144ca na miejscu. Osi\u0105gni\u0119cia fizyk\u00f3w i astronom\u00f3w skupionych wok\u00f3\u0142 <strong>projektu DESI<\/strong> ju\u017c na chwil\u0119 obecn\u0105 s\u0105 ogromne, a to jeszcze nie koniec bada\u0144! O co dok\u0142adnie chodzi?<\/p>\n\n\n\n<div id=\"ez-toc-container\" class=\"ez-toc-v2_0_69_1 counter-hierarchy ez-toc-counter ez-toc-grey ez-toc-container-direction\">\n<div class=\"ez-toc-title-container\">\n<p class=\"ez-toc-title \" ><\/p>\n<span class=\"ez-toc-title-toggle\"><a href=\"#\" class=\"ez-toc-pull-right ez-toc-btn ez-toc-btn-xs ez-toc-btn-default ez-toc-toggle\" aria-label=\"Toggle Table of Content\"><span class=\"ez-toc-js-icon-con\"><span class=\"\"><span class=\"eztoc-hide\" style=\"display:none;\">Toggle<\/span><span class=\"ez-toc-icon-toggle-span\"><svg style=\"fill: #999;color:#999\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" class=\"list-377408\" width=\"20px\" height=\"20px\" viewBox=\"0 0 24 24\" fill=\"none\"><path d=\"M6 6H4v2h2V6zm14 0H8v2h12V6zM4 11h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2zM4 16h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2z\" fill=\"currentColor\"><\/path><\/svg><svg style=\"fill: #999;color:#999\" class=\"arrow-unsorted-368013\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" width=\"10px\" height=\"10px\" viewBox=\"0 0 24 24\" version=\"1.2\" baseProfile=\"tiny\"><path d=\"M18.2 9.3l-6.2-6.3-6.2 6.3c-.2.2-.3.4-.3.7s.1.5.3.7c.2.2.4.3.7.3h11c.3 0 .5-.1.7-.3.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7zM5.8 14.7l6.2 6.3 6.2-6.3c.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7c-.2-.2-.4-.3-.7-.3h-11c-.3 0-.5.1-.7.3-.2.2-.3.5-.3.7s.1.5.3.7z\"\/><\/svg><\/span><\/span><\/span><\/a><\/span><\/div>\n<nav><ul class='ez-toc-list ez-toc-list-level-1 ' ><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-1\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#Najdokladniejsza_mapa_kosmosu_%E2%80%93_szczegoly_projektu\" title=\"Najdok\u0142adniejsza mapa kosmosu \u2013 szczeg\u00f3\u0142y projektu\">Najdok\u0142adniejsza mapa kosmosu \u2013 szczeg\u00f3\u0142y projektu<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-2\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#Ciemna_materia_ciemna_energia_%E2%80%93_jaki_maja_zwiazek_z_kosmologia_obserwacyjna\" title=\"Ciemna materia, ciemna energia \u2013 jaki maj\u0105 zwi\u0105zek z kosmologi\u0105 obserwacyjn\u0105?\">Ciemna materia, ciemna energia \u2013 jaki maj\u0105 zwi\u0105zek z kosmologi\u0105 obserwacyjn\u0105?<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-3\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#Pierwsze_proby_mapowania_Wszechswiata\" title=\"Pierwsze pr\u00f3by mapowania Wszech\u015bwiata\">Pierwsze pr\u00f3by mapowania Wszech\u015bwiata<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-4\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#Jaki_ksztalt_ma_Wszechswiat\" title=\"Jaki kszta\u0142t ma Wszech\u015bwiat?\">Jaki kszta\u0142t ma Wszech\u015bwiat?<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-5\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#Interaktywne_mapy_kosmosu_dostepne_online\" title=\"Interaktywne mapy kosmosu dost\u0119pne online\">Interaktywne mapy kosmosu dost\u0119pne online<\/a><\/li><\/ul><\/nav><\/div>\n<h2 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-najdokladniejsza-mapa-kosmosu-szczegoly-projektu\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Najdokladniejsza_mapa_kosmosu_%E2%80%93_szczegoly_projektu\"><\/span>Najdok\u0142adniejsza mapa kosmosu \u2013 szczeg\u00f3\u0142y projektu<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p><strong>Dark Energy Spectroscopic Instrument,<\/strong> czyli DESI, to nadzieja wszystkich astronom\u00f3w i fan\u00f3w kosmosu, kt\u00f3ra pozwoli znale\u017a\u0107 \u201epunkt zaczepienia\u201d dla naszych obszar\u00f3w kosmosu znanych nam doskonale (Uk\u0142ad S\u0142oneczny) w znacznie wi\u0119kszej perspektywie. DESI jest naukowym przyrz\u0105dem badawczym, kt\u00f3ry znajduje si\u0119 w Kitt Peak National Observatory. Dok\u0142adnie jest to <strong>spektroskop, kt\u00f3rego celem jest prowadzenie przegl\u0105du nieba i katalogowanie odleg\u0142ych galaktyk <\/strong>(cho\u0107 nie tylko)<strong>.<\/strong> Projekt jest o tyle wa\u017cny, gdy\u017c pomo\u017ce on badaczom pozna\u0107 r\u00f3wnie\u017c<strong> histori\u0119 ekspansji Wszech\u015bwiata<\/strong> oraz to, jak\u0105 rol\u0119 odgrywaj\u0105 w tym wszystkim <strong>ciemna energia i ciemna materia,<\/strong> kt\u00f3re p\u00f3ki co stanowi\u0105 wielk\u0105 zagadk\u0119.