{"id":6498,"date":"2022-03-17T08:29:31","date_gmt":"2022-03-17T07:29:31","guid":{"rendered":"https:\/\/scroll.morele.net\/?p=6498"},"modified":"2022-06-07T10:24:11","modified_gmt":"2022-06-07T08:24:11","slug":"jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/","title":{"rendered":"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy"},"content":{"rendered":"\n<p class=\"single-post-lead\"><strong><strong>Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Jak wygl\u0105daj\u0105 zmiany, kt\u00f3rych cz\u0142owiek nie mo\u017ce zaobserwowa\u0107 go\u0142ym okiem? Miliardy lat istnienia kosmosu pozwoli\u0142y patrze\u0107 na gwiazdy w r\u00f3\u017cnych stadiach rozwoju. Niekt\u00f3re z nich s\u0105 naprawd\u0119 niezwyk\u0142e.<\/strong><\/strong><\/p>\n\n\n\n<div id=\"ez-toc-container\" class=\"ez-toc-v2_0_69_1 counter-hierarchy ez-toc-counter ez-toc-grey ez-toc-container-direction\">\n<div class=\"ez-toc-title-container\">\n<p class=\"ez-toc-title \" ><\/p>\n<span class=\"ez-toc-title-toggle\"><a href=\"#\" class=\"ez-toc-pull-right ez-toc-btn ez-toc-btn-xs ez-toc-btn-default ez-toc-toggle\" aria-label=\"Toggle Table of Content\"><span class=\"ez-toc-js-icon-con\"><span class=\"\"><span class=\"eztoc-hide\" style=\"display:none;\">Toggle<\/span><span class=\"ez-toc-icon-toggle-span\"><svg style=\"fill: #999;color:#999\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" class=\"list-377408\" width=\"20px\" height=\"20px\" viewBox=\"0 0 24 24\" fill=\"none\"><path d=\"M6 6H4v2h2V6zm14 0H8v2h12V6zM4 11h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2zM4 16h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2z\" fill=\"currentColor\"><\/path><\/svg><svg style=\"fill: #999;color:#999\" class=\"arrow-unsorted-368013\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" width=\"10px\" height=\"10px\" viewBox=\"0 0 24 24\" version=\"1.2\" baseProfile=\"tiny\"><path d=\"M18.2 9.3l-6.2-6.3-6.2 6.3c-.2.2-.3.4-.3.7s.1.5.3.7c.2.2.4.3.7.3h11c.3 0 .5-.1.7-.3.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7zM5.8 14.7l6.2 6.3 6.2-6.3c.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7c-.2-.2-.4-.3-.7-.3h-11c-.3 0-.5.1-.7.3-.2.2-.3.5-.3.7s.1.5.3.7z\"\/><\/svg><\/span><\/span><\/span><\/a><\/span><\/div>\n<nav><ul class='ez-toc-list ez-toc-list-level-1 ' ><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-1\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#Ewolucja_gwiazd_%E2%80%94_jak_powstaja_gwiazdy\" title=\"Ewolucja gwiazd \u2014 jak powstaj\u0105 gwiazdy?\">Ewolucja gwiazd \u2014 jak powstaj\u0105 gwiazdy?<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-2\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#Jakie_sa_etapy_zycia_gwiazd\" title=\"Jakie s\u0105 etapy \u017cycia gwiazd?\">Jakie s\u0105 etapy \u017cycia gwiazd?<\/a><ul class='ez-toc-list-level-3' ><li class='ez-toc-heading-level-3'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-3\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#Obloki_molekularne\" title=\"Ob\u0142oki molekularne\">Ob\u0142oki molekularne<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-3'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-4\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#Protogwiazda\" title=\"Protogwiazda\">Protogwiazda<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-3'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-5\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#Ciag_glowny\" title=\"Ci\u0105g g\u0142\u00f3wny\">Ci\u0105g g\u0142\u00f3wny<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-3'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-6\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#Czerwony_olbrzym_nadolbrzym\" title=\"Czerwony olbrzym, nadolbrzym\">Czerwony olbrzym, nadolbrzym<\/a><\/li><\/ul><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-7\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#Koniec_zycia_gwiazdy_%E2%80%94_co_potem\" title=\"Koniec \u017cycia gwiazdy \u2014 co potem?\">Koniec \u017cycia gwiazdy \u2014 co potem?