{"id":23547,"date":"2022-04-04T13:42:29","date_gmt":"2022-04-04T11:42:29","guid":{"rendered":"https:\/\/scroll.morele.net\/?p=23547"},"modified":"2024-10-23T09:55:17","modified_gmt":"2024-10-23T07:55:17","slug":"teleskop-hubblea-dostrzegl-najodleglejsza-gwiazde","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/scroll.morele.net\/technologia\/teleskop-hubblea-dostrzegl-najodleglejsza-gwiazde\/","title":{"rendered":"Teleskop Hubble\u2019a dostrzeg\u0142 najodleglejsz\u0105 gwiazd\u0119"},"content":{"rendered":"\n

Kosmiczny Teleskop Hubble\u2019a, pomimo problem\u00f3w, jakich do\u015bwiadcza\u0142 ostatnimi czasy, wci\u0105\u017c jest cennym \u017ar\u00f3d\u0142em danych na temat kosmosu. Tym razem za jego pomoc\u0105 uda\u0142o si\u0119 zaobserwowa\u0107 najodleglejsz\u0105 gwiazd\u0119. Co o niej wiemy?<\/strong><\/p>\n\n\n\n

Wraz z ko\u0144cem marca tego roku NASA pochwali\u0142a si\u0119 kolejnym pobitym rekordem<\/a> \u2013 tym razem chodzi o najdalsz\u0105 gwiazd\u0119, kt\u00f3ra zosta\u0142a zaobserwowana przez cz\u0142owieka.<\/strong> Odkrycie jest o tyle wa\u017cne, gdy\u017c obiekt ten, cytuj\u0105c agencj\u0119, istnia\u0142 ju\u017c w pierwszym miliardzie lat od momentu Wielkiego Wybuchu.<\/strong> Cia\u0142o niebieskie odkryte przez Hubble\u2019a zosta\u0142o nazwane Earendel,<\/strong> co w j\u0119zyku staroangielskim oznacza \u201egwiazd\u0119 porann\u0105\u201d.<\/p>\n\n\n\n

Jak daleko znajduje si\u0119 Earendel?<\/h2>\n\n\n\n

Kosmiczne odleg\u0142o\u015bci potrafi\u0105 pora\u017ca\u0107 swoj\u0105 skal\u0105, jednak to, co odkry\u0142 Hubble, wprawi\u0142o astronom\u00f3w w ogromne zaskoczenie. Gwiazda Earendel znajduje si\u0119 tak daleko od Uk\u0142adu S\u0142onecznego, \u017ce \u015bwiat\u0142o wyemitowane przez ni\u0105 potrzebowa\u0142o 12,9 miliarda lat, aby do nas dotrze\u0107. <\/strong>Astronomowie dostrzegli zatem obraz tej gwiazdy w momencie, gdy Wszech\u015bwiat mia\u0142 zaledwie 7% swojego obecnego wieku.<\/strong><\/p>\n\n\n\n

\n

Earendel istnieje od tak dawna, \u017ce mo\u017ce nie by\u0107 nawet zbudowany z tych samych materia\u0142\u00f3w co gwiazdy, kt\u00f3re znajduj\u0105 si\u0119 w naszym bliskim s\u0105siedztwie. Badanie tego obiektu b\u0119dzie oknem na er\u0119 Wszech\u015bwiata, z kt\u00f3r\u0105 nie jeste\u015bmy zaznajomieni. To troch\u0119 tak, jakby\u015bmy czytali interesuj\u0105c\u0105 ksi\u0105\u017ck\u0119, jednak zacz\u0119li\u015bmy to robi\u0107 od drugiego rozdzia\u0142u \u2013 teraz mamy szans\u0119 zobaczy\u0107, jak to wszystko si\u0119 zacz\u0119\u0142o.<\/em><\/p>\nBrian Welch, astronom z Uniwersytetu Johna Hopkinsa w Baltimore, jeden z odkrywc\u00f3w gwiazdy<\/cite><\/blockquote>\n\n\n\n

Co warte zaznaczenia, obecnie gwiazda znajduje si\u0119 jeszcze dalej od naszej planety. Dlaczego? Ma to zwi\u0105zek ze sta\u0142ym rozszerzaniem si\u0119 Wszech\u015bwiata<\/strong> i oddalaniem si\u0119 jego obiekt\u00f3w od siebie. Po analizie wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych wsp\u00f3\u0142poruszaj\u0105cych si\u0119 astronomowie okre\u015blili, \u017ce obserwowalna pozycja gwiazdy znajduje si\u0119 teraz 28 miliard\u00f3w lat \u015bwietlnych od nas <\/strong>(przesuni\u0119cie ku czerwieni 6,2).<\/p>\n\n\n\n