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large\"><img decoding=\"async\" data-src=\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/DESI-1024x683.jpg\" alt=\"DESI\" class=\"wp-image-22911 lazyload\" src=\"data:image\/gif;base64,R0lGODlhAQABAAAAACH5BAEKAAEALAAAAAABAAEAAAICTAEAOw==\" style=\"--smush-placeholder-width: 1024px; --smush-placeholder-aspect-ratio: 1024\/683;\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Nicholas U. Mayall Telescope to najwy\u017csza konstrukcja widoczna na zdj\u0119ciu. W jej wn\u0119trzu zamontowany jest Dark Energy Spectroscopic Instrument (DESI) | \u0179r\u00f3d\u0142o: photos.lbl.gov<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p>Budowa rozpocz\u0119ta w <strong>2015 roku<\/strong> nie zaj\u0119\u0142a wiele czasu \u2013 tzw. <strong>pierwsze \u015bwiat\u0142o<\/strong> zosta\u0142o zrobione ju\u017c w <strong>2019.<\/strong> Rozpocz\u0119cie projektu mapowania g\u0142\u0119bi kosmicznej nast\u0105pi\u0142o jednak w <strong>drugiej po\u0142owie 2020 roku.<\/strong> I trwa w tej w\u0142a\u015bnie chwili, gdy\u017c <strong>koniec projektu zaplanowano na 2026 rok.<\/strong> Co astronomowie planuj\u0105 osi\u0105gn\u0105\u0107 w przeci\u0105gu czterech kolejnych lat? Ot\u00f3\u017c wiele, do\u015b\u0107 powiedzie\u0107, \u017ce <strong>obecnie dokonania DESI stanowi\u0105 najwi\u0119ksz\u0105, najdok\u0142adniejsz\u0105 map\u0119 Wszech\u015bwiata 3D,<\/strong> \u201epokonuj\u0105c\u201d tym samym Sloan Digital Sky Survey (SDSS), czyli inny wielki przegl\u0105d nieba.<\/p>\n\n\n\n<p>Cho\u0107 DESI swoj\u0105 prac\u0119 wykona\u0142<strong> zaledwie w 10%<\/strong>, jego wyniki s\u0105 osza\u0142amiaj\u0105ce: dzi\u0119ki temu projektowi <strong>na mapie umieszczono ju\u017c ponad 8 milion\u00f3w galaktyk!<\/strong> DESI posiada osza\u0142amiaj\u0105ce tempo, w pocz\u0105tkowej fazie mapowania <strong>katalogowano milion galaktyk na miesi\u0105c.<\/strong> Rzecz jasna, tempo to b\u0119dzie male\u0107 wraz z coraz odleglejszymi obszarami, jednak wed\u0142ug plan\u00f3w, gdy spektroskop uko\u0144czy swoje zadanie w 2026, <strong>\u0142\u0105cznie naniesie na map\u0119 35 milion\u00f3w galaktyk.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>B\u0119dzie to ogromnym \u017ar\u00f3d\u0142em informacji dla astronom\u00f3w do analizowania, a tak\u017ce najwi\u0119kszym projektem, kt\u00f3rego celem jest stworzenie mapy g\u0142\u0119bokiego kosmosu. Por\u00f3wnajmy obecne dokonania DESI do tego, co uda\u0142o si\u0119 osi\u0105gn\u0105\u0107 przy wspomnianym ju\u017c projekcie SDSS. Przegl\u0105d nieba Sloan wystartowa\u0142 w 2000 roku, natomiast do roku 2020 uda\u0142o mu si\u0119 <strong>skatalogowa\u0107 \u0142\u0105cznie miliard r\u00f3\u017cnych obiekt\u00f3w.<\/strong> W t\u0119 liczb\u0119 wchodzi oko\u0142o <strong>4 milion\u00f3w galaktyk i kwazar\u00f3w. <\/strong>To, co uda\u0142o si\u0119 osi\u0105gn\u0105\u0107 przez 20 lat funkcjonowania, zosta\u0142o <strong>pobite przez nieca\u0142y rok pracy DESI.<\/strong> Osi\u0105gni\u0119te wyniki ciesz\u0105 astronom\u00f3w i podnosz\u0105 oczekiwania wzgl\u0119dem ca\u0142ego projektu, kt\u00f3ry pozwoli rozszerzy\u0107 wiedz\u0119 na temat kosmosu.<\/p>\n\n\n\n<p><strong><em>Sprawd\u017a te\u017c: <a href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/jak-wyglada-ziemia-z-kosmosu-sprawdz-najlepsze-zdjecia-gdzie-je-ogladac\/\">Jak wygl\u0105da ziemia z kosmosu? Sprawd\u017a najlepsze zdj\u0119cia. Gdzie je ogl\u0105da\u0107?<\/a><\/em><\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Projekt DESI ma jednak tak\u017ce inne zadania, co w <a href=\"https:\/\/www.bbc.com\/news\/uk-england-tyne-59974215\">jednym z wywiad\u00f3w dla BBC<\/a> zaznaczy\u0142 profesor Carlos Frenk, kosmolog z Uniwersytetu Durham. Wed\u0142ug niego <em>DESI pomo\u017ce naukowcom pozna\u0107 natur\u0119 ciemnej energii. Nauczymy si\u0119 tak\u017ce wi\u0119cej o ciemnej materii i jej roli w formowaniu galaktyk.<\/em><\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-ciemna-materia-ciemna-energia-jaki-maja-zwiazek-z-kosmologia-obserwacyjna\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Ciemna_materia_ciemna_energia_%E2%80%93_jaki_maja_zwiazek_z_kosmologia_obserwacyjna\"><\/span>Ciemna materia, ciemna energia \u2013 jaki maj\u0105 zwi\u0105zek z kosmologi\u0105 obserwacyjn\u0105?<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Czym jednak jest tajemnicza ciemna materia, o kt\u00f3rej m\u00f3wi prof. Frenk? P\u00f3ki co mamy tu wi\u0119cej niewiadomych ni\u017c twardych fakt\u00f3w. Hipoteza wyja\u015bniaj\u0105ca zak\u0142ada, \u017ce jest to materia, kt\u00f3rej wykrycie jest utrudnione. Jej natura polega na tym, \u017ce <strong>nie emituje sama z siebie, ani nie odbija promieniowania elektromagnetycznego.<\/strong> Jak zatem j\u0105 wykry\u0107? Ot\u00f3\u017c wywieraj\u0105c na ni\u0105 <strong>stosowny efekt grawitacyjny,<\/strong> kt\u00f3rego fale zostan\u0105 przez ni\u0105 zaburzone. Wed\u0142ug analiz ma stanowi\u0107 <strong>nieca\u0142e 28%<\/strong> w sk\u0142adzie Wszech\u015bwiata (opr\u00f3cz<strong> 68% ciemnej energii i nieca\u0142ych 5% zwyk\u0142ej materii,<\/strong> czyli wszystkiego, co jest widzialne).