<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-8\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#Rozne_rodzaje_gwiazd\" title=\"R\u00f3\u017cne rodzaje gwiazd\">R\u00f3\u017cne rodzaje gwiazd<\/a><\/li><\/ul><\/nav><\/div>\n<h2 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-ewolucja-gwiazd-jak-powstaja-gwiazdy\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Ewolucja_gwiazd_%E2%80%94_jak_powstaja_gwiazdy\"><\/span>Ewolucja gwiazd \u2014 jak powstaj\u0105 gwiazdy?<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p><strong>Pocz\u0105tkiem \u017cycia ka\u017cdego cia\u0142a niebieskiego<\/strong> jest zawieszona w kosmicznej pr\u00f3\u017cni<strong> chmura cz\u0105stek<\/strong>. W sprzyjaj\u0105cych okoliczno\u015bciach mo\u017ce si\u0119 ona sta\u0107 zaczynem, <strong>z kt\u00f3rego powstan\u0105 gwiazdy <\/strong>\u2013 czyli cia\u0142a, kt\u00f3re s\u0105 w stanie przeprowadza\u0107 fuzj\u0119 j\u0105drow\u0105. Czym s\u0105 owe \u201esprzyjaj\u0105ce okoliczno\u015bci\u201d? Przede wszystkim \u015bmierci\u0105 innych wielkich gwiazd.<\/p>\n\n\n\n<p><strong>Trwaj\u0105ce niewyobra\u017calnie d\u0142ugo procesy<\/strong> nie \u0142atwo jest \u015bledzi\u0107. Nie wiadomo w pe\u0142ni, jak wygl\u0105da ewolucja ma\u0142ych gwiazd. \u017byj\u0105 one bowiem tak d\u0142ugo, \u017ce \u017cadna nie zd\u0105\u017cy\u0142a jeszcze wyczerpa\u0107 swoich zasob\u00f3w. <strong>Wi\u0119ksze s\u0142o\u0144ca istniej\u0105 kr\u00f3cej<\/strong>, dzi\u0119ki czemu wszystkie etapy ich rozwoju zosta\u0142y ju\u017c poznane.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-jakie-sa-etapy-zycia-gwiazd\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Jakie_sa_etapy_zycia_gwiazd\"><\/span>Jakie s\u0105 etapy \u017cycia gwiazd?<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Ewolucja gwiazd <strong>zale\u017cy od masy<\/strong>. Ma ona <strong>wp\u0142yw na to, jak d\u0142ugo trwa \u017cycie<\/strong> gwiazd, ich kres <strong>i jakiego rodzaju obiektem staj\u0105 si\u0119 p\u00f3\u017aniej<\/strong> \u2013 w swoistym \u017cyciu po \u017cyciu.<\/p>\n\n\n\n<h3 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-obloki-molekularne\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Obloki_molekularne\"><\/span>Ob\u0142oki molekularne<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h3>\n\n\n\n<p>Ewolucja gwiazd <strong>zaczyna si\u0119 od ob\u0142oku mi\u0119dzygwiazdowego<\/strong>. Sk\u0142ada si\u0119 on <strong>w zdecydowanej wi\u0119kszo\u015bci z wodoru<\/strong>, kt\u00f3ry stanowi oko\u0142o 75% jego sk\u0142adu chemicznego. Reszta to prawie wy\u0142\u0105cznie hel.<\/p>\n\n\n\n<p>Taki sk\u0142ad chemiczny po milionach lat <strong>pozwala na rozpocz\u0119cie fuzji j\u0105drowej<\/strong>, czyli przemian\u0119 wodoru w hel i przekszta\u0142cenie si\u0119 tym samym skupiska materii w gwiazd\u0119. Pojedynczy <strong>ob\u0142ok mo\u017ce mie\u0107 mas\u0119 od 100 tys. do nawet 10 mln gwiazd takich jak S\u0142o\u0144ce<\/strong>. Wynika to z faktu, \u017ce w ka\u017cdym powstaje ich wiele. Mo\u017cliwe jest <strong>powstanie nawet kilkuset gwiazd w jednym ob\u0142oku<\/strong> mi\u0119dzygwiezdnym.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large\"><img decoding=\"async\" data-src=\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/sun-1024x683.png\" alt=\"Ewolucja gwiazd - S\u0142once\" class=\"wp-image-6501 lazyload\" src=\"data:image\/gif;base64,R0lGODlhAQABAAAAACH5BAEKAAEALAAAAAABAAEAAAICTAEAOw==\" style=\"--smush-placeholder-width: 1024px; --smush-placeholder-aspect-ratio: 1024\/683;\" \/><figcaption>Nasze S\u0142o\u0144ce za oko\u0142o 5,4 miliarda lat zacznie przekszta\u0142ca\u0107 si\u0119 w czerwonego olbrzyma<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p>Materia skumulowana w ob\u0142oku staje si\u0119 budulcem nowych s\u0142o\u0144c <strong>w wyniku oddzia\u0142ywania pola elektromagnetycznego<\/strong>. Czynnikiem zap\u0142onowym jest <strong>wybuch supernowej<\/strong>, czyli eksplozja dogorywaj\u0105cej, bardzo masywnej gwiazdy. Wybuch ten to<strong> pocz\u0105tek przej\u015bcia do kolejnego etapu<\/strong> narodzin gwiazdy. Jest nim faza protogwiazdy.