\"\"
Earendel zaznaczony strza\u0142k\u0105 w charakterystycznym \u0142uku soczewkowana grawitacyjnego, kt\u00f3re powi\u0119kszy\u0142o jego obraz | \u0179r\u00f3d\u0142o: nasa.gov<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

Jak dokonano odkrycia tak odleg\u0142ego obiektu?<\/h2>\n\n\n\n

Wykrycie gwiazdy tak odleg\u0142ej mo\u017ce rodzi\u0107 wiele pyta\u0144, w szczeg\u00f3lno\u015bci, dotycz\u0105cych tego, jak uda\u0142o si\u0119 dokona\u0107 detekcji czego\u015b tak \u201ema\u0142ego\u201d (w skali kosmicznej), znajduj\u0105cego si\u0119 tak daleko. Jak zaznaczaj\u0105 to sami badacze, na tak ogromnych dystansach ca\u0142e galaktyki wygl\u0105daj\u0105 zaledwie jak ma\u0142e smugi \u015bwiat\u0142a,<\/strong> kt\u00f3re tworz\u0105 miliardy gwiazd wchodz\u0105cych w ich sk\u0142ad, stapiaj\u0105ce si\u0119 w jedn\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107. Tym razem jednak dopisa\u0142o szcz\u0119\u015bcie \u2013 ot\u00f3\u017c obraz galaktyki, w kt\u00f3rej znajduje si\u0119 gwiazda, zosta\u0142 powi\u0119kszony i zniekszta\u0142cony przez tzw. soczewkowanie grawitacyjne.<\/strong><\/p>\n\n\n\n

Oznacza to, \u017ce \u015bwiat\u0142o wyemitowane przez Earendela i jego macierzyst\u0105 galaktyk\u0119 napotka\u0142o na swojej drodze masywny obiekt (galaktyk\u0119 WHL0137-08), kt\u00f3ry zakrzywi\u0142 promienie w masywny p\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyc, niejako \u201ewzmacniaj\u0105c\u201d je i u\u0142atwiaj\u0105c tym samym ich detekcj\u0119 z Ziemi. Analizuj\u0105c dane zebrane przez Hubble\u2019a w ramach programu RELICS (Reionization Lensing Cluster Survey), Welch i jego zesp\u00f3\u0142 wykryli niezwykle interesuj\u0105cy obiekt w WHL0137-zD1<\/strong> (nazwa macierzystej galaktyki gwiazdy). Obiektem tym by\u0142 niezwykle mocno powi\u0119kszony obraz gwiazdy, kt\u00f3r\u0105 ochrzczono mianem Earendela.<\/p>\n\n\n\n

Najwa\u017cniejsze informacje o gwie\u017adzie<\/h2>\n\n\n\n

Pomimo ogromnych odleg\u0142o\u015bci, kt\u00f3re dziel\u0105 nas od gwiazdy, astronomom uda\u0142o si\u0119 ustali\u0107 kilka cech tego obiektu. Wed\u0142ug analiz zebranych informacji Earendel jest prawdziwym olbrzymem i najprawdopodobniej ma mi\u0119dzy 50 a 100 mas naszego S\u0142o\u0144ca.<\/strong> Nie zdetronizuje on gwiazdy BAT99-98<\/strong> (maj\u0105cej 226 mas S\u0142o\u0144ca<\/strong>), jednak mo\u017ce zago\u015bci\u0107 na li\u015bcie najmasywniejszych obiekt\u00f3w tego typu. Jej ogromna masa mo\u017ce sugerowa\u0107, \u017ce gwiazda ta wybuch\u0142a jako supernowa, kilka milion\u00f3w lat po uformowaniu si\u0119<\/strong> \u2013 cho\u0107 ta informacja jeszcze do nas nie dotar\u0142a.<\/p>\n\n\n\n

\n

Remember Earendel, the farthest star we announced this week? Its distance is the greatest of any individual star seen to date, but it\u2019s not the oldest.

The oldest known star with a well-determined age is Methuselah, which still exists, while Earendel likely died long ago. pic.twitter.com\/3lFRhzPcqm<\/a><\/p>— Hubble (@NASAHubble) April 1, 2022<\/a><\/blockquote>