<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large\"><img decoding=\"async\" data-src=\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/SDSS-vs-DESI-1024x505.jpg\" alt=\"mapa kosmosu\" class=\"wp-image-22912 lazyload\" src=\"data:image\/gif;base64,R0lGODlhAQABAAAAACH5BAEKAAEALAAAAAABAAEAAAICTAEAOw==\" style=\"--smush-placeholder-width: 1024px; --smush-placeholder-aspect-ratio: 1024\/505;\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Po lewej stronie znajduje si\u0119 przegl\u0105d nieba dokonany przez SDSS (20 lat), z prawej strony widoczne dokonania osi\u0105gni\u0119te (jak dot\u0105d) w ramach programu DESI | \u0179r\u00f3d\u0142o: desi.lbl.gov<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p>Ciemna energia <strong>nie jest jednak wcale podobna do ciemnej materii.<\/strong> Stanowi lwi\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 struktury Wszech\u015bwiata, a wed\u0142ug niekt\u00f3rych hipotez <strong>odpowiada za jego rozszerzanie si\u0119. <\/strong>Postuluje si\u0119, \u017ce posiada ona odpychaj\u0105cy charakter grawitacyjny, kt\u00f3ry mo\u017ce by\u0107 odpowiedzialny za ekspansj\u0119 Wszech\u015bwiata, z tej racji, \u017ce ciemna energia stanowi jego wi\u0119kszo\u015b\u0107.<\/p>\n\n\n\n<p>Cho\u0107 oba te poj\u0119cia stanowi\u0105 zagadki dla astronom\u00f3w, a ich prawdziwe istnienie nie zosta\u0142o poparte twardymi dowodami, lepsze poznanie ich natury pozwoli\u0142oby odpowiedzie\u0107 na wiele pyta\u0144. Ostatecznie, problem trapi\u0105cy naukowc\u00f3w od dziesi\u0119cioleci, czyli <strong>\u201edlaczego Wszech\u015bwiat rozszerza si\u0119 coraz szybciej\u201d<\/strong> mog\u0142oby doczeka\u0107 si\u0119 odpowiedzi.<\/p>\n\n\n\n<p>DESI, mierz\u0105c histori\u0119 ekspansji kosmicznej, wykorzystuje metod\u0119 pomiaru tzw. <strong>barionowych oscylacji akustycznych.<\/strong> T\u0142umacz\u0105c to zagadnienie, nie b\u0119d\u0119 si\u0119 zag\u0142\u0119bia\u0142 w zawi\u0142e aspekty fizyczne, do\u015b\u0107 powiedzie\u0107, \u017ce s\u0105 to <strong>wszelkie wahania widocznej materii, <\/strong>kt\u00f3re wywo\u0142ywane s\u0105 <strong>akustycznymi falami g\u0119sto\u015bci w pierwotnej plazmie.<\/strong> Polega to wi\u0119c na mierzeniu oddzia\u0142ywa\u0144, jakie wywieraj\u0105 na siebie bariony (widoczna materia), fotony (\u015bwiat\u0142o) oraz ciemna materia. Metoda ta zapewnia astronomom tzw. <strong>linijk\u0119 standardow\u0105, <\/strong>kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy do okre\u015blania ogromnych odleg\u0142o\u015bci w du\u017cej skali. Wed\u0142ug wylicze\u0144 fale akustyczne mog\u0105 przeby\u0107 w pierwotnej plazmie dystans <strong>490 milion\u00f3w lat \u015bwietlnych. <\/strong>Co dzieje si\u0119 z nimi nast\u0119pnie? Ulegaj\u0105 och\u0142odzeniu, kt\u00f3re wystarcza, by przemieni\u0107 je w \u201enormalne\u201d atomy.<\/p>\n\n\n\n<p><strong><em>Sprawd\u017a te\u017c: <a href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/czy-macs0647-jd-to-najdalszy-znany-czlowiekowi-obiekt-w-kosmosie\/\">Czy MACS0647-JD to najdalszy znany cz\u0142owiekowi obiekt w kosmosie?<\/a><\/em><\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Jak zatem wida\u0107, lepsze poznanie zar\u00f3wno materii ciemnej, jak i ciemnej energii b\u0119d\u0105 pomocne w zrozumieniu wielu zagadek. P\u00f3ki co teorie dotycz\u0105ce obu stanowi\u0105 bardziej hipotezy, kt\u00f3rych poparcie wci\u0105\u017c wymaga dowod\u00f3w. Poznawanie odleg\u0142ych zak\u0105tk\u00f3w kosmosu wymaga\u0107 jednak b\u0119dzie bli\u017cszego poznania tych dw\u00f3ch wspomnianych stan\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-pierwsze-proby-mapowania-wszechswiata\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Pierwsze_proby_mapowania_Wszechswiata\"><\/span>Pierwsze pr\u00f3by mapowania Wszech\u015bwiata<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Cz\u0142owiek od dziesi\u0119cioleci stara si\u0119 rozezna\u0107 w otaczaj\u0105cym go Wszech\u015bwiecie. Co ciekawe, <strong>pierwszy przegl\u0105d nieba zosta\u0142 dokonany przez cz\u0142owieka, kt\u00f3ry uwa\u017ca\u0142, \u017ce nie istniej\u0105 inne galaktyki poza Drog\u0105 Mleczn\u0105! <\/strong>Harlow Shapley, bo o nim w\u0142a\u015bnie mowa, by\u0142 jednym z uczestnik\u00f3w tzw. <strong>Wielkiej Debaty.<\/strong> Star\u0142 si\u0119 on w niej z innym astronomem Heberem Curtisem, w kt\u00f3rej to <strong>b\u0142\u0119dnie broni\u0142 tezy o unikatowo\u015bci Drogi Mlecznej.