<\/p>\n\n\n\n<h3 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-protogwiazda\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Protogwiazda\"><\/span>Protogwiazda<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h3>\n\n\n\n<p>Pod wp\u0142ywem promieniowania elektromagnetycznego <strong>dochodzi do lokalnych zag\u0119szcze\u0144 materii<\/strong>, czyli rozszczepiania si\u0119 ob\u0142oku mi\u0119dzygwiazdowego na mniejsze cz\u0119\u015bci. <strong>Zaczyna on tak\u017ce wirowa\u0107.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Dalsze zwi\u0119kszanie g\u0119sto\u015bci powoduje ponadto, \u017ce <strong>dotychczas ch\u0142odne gazy zaczynaj\u0105 si\u0119 nagrzewa\u0107<\/strong>. Z pocz\u0105tkowej temperatury bliskiej zera bezwzgl\u0119dnego (0 K, czyli -273\u00b0C) <strong>wzrasta do 15 mln K<\/strong>, czyli oko\u0142o 1,5 mld \u00b0C. W takiej temperaturze <strong>rozpoczyna si\u0119 fuzja j\u0105drowa<\/strong>. Wydarzenie to jest momentem, od kt\u00f3rego nowe cia\u0142o niebieskie zaczyna przypomina\u0107 p\u00f3\u017aniejsz\u0105 gwiazd\u0119.<\/p>\n\n\n\n<p>Na tym etapie <strong>wa\u017cy si\u0119 dalszy los <\/strong>nowego s\u0142o\u0144ca. <strong>W zale\u017cno\u015bci od ilo\u015bci zgromadzonej materii <\/strong>stanie si\u0119 ona <strong>br\u0105zowym kar\u0142em lub jedn\u0105 z gwiazd<\/strong> ci\u0105gu g\u0142\u00f3wnego.<\/p>\n\n\n\n<p><strong>Br\u0105zowymi kar\u0142ami<\/strong> s\u0105 te obiekty, kt\u00f3re ze wzgl\u0119du na niewielk\u0105 mas\u0119 <strong>nie s\u0105 w stanie przeprowadza\u0107 syntezy wodoru w hel<\/strong> w spos\u00f3b ci\u0105g\u0142y. Robi\u0105 to prawdopodobnie tylko na pocz\u0105tku swojego istnienia. <strong>Wypromieniowuj\u0105 one energi\u0119 niezwykle wolno.<\/strong> Jest to proces tak rozci\u0105gni\u0119ty w czasie, \u017ce nim pierwszy br\u0105zowy karze\u0142 zako\u0144czy swoje istnienie, min\u0105 <strong>biliony lat<\/strong>.<\/p>\n\n\n\n<p><strong>Wi\u0119ksze skupiska materii tworz\u0105 gwiazdy takie jak S\u0142o\u0144ce<\/strong>, czyli obiekty przeci\u0119tnej wielko\u015bci. Tam, gdzie zgromadzi\u0142o si\u0119 jej wyj\u0105tkowo du\u017co, <strong>powstaj\u0105 olbrzymy setki razy wi\u0119ksze od S\u0142o\u0144ca<\/strong>. Niezale\u017cnie od wielko\u015bci, przechodz\u0105 one do najd\u0142u\u017cszego okresu swojego \u017cycia \u2013 ci\u0105gu g\u0142\u00f3wnego.<\/p>\n\n\n\n<h3 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-ciag-glowny\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Ciag_glowny\"><\/span>Ci\u0105g g\u0142\u00f3wny<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h3>\n\n\n\n<p><strong>Od ilo\u015bci materii zale\u017cy ca\u0142e \u017cycie gwiazd. <\/strong>Dotyczy to <strong>nie tylko rozmiar\u00f3w, ale r\u00f3wnie\u017c temperatury<\/strong>, zakresu \u015bwiat\u0142a widzialnego, kt\u00f3re jest emitowane (czyli koloru)<strong> oraz d\u0142ugo\u015bci \u017cycia<\/strong>.<\/p>\n\n\n\n<p><strong>Najmniejsze gwiazdy nazywane s\u0105 czerwonymi kar\u0142ami.<\/strong> Okre\u015blenie to odnosi si\u0119 w\u0142a\u015bnie do ich koloru.<strong> Ich ewolucja<\/strong> trwa\u0107 mo\u017ce setki miliard\u00f3w, a<strong> nawet biliony lat<\/strong>. W ich przypadku zachodzi proces podobny do tego opisanego przy kar\u0142ach br\u0105zowych.<\/p>\n\n\n\n<p>W przeciwie\u0144stwie do nich czerwone kar\u0142y <strong>s\u0105 w stanie przeprowadza\u0107 ci\u0105g\u0142\u0105 syntez\u0119 wodoru w hel<\/strong>. Ze wzgl\u0119du jednak na zbyt ma\u0142\u0105 mas\u0119 (<strong>0,08-0,6 masy S\u0142o\u0144ca<\/strong>) i nisk\u0105 temperatur\u0119 powierzchni (<strong>mniej ni\u017c 4000 K \u2013 ok. 3726\u00b0C<\/strong>) niemo\u017cliwa jest fuzja helu w ci\u0119\u017csze pierwiastki: w\u0119giel oraz metale takie jak m.in. kobalt czy \u017celazo.<\/p>\n\n\n\n<p><strong><em>Sprawd\u017a te\u017c: <a href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/duzy-wiekszy-ogromy-ton-618-najwieksza-czarna-dziura-odkryta-do-tej-pory\/\">Du\u017cy, wi\u0119kszy, ogromy, TON 618 \u2013 najwi\u0119ksza czarna dziura odkryta do tej pory<\/a><\/em><\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Czerwone kar\u0142y wyczerpuj\u0105 swoje paliwo niezwykle powoli, a <strong>po miliardach lat prawdopodobnie zanikaj\u0105<\/strong>. Ze wzgl\u0119du na to, \u017ce Wszech\u015bwiat liczy sobie dopiero 13,8 mld lat, nie jest jednak mo\u017cliwe potwierdzenie tej hipotezy. <strong>\u017baden czerwony karze\u0142 nie zd\u0105\u017cy\u0142 po prostu jeszcze dotrze\u0107 do kresu swego istnienia.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Gwiazdy \u015bredniej wielko\u015bci, <strong>takie jak S\u0142o\u0144ce, \u017cyj\u0105 zdecydowanie d\u0142u\u017cej<\/strong>. Ich czas trwania si\u0119ga zwykle kilku miliard\u00f3w lat. Dla przyk\u0142adu <strong>ca\u0142kowita d\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia S\u0142o\u0144ca to 9 mld lat<\/strong>. Jest ono te\u017c du\u017co cieplejsze ni\u017c czerwone kar\u0142y. Na powierzchni temperatura wynosi <strong>5778 K, czyli ok. 5504\u00b0C<\/strong>. Gwiazdy takie<strong> \u015bwiec\u0105 na \u017c\u00f3\u0142to<\/strong>.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large\"><img decoding=\"async\" data-src=\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/czarna-dziura-1-1024x683.png\" alt=\"Ewolucja gwiazd - czarna dziura\" class=\"wp-image-6504 lazyload\" src=\"data:image\/gif;base64,R0lGODlhAQABAAAAACH5BAEKAAEALAAAAAABAAEAAAICTAEAOw==\" style=\"--smush-placeholder-width: 1024px; --smush-placeholder-aspect-ratio: 1024\/683;\" \/><figcaption>Tylko najci\u0119\u017csze gwiazdy mog\u0105 sta\u0107 si\u0119 czarnymi dziurami<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><strong>Im wi\u0119kszy obiekt, tym wy\u017csza temperatura<\/strong> panuje na jej powierzchni. Dla przyk\u0142adu na powierzchni znajduj\u0105cej si\u0119 w konstelacji Z\u0142otej Ryby gwiazdy <strong>R136a1<\/strong> temperatura dochodzi do <strong>53 000 K<\/strong> (ok. 52 726\u00b0C). Taka warto\u015b\u0107 wp\u0142ywa na jej kolor. Gwiazda ta <strong>\u015bwieci bowiem na niebiesko<\/strong>. Jej masa to a\u017c <strong>265 mas S\u0142o\u0144ca<\/strong>. Kiedy\u015b warto\u015b\u0107 ta by\u0142a jeszcze wy\u017csza, wynosz\u0105c nawet 320 mas s\u0142o\u0144ca. Tak du\u017cy ubytek masy w ci\u0105gu zaledwie 2 mln lat istnienia<strong> <\/strong>nie wr\u00f3\u017cy R136a1 d\u0142ugiego \u017cycia. <strong>Istnie\u0107 b\u0119dzie \u201etylko\u201d przez kilkana\u015bcie milion\u00f3w lat.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p><strong>Istniej\u0105 jeszcze wi\u0119ksze<\/strong> cia\u0142a niebieskie. Najwi\u0119ksza obecnie znana gwiazda <strong>Stephenson 2-18 jest nawet 2150 razy wi\u0119ksza od S\u0142o\u0144ca<\/strong>. W przeciwie\u0144stwie do R136a1 nie jest to jednak ju\u017c gwiazda ci\u0105gu g\u0142\u00f3wnego. To czerwony nadolbrzym, czyli <strong>obiekt ko\u0144cz\u0105cy swoje \u017cycie<\/strong>.<\/p>\n\n\n\n<h3 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-czerwony-olbrzym-nadolbrzym\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Czerwony_olbrzym_nadolbrzym\"><\/span>Czerwony olbrzym, nadolbrzym<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h3>\n\n\n\n<p><strong>Wyczerpanie si\u0119 wodoru w j\u0105drze <\/strong>wymusza syntez\u0119 jego zasob\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 coraz bli\u017cej powierzchni<strong>.<\/strong> Dochodzi w\u00f3wczas do dw\u00f3ch przeciwnych proces\u00f3w. <strong>J\u0105dro gwiazdy kurczy si\u0119<\/strong>, podczas gdy <strong>powierzchnia rozszerza<\/strong>. Emisja coraz mniejszej ilo\u015bci promieniowania na coraz wi\u0119kszej powierzchni <strong>zmienia kolor \u015bwiat\u0142a<\/strong> widzialnego: staje si\u0119 ono czerwone.<\/p>\n\n\n\n<p>Z czasem <strong>wyczerpuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c wod\u00f3r na powierzchni<\/strong>. Rozpoczyna si\u0119 synteza helu w coraz ci\u0119\u017csze pierwiastki. W przypadku gwiazd wielko\u015bci S\u0142o\u0144ca <strong>na ko\u0144cu dochodzi do fuzji w w\u0119giel<\/strong>. Stan ten mo\u017ce trwa\u0107 kilka milion\u00f3w lat. Na samym ko\u0144cu <strong>dochodzi do odrzucenia pow\u0142oki zewn\u0119trznej<\/strong>. To ju\u017c koniec gwiazdy. Nie oznacza to jednak, \u017ce \u201eznika\u201d ona ze Wszech\u015bwiata. <strong>W zale\u017cno\u015bci od masy przemienia si\u0119 w jeden z trzech rodzaj\u00f3w obiekt\u00f3w<\/strong> kosmicznych: bia\u0142ego kar\u0142a, gwiazd\u0119 neutronow\u0105 lub czarn\u0105 dziur\u0119.