<\/strong> Jak wiemy doskonale, Droga Mleczna jest jedna z miliard\u00f3w galaktyk w kosmosie, sam badacz jednak dokona\u0142 potem ca\u0142kiem interesuj\u0105cych osi\u0105gni\u0119\u0107. W latach 1925-1932 pracowa\u0142 przy naniesieniu na map\u0119 <strong>76 tysi\u0119cy galaktyk,<\/strong> co jak na tamte lata by\u0142o ogromn\u0105 liczb\u0105. Co ciekawe, Shapley by\u0142 pierwszym, kt\u00f3ry przedstawi\u0142 <strong>teori\u0119 istnienia supergromad galaktyk. <\/strong>Zosta\u0142 uhonorowany za swoje dokonania \u2013 jego nazwiskiem zacz\u0119to okre\u015bla\u0107 <strong>Supergromad\u0119 Shapleya,<\/strong> czyli najwi\u0119ksz\u0105 struktur\u0119 koncentruj\u0105c\u0105 wok\u00f3\u0142 siebie gromady galaktyk, jak\u0105 znamy w lokalnym Wszech\u015bwiecie (czyli b\u0119d\u0105cym blisko Drogi Mlecznej).<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large\"><img decoding=\"async\" data-src=\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/Dark-Energy-Spectroscopic-Instrument-1024x683.jpg\" alt=\"instrument DESI\" class=\"wp-image-22913 lazyload\" src=\"data:image\/gif;base64,R0lGODlhAQABAAAAACH5BAEKAAEALAAAAAABAAEAAAICTAEAOw==\" style=\"--smush-placeholder-width: 1024px; --smush-placeholder-aspect-ratio: 1024\/683;\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Dark Energy Spectroscopic Instrument w ca\u0142ej swojej okaza\u0142o\u015bci | \u0179r\u00f3d\u0142o: en.wikipedia.org<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p>Kolejne lata przynios\u0142y swoist\u0105 stagnacj\u0119 w kwestii kartografii kosmosu. W 1983 roku naukowcy z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics stworzyli map\u0119, kt\u00f3ra posiada\u0142a <strong>nieca\u0142e 3 tysi\u0105ce galaktyk.<\/strong> Pracownicy CfA w kolejnych latach podnie\u015bli ten wynik o <strong>18 tysi\u0119cy nowych galaktyk.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Dokonania tych badaczy stworzy\u0142y podwaliny pod teorie tzw. <strong>wyspiarskiego Wszech\u015bwiata. <\/strong>M\u00f3wi ona o tym, \u017ce galaktyki <strong>nie s\u0105 r\u00f3wnomiernie rozsiane po kosmosie. <\/strong>S\u0105 umiejscowione w ogromnych gromadach, kt\u00f3re oddalone s\u0105 od siebie latami \u015bwietlnymi kosmicznej pustki. Tak jak wspomniane wyspy na oceanie.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-jaki-ksztalt-ma-wszechswiat\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Jaki_ksztalt_ma_Wszechswiat\"><\/span>Jaki kszta\u0142t ma Wszech\u015bwiat?<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Poznaj\u0105c coraz to wi\u0119cej galaktyk, kwazar\u00f3w, czarnych dziur i innych obiekt\u00f3w kosmicznych, wielu naukowc\u00f3w zacz\u0119\u0142o si\u0119 zastanawia\u0107, jaki naprawd\u0119 kszta\u0142t mo\u017ce mie\u0107 nasz Wszech\u015bwiat. Czy jest to kula? Czy mo\u017ce jaki\u015b inny kszta\u0142t, kt\u00f3rego nie jeste\u015bmy w stanie sobie nawet wyobrazi\u0107? Kszta\u0142t Wszech\u015bwiata ma jednak <strong>fundamentalne znaczenie dla jego przysz\u0142o\u015bci i tego, jaki czeka go los.<\/strong> Co jednak ciekawe, badacze zaznaczaj\u0105, \u017ce wszystko zale\u017cne jest od dw\u00f3ch czynnik\u00f3w: <strong>jego g\u0119sto\u015bci ca\u0142kowitej oraz tempa rozszerzania si\u0119.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Pierwszym proponowanym modelem jest w\u0142a\u015bnie <strong>kula.<\/strong> Wszech\u015bwiat m\u00f3g\u0142by mie\u0107 ten kszta\u0142t, gdyby jego <strong>g\u0119sto\u015b\u0107 by\u0142aby wystarczaj\u0105ca, aby si\u0142\u0105 grawitacji pokona\u0107 si\u0142\u0119 rozszerzania si\u0119.<\/strong> Doprowadzi\u0142oby to do sytuacji \u201ezwini\u0119cia si\u0119\u201d kosmosu w kul\u0119. Taki wszech\u015bwiat <strong>by\u0142by sko\u0144czony, jednak rzecz jasna nie mia\u0142by swoich granic. <\/strong>Niemo\u017cliwym by\u0142oby wi\u0119c dotarcie do \u201eko\u0144ca\u201d Wszech\u015bwiata. Hipotetyczny podr\u00f3\u017cnik m\u00f3g\u0142by podr\u00f3\u017cowa\u0107 przez niego w niesko\u0144czono\u015b\u0107, tak jak statek m\u00f3g\u0142by p\u0142yn\u0105\u0107 wok\u00f3\u0142 planety, kt\u00f3ra jest jednym wielkim oceanem.<\/p>\n\n\n\n<p><strong><em>Sprawd\u017a te\u017c: <a href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/\">Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy<\/a><\/em><\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Co w przypadku, gdy <strong>g\u0119sto\u015b\u0107 nie jest w stanie pokona\u0107 si\u0142 rozszerzaj\u0105cych Wszech\u015bwiat? <\/strong>Wtedy, wed\u0142ug hipotez, przestrze\u0144 powinna \u201ewygi\u0105\u0107 si\u0119\u201d w przeciwnym kierunku. Powsta\u0142by wtedy <strong>Wszech\u015bwiat z krzywizn\u0105 ujemn\u0105,<\/strong> kt\u00f3ry dla obserwatora patrz\u0105cego na niego, przypomina\u0142by\u2026 siod\u0142o.<\/p>\n\n\n\n<p>Jednak wed\u0142ug najpopularniejszej w\u015br\u00f3d naukowc\u00f3w teorii <strong>Wszech\u015bwiat jest p\u0142aski.<\/strong> Model ten zachodzi\u0142by wtedy, gdy g\u0119sto\u015b\u0107 jest odpowiednio wywa\u017cona. To znaczy, <strong>pozwala ona si\u0142om rozci\u0105gaj\u0105cym go ca\u0142y czas go poszerza\u0107, nie doprowadzaj\u0105c przy tym do \u017cadnego zakrzywienia jego p\u0142aszczyzny<\/strong> \u2013 ujemnego lub dodatniego. Wszech\u015bwiat jest zatem p\u0142aski, posiada jednak swoje granice, kt\u00f3re ca\u0142y czas pr\u0105 \u201edo przodu\u201d, doprowadzaj\u0105c do ekspansji.<\/p>\n\n\n\n<p>Jak zatem sobie to wyobrazi\u0107? Czy p\u0142aski Wszech\u015bwiat oznacza, \u017ce \u017cyjemy w dw\u00f3ch wymiarach? Czy dla obserwatora z zewn\u0105trz wygl\u0105da to tak samo jak wiele r\u00f3\u017cnych p\u0142askich obiekt\u00f3w, kt\u00f3re sami spotykamy na co dzie\u0144? Tak z pewno\u015bci\u0105 nie jest, istniej\u0105 jednak pewne analogie. Niech za przyk\u0142ad pos\u0142u\u017c\u0105 tu dwa statki kosmiczne, kt\u00f3re lec\u0105 obok siebie w tym samym kierunku, maj\u0105c niesko\u0144czon\u0105 ilo\u015b\u0107 paliwa. Przemierzaj\u0105c p\u0142aski Wszech\u015bwiat, <strong>nawet po pokonaniu miliard\u00f3w lat \u015bwietlnych, zawsze pozostan\u0105 wzgl\u0119dem siebie r\u00f3wnoleg\u0142e.<\/strong> Je\u017celi jednak Wszech\u015bwiat by\u0142by kul\u0105, wraz z zakrzywianiem si\u0119 przestrzeni, <strong>oba statki zaczn\u0105 si\u0119 od siebie oddala\u0107,<\/strong> by nast\u0119pnie spotka\u0107 si\u0119 ze sob\u0105 w miejscu, gdzie zacz\u0119\u0142a si\u0119 podr\u00f3\u017c (po wykonaniu jednej pe\u0142nej rundy dooko\u0142a). Natomiast w przypadku Wszech\u015bwiata z krzywizn\u0105 ujemn\u0105 \u2013 <strong>statki rozstan\u0105 si\u0119 i ju\u017c nigdy nie spotkaj\u0105, <\/strong>ka\u017cdy ucieknie w swoim kierunku z racji kszta\u0142tu oraz otwartego modelu tego Wszech\u015bwiata.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large\"><img decoding=\"async\" data-src=\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/2MASS-1024x524.jpg\" alt=\"mapa kosmosu 2MASS\" class=\"wp-image-22914 lazyload\" src=\"data:image\/gif;base64,R0lGODlhAQABAAAAACH5BAEKAAEALAAAAAABAAEAAAICTAEAOw==\" style=\"--smush-placeholder-width: 1024px; --smush-placeholder-aspect-ratio: 1024\/524;\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">2MASS &#8211; astronomiczny przegl\u0105d nieba z lat 1997-2001. W \u015brodku znajduje si\u0119 centrum Drogi Mlecznej | \u0179r\u00f3d\u0142o: nasa.gov<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-interaktywne-mapy-kosmosu-dostepne-online\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Interaktywne_mapy_kosmosu_dostepne_online\"><\/span>Interaktywne mapy kosmosu dost\u0119pne online<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Pragniesz zobaczy\u0107 odleg\u0142e zak\u0105tki kosmosu, jednak nie zajmujesz si\u0119 na co dzie\u0144 astronomi\u0105? Nic straconego! W sieci znajdziesz ciekawe interaktywne mapy, kt\u00f3re sprawi\u0105, \u017ce jednym klikni\u0119ciem <strong>oddalisz si\u0119 od naszej planety o setki parsek\u00f3w. <\/strong>Jedn\u0105 z takich map znajdziesz <a href=\"https:\/\/in-the-sky.org\/ngc3d.php\"><strong>pod tym adresem<\/strong>,<\/a> cho\u0107 polecam r\u00f3wnie\u017c map\u0119 dost\u0119pn\u0105 na<strong> <a href=\"https:\/\/www3.nasa.gov\/skymap\/full\/\">stronie NASA.<\/a> <\/strong>Poznasz dzi\u0119ki nim <strong>najbli\u017cszych gwiezdnych s\u0105siad\u00f3w naszego S\u0142o\u0144ca<\/strong> lub dotrzesz tak daleko, aby <strong>zobaczy\u0107 ca\u0142\u0105 Supergromad\u0119 Lokaln\u0105.<\/strong> Du\u017cym plusem s\u0105 stosowne opisy, kt\u00f3re zmieniaj\u0105 si\u0119 wraz ze zwi\u0119kszaj\u0105cym dystansem \u2013 opisuj\u0105 one aktualn\u0105 sytuacj\u0119, kt\u00f3r\u0105 widzisz na mapie.<\/p>\n\n\n<style>\n    .promo_code_badge p { \n        margin-bottom: 0 !important;\n        margin-top: 0 !important;\n    }\n    .promo_code_badge {\n        border: 1px solid var( --brand-01 );\n        border-radius: 5px;\n        display: flex;\n        align-items: center;\n        flex-wrap: wrap;\n        flex-direction: column;\n        justify-content: flex-end;\n        \/* background-color: #fff; *\/\n    }\n    .promo_code_badge .promo_value {\n        align-self: flex-end;\n        font-size: 1.5rem;\n        font-weight: 600;\n        letter-spacing: .01em;\n        padding: 20px 15px;\n        color: var( --brand-01 );\n    }\n    .promo_code_badge .promo_value_text {\n        font-size: 12px;\n        color: #fff;\n        background: var( --brand-01 );\n        width: 100%;\n        text-align: center;\n    }\n    .promo_code_container {\n        gap: 15px;\n        grid-template-columns: 85px auto 215px;\n        padding: 25px;\n        border: 2px solid var(--brand-01);\n        border-radius: 10px;\n        align-items: center;\n    }\n   \n\n    .of__btn-container {\n        grid-area: button;\n        align-self: center;\n    }\n    .btn--promo {\n        display: flex;\n        height: 45px;\n        justify-content: center;\n        align-items: center;\n        border: 0;\n        padding: 8px;\n        -webkit-user-select: none;\n        user-select: none;\n        