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-koniec-zycia-gwiazdy-co-potem\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Koniec_zycia_gwiazdy_%E2%80%94_co_potem\"><\/span>Koniec \u017cycia gwiazdy \u2014 co potem?<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Po gwie\u017adzie <strong>zostaje tylko rozgrzane j\u0105dro \u2013 bia\u0142y karze\u0142<\/strong>. Jest ono niezwykle zag\u0119szczone. Naparstek materii bia\u0142ego kar\u0142a na Ziemi wa\u017cy\u0142by wiele ton. W ci\u0105gu kolejnych miliard\u00f3w lat j\u0105dro <strong>b\u0119dzie si\u0119 stopniowo och\u0142adza\u0107<\/strong>. Bia\u0142y karze\u0142 zamieni si\u0119 w czarnego. Nieca\u0142e 14 mld lat istnienia Wszech\u015bwiata to jednak zbyt ma\u0142o, by powsta\u0142 taki obiekt.<\/p>\n\n\n\n<p><strong>Bardzo masywne gwiazdy<\/strong> (ok. 10-20 razy bardziej ni\u017c S\u0142o\u0144ce) na koniec swojego \u017cycia <strong>syntezuj\u0105 hel w bardzo ci\u0119\u017ckie pierwiastki:<\/strong> najpierw \u017celazo, a potem m.in. w iryd, osm czy uran. W\u0142a\u015bnie dzi\u0119ki temu procesowi mog\u0105 istnie\u0107 we Wszech\u015bwiecie pierwiastki <strong>ci\u0119\u017csze ni\u017c \u017celazo<\/strong>.<\/p>\n\n\n\n<p>Du\u017ce gwiazdy zapadaj\u0105 si\u0119 tak bardzo, \u017ce <strong>nie staj\u0105 si\u0119 bia\u0142ymi kar\u0142ami a gwiazdami neutronowymi<\/strong>. S\u0105 to cia\u0142a niebieskie, kt\u00f3rych materia jest jeszcze bardziej zag\u0119szczona. <strong>Waga naparstka ich materii to nawet kilka miliard\u00f3w ton.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p><strong><em>Sprawd\u017a te\u017c: <a href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jaka-jest-najjasniejsza-gwiazda-najjasniejsze-gwiazdy-widoczne-na-nocnym-niebie-i-we-wszechswiecie\/\">Jaka jest najja\u015bniejsza gwiazda? Najja\u015bniejsze gwiazdy widoczne na nocnym niebie i we wszech\u015bwiecie<\/a><\/em><\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Gwiazdy neutronowe powstaj\u0105<strong> w wyniku wybuchu zwanego supernow\u0105<\/strong>. Gwa\u0142townie kurcz\u0105ce si\u0119 j\u0105dro gwiazdy doprowadza do tego, \u017ce ujemne elektrycznie <strong>elektrony <\/strong>kr\u0105\u017c\u0105ce wok\u00f3\u0142 j\u0105der atomowych<strong> \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119<\/strong> <strong>z<\/strong> dodatnimi <strong>protonami<\/strong>, tworz\u0105c oboj\u0119tne neutrony. To one <strong>stanowi\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 sk\u0142adu materii gwiazdy<\/strong>.<\/p>\n\n\n\n<p>Gwiazdy <strong>o masie wi\u0119kszej ni\u017c 20 S\u0142o\u0144c<\/strong> r\u00f3wnie\u017c ko\u0144cz\u0105 \u017cywot w wyniku eksplozji supernowej. W ich wypadku zapadanie si\u0119 j\u0105dra doprowadza do <strong>powstania czarnej dziury<\/strong>, czyli obiektu o niesko\u0144czonym oddzia\u0142ywaniu grawitacyjnym, masie i g\u0119sto\u015bci. W jej \u015brodku znajduje si\u0119 osobliwo\u015b\u0107. <strong>W miejscu tym prawdopodobnie za\u0142amuj\u0105 si\u0119 wszystkie prawa fizyki.<\/strong> Co w niej jest i czy cokolwiek? Tego nie wiadomo.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\" id=\"h-rozne-rodzaje-gwiazd\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Rozne_rodzaje_gwiazd\"><\/span>R\u00f3\u017cne rodzaje gwiazd<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Gwiazdy <strong>klasyfikowane s\u0105 ze wzgl\u0119du na mas\u0119 i temperatur\u0119<\/strong>. Ta z kolei <strong>zwi\u0105zana jest z barw\u0105 \u015bwiat\u0142a<\/strong> widzialnego, kt\u00f3re emituje<strong> i jasno\u015bci\u0105<\/strong>. Opr\u00f3cz wspomnianych ju\u017c typ\u00f3w s\u0142o\u0144c istniej\u0105 jeszcze inne kategorie, do kt\u00f3rych s\u0105 przypisywane.<\/p>\n\n\n\n<p><strong>B\u0142\u0119kitne olbrzymy \u015bwiec\u0105 kilka razy mocniej ni\u017c S\u0142o\u0144ce.<\/strong> Na ich powierzchni panuje temperatura przekraczaj\u0105ca <strong>20 000 K<\/strong> (ok. 19 726\u00b0C). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 wyemitowanego przez nie \u015bwiat\u0142a nie jest jednak dostrzegana przez cz\u0142owieka, poniewa\u017c jest to <strong>w wi\u0119kszo\u015bci promieniowanie ultrafioletowe<\/strong>.