font-weight: 600;\n        color: #fff;\n        border-radius: 30px;\n        font-size: .875rem;\n        font-weight: 600;\n        line-height: 1.28571em;\n        letter-spacing: -.01em;\n        width: 100%;\n        position: relative;\n        background: none;\n    }\n    @media (min-width: 1024px) {\n        .of--row .of__btn {\n            margin-top: 0;\n        }\n\n    }\n    .btn--code.btn--promo.btn--code-animation:before {\n        animation: code-animation-green-before .5s ease-in-out;\n    }\n    .btn--code.btn--promo:before {\n        background-color: #fc473d;\n    }\n    .btn--code:after, .btn--code:before {\n        content: \"\";\n        position: absolute;\n        top: 0;\n        z-index: 5;\n    }\n    .btn--code:before {\n        width: 85%;\n        height: 100%;\n        left: 0;\n        border-top-left-radius: 30px;\n        border-bottom-left-radius: 30px;\n        transition: width .2s ease-out;\n    }\n    .btn--code>.btn__label {\n        width: 100%;\n        position: absolute;\n        z-index: 10;\n        top: 50%;\n        left: 50%;\n        transform: translate(-50%,-50%);\n    }\n    .btn--code>.btn__code {\n        background-color: initial;\n        border: 1px solid #cecece;\n        position: absolute;\n        top: 0;\n        left: 0;\n        text-align: right;\n        padding: 0 calc(15% - 24px) 0 16px;\n        width: 100%;\n        height: 100%;\n        line-height: 45px;\n        z-index: 0;\n        color: #000;\n        border-radius: 30px;\n        font-size: 1rem;\n        font-weight: 600;\n        letter-spacing: -.01em;\n    }\n    \/* .btn--code.btn--promo.btn--code-animation:after {\n        animation: code-animation-after .5s ease-in-out;\n    } *\/\n    .btn--code.btn--promo:after {\n        border-color: transparent transparent transparent #a5322c;\n        left: 85%;\n        width: 0;\n        height: 0;\n        border-style: solid;\n        border-width: 48px 0 0 35px;\n        transform: rotate(17deg);\n        transition: left .2s ease-out;\n        transform-origin: top left;\n        display: block;\n    }\n    .column-promo-button {\n        margin-left: auto;\n        width: 150px;\n    }\n    .promo_code_badge img {\n        width: 80px;\n        margin-left: 10px;\n        margin-right: 10px;\n    }\n    .promo_code_text span {\n        display: block;\n    }\n    .promo_code_text {\n        flex-basis: calc( 100% - 250px );\n        text-align: center;\n    }\n    @media (max-width: 523px) {\n        .column-promo-button {\n            margin: 0 auto;\n        }\n        .promo_code_container {\n            flex-wrap: wrap;\n            padding: 20px;\n            justify-content: center;\n        }\n        .promo_code_text {\n            flex-basis: calc( 100% );\n            text-align: center;\n        }\n    }\n\n<\/style>\n<div class=\"row\">\n    <div class=\"col-12\">\n        <div class=\"d-flex promo_code_container\">\n            <div class=\"promo_code_badge\">\n                                    <img decoding=\"async\" data-src=\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/obraz-10-12.png\" src=\"data:image\/gif;base64,R0lGODlhAQABAAAAACH5BAEKAAEALAAAAAABAAEAAAICTAEAOw==\" class=\"lazyload\" style=\"--smush-placeholder-width: 1016px; --smush-placeholder-aspect-ratio: 1016\/870;\" \/>\n                                <span class=\"promo_value_text\">\n                    -75%                <\/span>\n            <\/div>\n            <div class=\"promo_code_text\">\n                <span class=\"mt-0 mb-0\" style=\"font-weight: bold;\">Kody rabatowe Morele<\/span>\n                <span class=\"mt-0 mb-0\" style=\"font-size: 0.9rem;\">Najlepsze promocje w jednym miejscu<\/span>\n            <\/div>\n            <div class=\"column-promo-button\">\n                <button class=\"of__btn btn--promo btn--code btn--code-animation\">\n                    <span class=\"of__label btn__label\">\n                        <a href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/promocje\/kody-rabatowe-morele\/\">\n                            SPRAWD\u0179 KODY                        <\/a>\n                    <\/span>\n                    <span class=\"of__code btn__code\">-75%<\/span>\n                <\/button>\n            <\/div>\n        <\/div>\n    <\/div>\n<\/div>\n\n\n\n\n\n\n\n\n<p>\u0179r\u00f3d\u0142o obrazu g\u0142\u00f3wnego: photos.lbl.gov<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Jak wiele szczeg\u00f3\u0142\u00f3w zawiera najwi\u0119ksza mapa kosmosu? Jak uda\u0142o si\u0119 zmapowa\u0107 tak ogromne obszary Wszech\u015bwiata? Jakie by\u0142y pocz\u0105tki kosmicznej kartografii? W tek\u015bcie postaramy si\u0119 to wszystko wyja\u015bni\u0107. Ogrom Wszech\u015bwiata potrafi wprawi\u0107 ka\u017cdego z nas w os\u0142upienie. Badacze nie ustaj\u0105 jednak w staraniach, kt\u00f3re pozwol\u0105 nam rozezna\u0107 si\u0119 w nim troch\u0119 bardziej. Czy stworzenie mapy kosmosu [&hellip;]<\/p>\n","protected":false},"author":6,"featured_media":22910,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_acf_changed":false,"footnotes":""},"categories":[5],"tags":[31],"class_list":["post-22909","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-technologia","tag-nauka"],"acf":[],"yoast_head":"<!-- This site is optimized with the Yoast SEO Premium plugin v22.9 (Yoast SEO v24.8.1) - https:\/\/yoast.com\/wordpress\/plugins\/seo\/ -->\n<title>Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka &#8211; Scroll<\/title>\n\n\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/\" \/>\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\t\n\t\n\t\n\n\n\n\n\n\t\n\t\n\t\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/\"},\"author\":{\"name\":\"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/person\/9821d4c65281eeef6293b888ec7e49fe\"},\"headline\":\"Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka\",\"datePublished\":\"2022-03-22T14:18:22+00:00\",\"dateModified\":\"2024-10-23T07:56:02+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/\"},\"wordCount\":2048,\"commentCount\":0,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#primaryimage\"},\"thumbnailUrl\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/mapa-kosmosu.jpg\",\"keywords\":[\"Nauka\"],\"articleSection\":[\"Technologia\"],\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#respond\"]}],\"copyrightYear\":\"2022\",\"copyrightHolder\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization\"}},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/\",\"name\":\"Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka &#8211; Scroll\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#website\"},\"primaryImageOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#primaryimage\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#primaryimage\"},\"thumbnailUrl\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/mapa-kosmosu.jpg\",\"datePublished\":\"2022-03-22T14:18:22+00:00\",\"dateModified\":\"2024-10-23T07:56:02+00:00\",\"description\":\"Jak wiele szczeg\u00f3\u0142\u00f3w zawiera najwi\u0119ksza mapa kosmosu? Jak uda\u0142o si\u0119 zmapowa\u0107 tak ogromne obszary Wszech\u015bwiata? Wszystko o mapie kosmosu DESI.\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/\"]}]},{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#primaryimage\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/mapa-kosmosu.jpg\",\"contentUrl\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/mapa-kosmosu.jpg\",\"width\":1200,\"height\":800,\"caption\":\"mapa kosmosu\"},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Strona g\u0142\u00f3wna\",\"item\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#website\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/\",\"name\":\"Scroll\",\"description\":\"Blog Scroll Morele\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":{\"@type\":\"PropertyValueSpecification\",\"valueRequired\":true,\"valueName\":\"search_term_string\"}}],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization\",\"name\":\"Morele Sp. z o.o.\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/05\/1200x627.png\",\"contentUrl\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/05\/1200x627.png\",\"width\":1200,\"height\":627,\"caption\":\"Morele Sp. z o.o.\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/logo\/image\/\"},\"sameAs\":[\"https:\/\/www.facebook.com\/morele.net\",\"https:\/\/x.com\/morele_net\",\"https:\/\/www.youtube.com\/user\/MoreleTV\"]},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/person\/9821d4c65281eeef6293b888ec7e49fe\",\"name\":\"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski\",\"description\":\"Kosmos, \u015bwiat komputer\u00f3w, gry PC, p\u0142ywanie - kolejno\u015b\u0107 przypadkowa, ceni\u0119 sobie to wszystko.\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/redaktor\/blazej-charzynski\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO Premium plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka &#8211; Scroll","description":"Jak wiele szczeg\u00f3\u0142\u00f3w zawiera najwi\u0119ksza mapa kosmosu? Jak uda\u0142o si\u0119 zmapowa\u0107 tak ogromne obszary Wszech\u015bwiata? Wszystko o mapie kosmosu DESI.","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/","og_locale":"pl_PL","og_type":"article","og_title":"Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka","og_description":"Jak wiele szczeg\u00f3\u0142\u00f3w zawiera najwi\u0119ksza mapa kosmosu? Jak uda\u0142o si\u0119 zmapowa\u0107 tak ogromne obszary Wszech\u015bwiata? Jakie by\u0142y pocz\u0105tki kosmicznej kartografii?","og_url":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/","og_site_name":"Scroll","article_publisher":"https:\/\/www.facebook.com\/morele.net","article_published_time":"2022-03-22T14:18:22+00:00","article_modified_time":"2024-10-23T07:56:02+00:00","og_image":[{"width":1200,"height":800,"url":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/mapa-kosmosu.