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-embed aligncenter is-type-rich is-provider-twitter wp-block-embed-twitter\"><div class=\"wp-block-embed__wrapper\">\n<blockquote class=\"twitter-tweet\" data-width=\"550\" data-dnt=\"true\"><p lang=\"en\" dir=\"ltr\">Brilliant star death is rare to capture in this phase of its evolution. See why it&#39;s known as &#39;Rotten Egg&#39; Nebula: <a href=\"https:\/\/t.co\/q9pYB3kDIO\">https:\/\/t.co\/q9pYB3kDIO<\/a> <a href=\"https:\/\/t.co\/gcqsbneXmX\">pic.twitter.com\/gcqsbneXmX<\/a><\/p>&mdash; NASA (@NASA) <a href=\"https:\/\/twitter.com\/NASA\/status\/827561037914308608?ref_src=twsrc%5Etfw\">February 3, 2017<\/a><\/blockquote><script async src=\"https:\/\/platform.twitter.com\/widgets.js\" charset=\"utf-8\"><\/script>\n<\/div><\/figure>\n\n\n\n<p>Najwi\u0119ksze gwiazdy nazywane s\u0105 <strong>hiperolbrzymami<\/strong>. S\u0105 to obiekty<strong> ponad 100 razy wi\u0119ksze ni\u017c S\u0142o\u0144ce<\/strong>. Te za\u015b, kt\u00f3re s\u0105 <strong>najgor\u0119tsze, to gwiazdy Wolfa-Rayeta<\/strong>. Do tej grupy zalicza si\u0119 obiekty o temperaturze <strong>powy\u017cej 25 000 K<\/strong> (ok. 24 726\u00b0C). Nie zawsze s\u0105 tak du\u017ce, jak hiperolbrzymy. Mog\u0105 <strong>mie\u0107 mas\u0119 25 S\u0142o\u0144c lub wi\u0119cej<\/strong>. <strong>R1361a1 nale\u017cy wi\u0119c do obu grup:<\/strong> hiperolbrzym\u00f3w i gwiazd Wolfa-Rayeta.<\/p>\n\n\n\n<p>\u017bycie gwiazd to <strong>kosmiczna wersja ci\u0105gu \u017cycia i \u015bmierci<\/strong>. Odrzucana przez <strong>umieraj\u0105ce gwiazdy materia staje si\u0119 budulcem nowego pokolenia s\u0142o\u0144c<\/strong>, kt\u00f3re przez kolejne miliardy lat b\u0119d\u0105 roz\u015bwietla\u0107 mroki kosmosu. \u017byj\u0105c, same <strong>staj\u0105 si\u0119 fundamentem \u017cycia<\/strong>. By\u0107 mo\u017ce wiele z nich jest w\u0142a\u015bnie tak\u0105 podstaw\u0105 \u2013 zupe\u0142nie jak S\u0142o\u0144ce, bez kt\u00f3rego nie istnia\u0142oby \u017cycie na Ziemi.<\/p>\n\n\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Jak wygl\u0105daj\u0105 zmiany, kt\u00f3rych cz\u0142owiek nie mo\u017ce zaobserwowa\u0107 go\u0142ym okiem? Miliardy lat istnienia kosmosu pozwoli\u0142y patrze\u0107 na gwiazdy w r\u00f3\u017cnych stadiach rozwoju. Niekt\u00f3re z nich s\u0105 naprawd\u0119 niezwyk\u0142e. Ewolucja gwiazd \u2014 jak powstaj\u0105 gwiazdy? Pocz\u0105tkiem \u017cycia ka\u017cdego cia\u0142a niebieskiego jest zawieszona w kosmicznej pr\u00f3\u017cni chmura cz\u0105stek. W sprzyjaj\u0105cych okoliczno\u015bciach mo\u017ce si\u0119 [&hellip;]<\/p>\n","protected":false},"author":6,"featured_media":6499,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_acf_changed":false,"footnotes":""},"categories":[3],"tags":[31],"class_list":["post-6498","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-poradniki","tag-nauka"],"acf":[],"yoast_head":"<!-- This site is optimized with the Yoast SEO Premium plugin v22.9 (Yoast SEO v24.2) - https:\/\/yoast.com\/wordpress\/plugins\/seo\/ -->\n<title>Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy &#8211; Scroll<\/title>\n\n\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/\" \/>\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\t\n\t\n\t\n\n\n\n\n\n\t\n\t\n\t\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/\"},\"author\":{\"name\":\"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/person\/9821d4c65281eeef6293b888ec7e49fe\"},\"headline\":\"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy\",\"datePublished\":\"2022-03-17T07:29:31+00:00\",\"dateModified\":\"2022-06-07T08:24:11+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/\"},\"wordCount\":1747,\"commentCount\":2,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#primaryimage\"},\"thumbnailUrl\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-gwiazd-obraz-glowny.png\",\"keywords\":[\"Nauka\"],\"articleSection\":[\"Poradniki\"],\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#respond\"]}],\"copyrightYear\":\"2022\",\"copyrightHolder\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization\"}},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/\",\"name\":\"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy &#8211; Scroll\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#website\"},\"primaryImageOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#primaryimage\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#primaryimage\"},\"thumbnailUrl\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-gwiazd-obraz-glowny.png\",\"datePublished\":\"2022-03-17T07:29:31+00:00\",\"dateModified\":\"2022-06-07T08:24:11+00:00\",\"description\":\"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Jak wygl\u0105daj\u0105 zmiany, kt\u00f3rych cz\u0142owiek normalnie nie mo\u017ce zaobserwowa\u0107? Poznaj etapy \u017cycia i rozwoju gwiazdy.\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/\"]}]},{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#primaryimage\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-gwiazd-obraz-glowny.png\",\"contentUrl\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-gwiazd-obraz-glowny.png\",\"width\":1200,\"height\":800,\"caption\":\"ewolucja gwiazd obraz glowny\"},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Strona g\u0142\u00f3wna\",\"item\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#website\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/\",\"name\":\"Scroll\",\"description\":\"Blog Scroll Morele\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":{\"@type\":\"PropertyValueSpecification\",\"valueRequired\":true,\"valueName\":\"search_term_string\"}}],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization\",\"name\":\"Morele Sp. z o.o.\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/05\/1200x627.png\",\"contentUrl\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/05\/1200x627.png\",\"width\":1200,\"height\":627,\"caption\":\"Morele Sp. z o.o.\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/logo\/image\/\"},\"sameAs\":[\"https:\/\/www.facebook.com\/morele.net\",\"https:\/\/x.com\/morele_net\",\"https:\/\/www.youtube.com\/user\/MoreleTV\"]},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/person\/9821d4c65281eeef6293b888ec7e49fe\",\"name\":\"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski\",\"description\":\"Kosmos, \u015bwiat komputer\u00f3w, gry PC, p\u0142ywanie - kolejno\u015b\u0107 przypadkowa, ceni\u0119 sobie to wszystko.\",\"url\":\"https:\/\/scroll.morele.net\/redaktor\/blazej-charzynski\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO Premium plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy &#8211; Scroll","description":"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Jak wygl\u0105daj\u0105 zmiany, kt\u00f3rych cz\u0142owiek normalnie nie mo\u017ce zaobserwowa\u0107? Poznaj etapy \u017cycia i rozwoju gwiazdy.","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/","og_locale":"pl_PL","og_type":"article","og_title":"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy","og_description":"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Jak wygl\u0105daj\u0105 zmiany, kt\u00f3rych cz\u0142owiek nie mo\u017ce zaobserwowa\u0107 go\u0142ym okiem? Miliardy lat istnienia kosmosu pozwoli\u0142y patrze\u0107 na","og_url":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/","og_site_name":"Scroll","article_publisher":"https:\/\/www.facebook.com\/morele.net","article_published_time":"2022-03-17T07:29:31+00:00","article_modified_time":"2022-06-07T08:24:11+00:00","og_image":[{"width":1024,"height":683,"url":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-gwiazd-obraz-glowny.png","type":"image\/png"}],"author":"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski","twitter_card":"summary_large_image","twitter_creator":"@morele_net","twitter_site":"@morele_net","twitter_misc":{"Napisane przez":"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski","Szacowany czas czytania":"9 minut"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/"},"author":{"name":"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/person\/9821d4c65281eeef6293b888ec7e49fe"},"headline":"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy","datePublished":"2022-03-17T07:29:31+00:00","dateModified":"2022-06-07T08:24:11+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/"},"wordCount":1747,"commentCount":2,"publisher":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization"},"image":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#primaryimage"},"thumbnailUrl":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-gwiazd-obraz-glowny.png","keywords":["Nauka"],"articleSection":["Poradniki"],"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#respond"]}],"copyrightYear":"2022","copyrightHolder":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization"}},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/","name":"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy &#8211; Scroll","isPartOf":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#website"},"primaryImageOfPage":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#primaryimage"},"image":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#primaryimage"},"thumbnailUrl":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-gwiazd-obraz-glowny.png","datePublished":"2022-03-17T07:29:31+00:00","dateModified":"2022-06-07T08:24:11+00:00","description":"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Jak wygl\u0105daj\u0105 zmiany, kt\u00f3rych cz\u0142owiek normalnie nie mo\u017ce zaobserwowa\u0107? Poznaj etapy \u017cycia i rozwoju gwiazdy.","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#breadcrumb"},"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/"]}]},{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#primaryimage","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-gwiazd-obraz-glowny.png","contentUrl":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-gwiazd-obraz-glowny.png","width":1200,"height":800,"caption":"ewolucja gwiazd obraz glowny"},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/poradniki\/jak-wyglada-ewolucja-gwiazd-etapy-zycia-gwiazdy\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Strona g\u0142\u00f3wna","item":"https:\/\/scroll.morele.net\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"Jak wygl\u0105da ewolucja gwiazd? Etapy \u017cycia gwiazdy"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#website","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/","name":"Scroll","description":"Blog Scroll Morele","publisher":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/scroll.morele.net\/?s={search_term_string}"},"query-input":{"@type":"PropertyValueSpecification","valueRequired":true,"valueName":"search_term_string"}}],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#organization","name":"Morele Sp. z o.o.","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/05\/1200x627.png","contentUrl":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-content\/uploads\/2021\/05\/1200x627.png","width":1200,"height":627,"caption":"Morele Sp. z o.o."},"image":{"@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/logo\/image\/"},"sameAs":["https:\/\/www.facebook.com\/morele.net","https:\/\/x.com\/morele_net","https:\/\/www.youtube.com\/user\/MoreleTV"]},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/scroll.morele.net\/#\/schema\/person\/9821d4c65281eeef6293b888ec7e49fe","name":"B\u0142a\u017cej Charzy\u0144ski","description":"Kosmos, \u015bwiat komputer\u00f3w, gry PC, p\u0142ywanie - kolejno\u015b\u0107 przypadkowa, ceni\u0119 sobie to wszystko.","url":"https:\/\/scroll.morele.net\/redaktor\/blazej-charzynski\/"}]}},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6498","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/users\/6"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=6498"}],"version-history":[{"count":12,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6498\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":26603,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6498\/revisions\/26603"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/media\/6499"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=6498"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=6498"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/scroll.morele.net\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=6498"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}