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski","twitter_card":"summary_large_image","twitter_creator":"@morele_net","twitter_site":"@morele_net","twitter_misc":{"Napisane przez":"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski","Szacowany czas czytania":"12 minut"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/"},"author":{"name":"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/person\/9821d4c65281eeef6293b888ec7e49fe"},"headline":"Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka","datePublished":"2022-03-22T14:18:22+00:00","dateModified":"2024-10-23T07:56:02+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/"},"wordCount":2048,"commentCount":0,"publisher":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization"},"image":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#primaryimage"},"thumbnailUrl":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/mapa-kosmosu.jpg","keywords":["Nauka"],"articleSection":["Technologia"],"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#respond"]}],"copyrightYear":"2022","copyrightHolder":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization"}},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/","name":"Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka &#8211; Scroll","isPartOf":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#website"},"primaryImageOfPage":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#primaryimage"},"image":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#primaryimage"},"thumbnailUrl":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/mapa-kosmosu.jpg","datePublished":"2022-03-22T14:18:22+00:00","dateModified":"2024-10-23T07:56:02+00:00","description":"Jak wiele szczeg\u00f3\u0142\u00f3w zawiera najwi\u0119ksza mapa kosmosu? Jak uda\u0142o si\u0119 zmapowa\u0107 tak ogromne obszary Wszech\u015bwiata? Wszystko o mapie kosmosu DESI.","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#breadcrumb"},"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/"]}]},{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#primaryimage","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/mapa-kosmosu.jpg","contentUrl":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2022\/03\/mapa-kosmosu.jpg","width":1200,"height":800,"caption":"mapa kosmosu"},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/najwieksza-mapa-kosmosu-stworzona-przez-czlowieka\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Strona g\u0142\u00f3wna","item":"https:\/\/scroll.morele.net\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"Najwi\u0119ksza mapa kosmosu stworzona przez cz\u0142owieka"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#website","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/","name":"Scroll","description":"Blog Scroll Morele","publisher":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/scroll.morele.net\/?s={search_term_string}"},"query-input":{"@type":"PropertyValueSpecification","valueRequired":true,"valueName":"search_term_string"}}],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization","name":"Morele Sp. z o.o.","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/05\/1200x627.png","contentUrl":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/05\/1200x627.png","width":1200,"height":627,"caption":"Morele Sp. z o.o."},"image":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/logo\/image\/"},"sameAs":["https:\/\/www.facebook.com\/morele.net","https:\/\/x.com\/morele_net","https:\/\/www.youtube.com\/user\/MoreleTV"]},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/person\/9821d4c65281eeef6293b888ec7e49fe","name":"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski","description":"Kosmos, \u015bwiat komputer\u00f3w, gry PC, p\u0142ywanie - kolejno\u015b\u0107 przypadkowa, ceni\u0119 sobie to wszystko.","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/redaktor\/blazej-charzynski\/"}]}},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/22909","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/users\/6"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=22909"}],"version-history":[{"count":4,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/22909\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":47835,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/22909\/revisions\/47835"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/media\/22910"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=22909"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=22909"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=22909"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}